Nội Các Trần Trọng Kim - Bản Chất, Vai Trò và Vị Trí Lịch Sử
“Nội các Trần Trọng Kim” là một công trình nghiên cứu chuyên sâu, toàn diện và cụ thể về bối cảnh ra đời, nguyên nhân hình thành, các chủ trương, chính sách và hoạt động của Nội các Trần Trọng Kim. Cuốn sách được biên soạn bởi GS. TS Phạm Hồng Tung - Nguyên Viện trưởng Viện Việt Nam học và Khoa học Phát triển, Đại học Quốc gia Hà Nội.
Dựa trên nền tảng kế thừa các nghiên cứu đã được công bố trong và ngoài nước, GS. TS Phạm Hồng Tung đã khai thác đa dạng các nguồn sử liệu liên quan, bao gồm tài liệu lưu trữ về Nội các Trần Trọng Kim, các báo cáo và tạp chí xuất bản năm 1945 tại Việt Nam, cùng với hồi ký và hồi tưởng của các nhân chứng lịch sử. Từ đó, tác giả đưa ra những đánh giá mới mẻ về bản chất, vai trò và vị trí lịch sử của Nội các Trần Trọng Kim.
Cuốn sách được cấu trúc thành ba chương chính:
Chương I: Hoàn Cảnh Lịch Sử Dẫn Đến Sự Ra Đời của Nội Các Trần Trọng Kim
GS. TS Phạm Hồng Tung tập trung làm sáng tỏ hoàn cảnh lịch sử dẫn đến sự ra đời của Nội các Trần Trọng Kim. Trong nhiều nghiên cứu trước đây, vấn đề này thường chưa được xem xét đầy đủ, Nội các Trần Trọng Kim thường được mô tả như một thực thể "xuất hiện" đột ngột sau cuộc đảo chính Nhật - Pháp (9-3-1945). Tuy nhiên, trong công trình này, sự ra đời của Nội các Trần Trọng Kim được đặt trong bối cảnh rộng lớn của cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai để phân tích và đánh giá. Dựa trên các tài liệu từ các nhà nghiên cứu Nhật Bản, tác giả chỉ ra rằng sự ra đời của Nội các Trần Trọng Kim là kết quả của một trong những phương án thống trị Việt Nam của phát xít Nhật, và phương án này đã được chuẩn bị kỹ lưỡng trong khoảng gần hai năm trước cuộc đảo chính Nhật - Pháp. Hơn nữa, tác giả cho rằng việc lựa chọn phương án Bảo Đại - Trần Trọng Kim của người Nhật là do tác động của nhiều yếu tố, bao gồm chính sách chiếm đóng Đông Dương của Nhật từ tháng 9-1940, diễn biến nhanh chóng của cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai, sự phát triển của các nhóm "dân tộc chủ nghĩa thân Nhật" ở Việt Nam, và đặc biệt là sự trỗi dậy của phong trào cứu quốc do Đảng Cộng sản Đông Dương và Mặt trận Việt Minh lãnh đạo.
Chương II: Sự Ra Đời và Hoạt Động của Nội Các Trần Trọng Kim
Chương này nghiên cứu và trình bày chi tiết các chủ trương, chính sách và hoạt động của Nội các Trần Trọng Kim từ khi được Hoàng đế Bảo Đại phê chuẩn chính thức (ngày 17-4-1945) cho đến phiên họp cuối cùng (ngày 23-8-1945). Đây là một vấn đề còn ít được đề cập một cách đầy đủ trong các nghiên cứu trước đây. Bằng cách kết hợp khai thác thông tin từ nhiều nguồn sử liệu, tác giả đã trình bày các vấn đề một cách cụ thể, làm rõ kết quả và tác động của từng chủ trương, chính sách và hoạt động chính của Nội các.
Chương III: Bản Chất, Vai Trò và Vị Trí Lịch Sử của Nội Các Trần Trọng Kim
Chương này tập trung trình bày các cách đánh giá khác nhau về Nội các Trần Trọng Kim. Để đảm bảo tính khách quan, tác giả dành không gian cho "tiếng nói của những người trong cuộc". Sau đó, tác giả lần lượt trình bày ý kiến đánh giá và nhận định của giới nghiên cứu phương Tây, Nhật Bản và Việt Nam về đối tượng nghiên cứu. Để duy trì tính khách quan, tác giả chỉ trình bày các nhận định và đánh giá của các học giả trước đây mà không đưa ra bình luận cá nhân, trừ khi thực sự cần thiết. Cuối cùng, tác giả đề xuất một cách đánh giá mới về bản chất, vai trò, những đóng góp tích cực và những hạn chế của Nội các Trần Trọng Kim, từ đó đưa ra đánh giá về vị trí lịch sử của Nội các này và hệ thống chính quyền bản xứ do nó lãnh đạo.
Thông qua ba chương của cuốn sách, độc giả có thể nhận thấy rõ rằng Nội các Trần Trọng Kim và hệ thống chính quyền bản xứ tồn tại ở Việt Nam sau cuộc đảo chính Nhật - Pháp cho đến Cách mạng Tháng Tám là một hệ thống chính quyền bù nhìn của người Nhật, được dựng lên nhằm phục vụ mục tiêu chiếm đóng và tác chiến của quân đội Nhật. Tuy nhiên, đây chỉ là một chính quyền bù nhìn thụ động, không phải là một chính quyền tay sai đắc lực của người Nhật. Trong thời gian ngắn ngủi tồn tại, Nội các Trần Trọng Kim đã có một số đóng góp tích cực cho sự phát triển của phong trào dân tộc chủ nghĩa, góp phần bảo vệ chủ quyền và thống nhất quốc gia. Tuy nhiên, về cơ bản, Nội các đã thất bại trong việc thực hiện nhiều chính sách do chính nó đề ra, đặc biệt là trong việc giải quyết nạn đói ở Bắc Kỳ và Trung Kỳ.
Thông Tin Tác Giả
Phạm Hồng Tung (Sinh năm 1963)
- Tốt nghiệp đại học ngành Lịch sử tại Khoa Lịch sử, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội năm 1985.
- Nhận bằng Tiến sĩ ngành Đông Nam Á học tại Đại học Tổng hợp Humboldt (CHLB Đức) năm 2002.
- Nhận chức danh Phó Giáo sư năm 2006.
- Nhận chức danh Giáo sư năm 2014.
- Nguyên Viện trưởng Viện Việt Nam học và Khoa học Phát triển, Đại học Quốc gia Hà Nội.
Các hướng nghiên cứu chính:Lịch sử các phong trào yêu nước và cách mạng của quần chúng nhân dân ở Việt Nam thời cận đại; Lịch sử cuộc Cách mạng tháng Tám năm 1945; một số vấn đề và khía cạnh quốc tế của lịch sử Việt Nam cận đại và hiện đại; Lịch sử chính trị và văn hóa chính trị Việt Nam.
Các công trình khoa học tiêu biểu:
- Die Politisierung der Massen in Vietnam, 1925-1939, Logos Verlag, Berlin, 2002.
- Lịch sử cuộc vận động vì các quyền dân sinh, dân chủ ở Việt Nam (1936-1939), NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2008.
- Văn hóa chính trị và lịch sử dưới góc nhìn văn hóa chính trị, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2008.
- Nội các Trần Trọng Kim: Bản chất, vai trò và vị trí lịch sử, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2009.
- Lịch sử cuộc Cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, 2013.
Các giải thưởng khoa học tiêu biểu:
Giải thưởng công trình KH&CN tiêu biểu của ĐHQGHN năm 2010 cho công trình Nội các Trần Trọng Kim: Bản chất, vai trò và vị trí lịch sử.
```
