"Nước Đức từ A đến Z": Góc nhìn cá nhân và sâu sắc về một đất nước
“Nước Đức từ A đến Z” là tác phẩm mới nhất của nhà văn, dịch giả Lê Quang. Được biết đến rộng rãi với hơn 40 bản dịch văn học nổi tiếng như “Người đọc”, “Tình ơi là tình”, “Đo thế giới”, “Vị hạt táo”, “Các phi hành gia đi vệ sinh vào đâu”, “Ân sủng của đời”… ít ai biết rằng, trước khi trở thành một dịch giả được yêu mến, Lê Quang đã có gần 30 năm sinh sống và làm việc tại Đức với vai trò kiến trúc sư, đồng thời mang quốc tịch Đức. Chính khoảng thời gian dài sống giữa lòng nước Đức đã cho ông những trải nghiệm phong phú, tiếp xúc với nhiều tầng lớp khác nhau trong xã hội, từ những người vô gia cư, người vi phạm pháp luật cho đến giới thượng lưu và các chính trị gia. Ông đã chứng kiến sự thay đổi của nước Đức từ thời chia cắt đến khi thống nhất, và cả khoảnh khắc lịch sử bức tường Berlin sụp đổ.
Không phải cẩm nang du lịch, mà là cảm nhận cá nhân
Theo lời tựa của tác giả, “Nước Đức từ A đến Z” ghi lại những tiếp nhận và cảm nhận rất cá nhân của ông về nước Đức, chứ không phải là một cuốn cẩm nang du học, sách hướng dẫn du lịch hay quảng cáo về đất nước này. Ý tưởng về cuốn sách có lẽ đã nảy sinh từ lâu, khi ông còn giảng dạy tiếng Đức và thường xuyên nhận được câu hỏi: “Người Đức như thế nào? Nước Đức như thế nào?”
Tiếp cận đa chiều, từ A đến Z
Tác giả lựa chọn cách tiếp cận nước Đức và con người Đức từ nhiều góc độ khác nhau, chia nội dung theo chủ đề và sắp xếp theo thứ tự bảng chữ cái từ A đến Z, giúp người đọc dễ dàng theo dõi. Mỗi mục từ không chỉ cung cấp thông tin về một khía cạnh của nước Đức mà còn kèm theo một từ tiếng Đức liên quan, cùng với cách phát âm. Từ những nét tính cách, văn hóa, ẩm thực đặc trưng như xúc xích, bia, thói quen tắm truồng, đến những thành tựu khoa học, phát minh và tính nguyên tắc của người Đức, tất cả đều được tác giả trình bày một cách súc tích, sâu sắc, với giọng văn hóm hỉnh và có phần tưng tửng. Đặc biệt, kết thúc mỗi mục từ, tác giả còn tặng độc giả một câu chuyện cười, vừa thể hiện tinh thần tiết kiệm của người Đức, vừa là một món quà nhỏ bù đắp cho độc giả nếu họ chưa tìm thấy điều thú vị trong nội dung.
Một cái nhìn chân thực, không lý tưởng hóa
Đọc “Nước Đức từ A đến Z”, độc giả có thể sẽ ngạc nhiên vì những thông tin không giống với những câu chuyện thường được lan truyền trên mạng xã hội. Cuốn sách không chỉ đề cập đến sự giàu có, hào nhoáng và lịch thiệp của nước Đức, mà còn phơi bày những mặt tối như các vụ bê bối về an toàn thực phẩm (“thịt thiu thối”), nạn buôn lậu, và tình trạng phân biệt đối xử với người nhập cư – những “phó thường dân” như cách tác giả gọi. Tác giả cũng đưa ra những lý giải về nghịch lý tại một đất nước phát triển với chế độ phúc lợi tuyệt vời như Đức vẫn còn nhiều người vô gia cư, cho rằng đó là những người có lòng tự trọng, thà sống tự do còn hơn phải nhận tiền trợ cấp từ chính phủ.
Những thông tin thú vị và góc nhìn độc đáo
“Nước Đức từ A đến Z” còn cung cấp nhiều thông tin thú vị khác, như chương trình tiếp nhận 350 trẻ em miền Bắc Việt Nam sang học tập tại Cộng hòa dân chủ Đức từ năm 1955, hay câu chuyện về việc tác giả từng tham gia đưa công nghệ sản xuất bia Đức về Việt Nam và đồng sáng lập thương hiệu xúc xích Đức Việt, nhưng sau đó phải nhượng lại vì không thể chịu đựng việc nhìn thấy lợn chết hàng ngày.
Quan điểm về người Đức và sự yêu mến con người
Ở “Nước Đức từ A đến Z”, tác giả đồng tình với quan điểm của hai nhà tư tưởng nổi tiếng: Hofmannsthal, nhà tiểu thuyết người Áo, cho rằng người Đức nghiêm túc, chăm chỉ và làm việc hiệu quả, nhưng sống cùng họ thì không mấy dễ chịu; và Noam Chomsky, triết gia người Mỹ, khẳng định rằng nên yêu con người chứ không nên yêu đất nước.
Đánh giá từ giới chuyên môn
Nhà phê bình văn học Phạm Xuân Nguyênnhận xét: “Cuốn sách cần thiết và hữu ích cho những ai muốn tìm hiểu và sống ở một trong những nước phát triển hàng đầu thế giới. Không chỉ thế, nó còn là một cẩm nang văn hóa. Bạn có thể đọc từ A đến Z, tuần tự, hoặc chọn đọc mục từ theo chữ cái tên mình. Ví dụ, tôi thử đọc mục từ Q. của tên Lê Quang. Ở chữ cái trùng với chữ cái tên mình này, lão chọn cái từ “Querdenker” với nghĩa “Người có tư duy phá thông lệ”.
PGS.TS Nguyễn Thị Phương Hoa(Tiến sĩ Giáo dục tại ĐHTH Potsdam), Giám đốc Nhịp Cầu Đức CTC chia sẻ: “Nước Đức từ A đến Z” không có tham vọng trả lời được hết mọi câu hỏi mà các bạn có, nhưng các trải nghiệm và bình chú rất cá nhân của tác giả Lê Quang sau ngót ba mươi năm ở Đức chắc chắn sẽ dắt tay bạn đi vài bước vững chắc đến phía xứ sở gần mà xa, tưởng như ngày nào cũng đọc thấy trên báo mà té ra khó hiểu, nghe chừng khô khan mà rất đằm thắm tình người.
Nhà văn Thủy Hướng Dươngviết: “Nếu chưa biết gì về nước Đức - một đất nước khiến cả thế giới vừa tò mò, vừa ngưỡng mộ, vừa e ngại thì “Nước Đức từ A đến Z” sẽ giải đáp cho bạn. Qua lăng kính của gã dịch giả “lõi đời” Lê Quang, từ chuyện chủng tộc của người Đức, đến chuyện sản xuất ô tô, cơ khí đỉnh cao đến chuyện Tắm, chuyện Gái – Trai, rồi quay qua chuyện buôn lậu, chuyện bóng đá đều được mô tả rất kỹ lưỡng với giọng điệu cực kỳ hóm hỉnh. Để rồi, rất có thể bạn sẽ xách ba lô lên và đi ngay.”
