Bình đẳng giới tại nơi làm việc: Những câu chuyện và giải pháp từ Việt Nam và thế giới
Tại Việt Nam, việc thúc đẩy bình đẳng giới trong doanh nghiệp không chỉ là vấn đề đạo đức mà còn mang lại lợi ích kinh tế rõ rệt. Bình đẳng giới giúp các doanh nghiệp khai thác tối đa nguồn nhân lực nữ, tạo ra sự đa dạng và thúc đẩy sự thành công của tổ chức, từ đó nâng cao năng suất và lợi nhuận tài chính. Tuy nhiên, hiện nay, số lượng doanh nghiệp thực sự ưu tiên và triển khai các hoạt động thúc đẩy bình đẳng giới vẫn còn hạn chế. Nhiều doanh nghiệp xem bình đẳng giới như một vấn đề có mức độ ưu tiên thấp và không cần thiết phải thực thi các giải pháp cụ thể tại nơi làm việc.
Một trong những lý do chính là sự thiếu nhận thức về bất bình đẳng giới. Nhiều nhà lãnh đạo doanh nghiệp tin rằng doanh nghiệp của họ không có sự phân biệt đối xử nào vì họ không đề cập đến giới tính trong các thông báo tuyển dụng và giới tính không phải là yếu tố quyết định trong việc thăng tiến. Sự im lặng này thường được hiểu là không có phân biệt, và từ đó dẫn đến kết luận rằng không có bất bình đẳng. Chính suy nghĩ này khiến bình đẳng giới bị xem nhẹ và nhiều doanh nghiệp không cảm thấy cần thiết phải thực hiện các giải pháp thúc đẩy nó.
Để giải quyết vấn đề này, cuốn sáchBình đẳng giới tại nơi làm việc –những câu chuyện và giải pháp trong khu vực Việt Nam và trên thế giớido nhóm tác giả ECUE tổng hợp từ một dự án nghiên cứu chuyên sâu, cùng với sự tuyển chọn và phát hành của Tủ sáchPhụ nữ tùng thư (Tủ sách Giới và Phát triển)của Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam, ra đời nhằm xác định các cơ hội và trở ngại chính đối với doanh nghiệp trong việc áp dụng các chính sách bình đẳng giới.
Cuốn sách được cấu trúc thành 5 phần chính:
- Phần 1: Giới thiệu các làn sóng nữ quyền phương Tây
- Phần 2: Kiến tạo giới ở Việt Nam
- Phần 3: Các vấn đề về giới ở nơi làm việc
- Phần 4: Khám phá tình hình thúc đẩy bình đẳng giới ở một số doanh nghiệp tại Việt Nam.
- Phần 5: Kết luận và khuyến nghị.
Phần mở đầu của cuốn sách giới thiệu các làn sóng nữ quyền ở châu Âu và Bắc Mỹ, cung cấp một nền tảng lý thuyết về giới. Nhóm tác giả chỉ ra rằng các làn sóng nữ quyền là một khung tham chiếu hữu ích để theo dõi sự phát triển của tư duy về giới. Việc nghiên cứu các làn sóng nữ quyền trước đây giúp chúng ta rút ra kinh nghiệm từ những quốc gia đã trải qua các giai đoạn đấu tranh bình đẳng giới khác nhau, học hỏi từ những thành công và thất bại của họ.
Phần tiếp theo tập trung vào quá trình kiến tạo giới ở Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh sau chiến tranh và quá trình đổi mới, khi Việt Nam triển khai nền kinh tế thị trường và tích cực tham gia vào quá trình toàn cầu hóa. Phần này cung cấp những hiểu biết cơ bản về cách giới được kiến tạo tại nơi làm việc và sự tương tác giữa các thể chế xã hội với môi trường làm việc.
Phần 3 đi sâu vào các vấn đề về giới ở nơi làm việc, chỉ ra sự tồn tại của sự chia cắt về giới trong nhiều lĩnh vực như giáo dục, ngành nghề, cấp bậc, lương thưởng và giá trị ưu tiên. Việc phân tích này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về cơ cấu giới, cách thức vận hành, kiến tạo và tái tạo của nó, từ đó đề xuất các giải pháp can thiệp phù hợp.
Phần 4 khám phá tình hình thúc đẩy bình đẳng giới tại một số doanh nghiệp Việt Nam thông qua việc khảo sát tài liệu và phỏng vấn sâu. Mục đích là tìm hiểu cách các doanh nghiệp Việt Nam hiểu về bình đẳng giới, những hành động họ đang thực hiện và lý do đằng sau những hành động đó. Đồng thời, phần này cũng phân tích những thuận lợi, khó khăn và các yếu tố văn hóa xã hội ảnh hưởng đến việc thúc đẩy bình đẳng giới trong khu vực doanh nghiệp.
Kết quả phân tích cho thấy sự khác biệt trong cách tiếp cận bình đẳng giới giữa các công ty quốc tế và công ty quốc nội. Các công ty đa quốc gia thường coi việc thực thi bình đẳng giới là một phần của trách nhiệm cộng đồng và tuân thủ các cam kết quốc tế về nhân quyền. Trong khi đó, các công ty quốc nội thường xem bình đẳng giới như một hoạt động “thi đua” và lựa chọn của công ty, dẫn đến nguy cơ hình thức và tái tạo các định kiến giới.
Các công ty quốc tế thường đặt bình đẳng giới trong khuôn khổ đa dạng và dung hợp, trong khi các công ty Việt Nam lại tập trung vào việc tôn vinh sự nữ tính. Điều này có thể dẫn đến việc tái tạo các khuôn mẫu giới và không chuẩn bị cho phụ nữ cho thế giới việc làm của tương lai. Hơn nữa, hầu hết các công ty Việt Nam chỉ giới hạn các hoạt động bình đẳng giới trong phạm vi công ty mà chưa chú trọng đến trách nhiệm xã hội trong việc thúc đẩy bình đẳng giới trong cộng đồng.
Phần 5 tổng hợp kết quả phân tích và đưa ra các khuyến nghị cho doanh nghiệp và cơ quan nhà nước trong việc thúc đẩy bình đẳng giới tại nơi làm việc, dựa trên kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn tại Việt Nam.
Cuốn sáchBình đẳng giới tại nơi làm việc –những câu chuyện và giải pháp trong khu vực Việt Nam và trên thế giớilà kết quả của nghiên cứu đầu tiên ở Việt Nam về bình đẳng giới tại nơi làm việc. Nó cung cấp cho độc giả các khung phân tích về giới để nhận diện và hiểu rõ các vấn đề bất bình đẳng trong tổ chức. Đồng thời, cuốn sách giới thiệu các giải pháp toàn diện về nhận thức, nguồn lực, chính sách và văn hóa để thúc đẩy bình đẳng giới. Đây là một nguồn tham khảo hữu ích cho các công ty, tổ chức và cá nhân quan tâm đến chủ đề bình đẳng giới.
TÁC GIẢ: ECUE
Các thành viên:
Tiến sĩPhạm Quốc Lộc, Hiệu trưởng trường Đại học Thái Bình Dương. Ông có bằng Tiến sĩ Văn học So sánh tại Đại học Massachusetts Amherst, Hoa Kỳ và chuyên nghiên cứu về lý luận phê bình xã hội, lý thuyết hậu thực dân, hậu cấu trúc luận, đặc biệt là các lý thuyết về giới.
Lê Quang Bình, Giám đốc ECUE và Điều phối mạng lưới VGEM (Vietnam Gender Equality Movement). Ông có bằng Thạc sĩ Chính sách công của trường Đại học Princeton, Hoa Kỳ.
Nguyễn Minh HuyềnvàLê Quang Minhlà cán bộ của ECUE.Nguyễn Lương NghịvàTrần Vũ Ngân Gianglà cộng tác viên của ECUE trong quá trình thực hiện cuốn sách này.
```
