Đất Nước Việt Nam Qua Các Đời - Nghiên Cứu Địa Lý Học Lịch Sử Việt Nam
Từ khi nhà nước Âu Lạc ra đời cho đến thời nhà Lý, phạm vi lãnh thổ nước ta chỉ bao gồm miền bắc Hoành Sơn và khu vực từ trung du sông Hồng, sông Mã, sông Lam trở xuống. Đến thời nhà Lý, biên giới phía đông bắc được củng cố và bờ cõi mở rộng về phía nam đến sông Thạch Hãn. Nhà Trần mở rộng kinh dinh ra miền tây bắc và các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, đồng thời tiến xuống phía nam đến núi Hải Vân. Nhà Hồ tiếp tục phát triển lãnh thổ đến Quảng Ngãi. Nhà Lê ổn định biên giới miền tây và mở rộng thêm đến Bình Định. Nhà Nguyễn tiếp nối sự nghiệp của nhà Lê, phát triển lãnh thổ đến Hà Tiên và Cà Mau, đồng thời bắt đầu khai phá vùng cao nguyên phía tây.
Trong thời kỳ nhà Mạc cướp ngôi nhà Lê, cùng với sự phân tranh giữa hai họ Trịnh – Nguyễn, lãnh thổ nước ta bị chia cắt làm hai phần trong khoảng hai thế kỷ rưỡi. Cuộc khởi nghĩa Tây Sơn đã đánh đổ các thế lực Nguyễn, Trịnh và nhà Lê, tạo điều kiện cho lãnh thổ thống nhất trở lại, bao gồm từ Lạng Sơn đến Cà Mau, tương tự như thời Lê sơ.
“Đất nước Việt Nam qua các đời” là một công trình nghiên cứu chuyên sâu về Địa lý học lịch sử Việt Nam qua các giai đoạn khác nhau. Tác phẩm này cung cấp một cái nhìn tổng quan về địa lý hành chính và cương vực của quốc gia từ những thời kỳ sơ khai cho đến quá trình mở mang lãnh thổ và bảo vệ biên giới.
Tính đến nay, cuốn sách đã trải qua bốn phiên bản: Bản đầu tiên được Nhà xuất bản Khoa học ấn hành năm 1964; bản thứ hai là bản dịch tiếng Hán do Chung Dân Nham thực hiện, được Thương Vụ Ấn thư quán (nay là Nhà xuất bản Thương Vụ, Trung Quốc) xuất bản năm 1973; bản thứ ba do Nhà xuất bản Thuận Hóa phát hành năm 1994 và tái bản lần hai vào năm 1996; bản thứ tư do Nhà xuất bản Hồng Đức xuất bản năm 2016. Omega+ hiện đang tái bản dựa trên bản in đầu tiên, với những hiệu chỉnh từ bản gốc. Bản tái bản này được xem là bản đầy đủ nhất và được chỉnh sửa tốt nhất kể từ bản xuất bản năm 1994.
Thông Tin Tác Giả
Đào Duy Anh (1904–1988) là một trong những học giả uyên bác nhất của Việt Nam, được tôn vinh là “cây đại thụ của nền sử học và văn hóa học hiện đại”. Ông là người tiên phong trong nhiều lĩnh vực như sử học, từ điển học, địa lý, ngôn ngữ học, văn hóa và văn học dân gian. Ông đặc biệt nổi tiếng với bộ Pháp–Việt Từ điển (1936) và nhiều công trình nền tảng như Việt Nam văn hóa sử cương, Khổng giáo phê bình tiểu luận. Trong suốt sự nghiệp học thuật của mình, ông không chỉ đóng góp tri thức sâu rộng mà còn để lại dấu ấn bền vững về phương pháp luận và niềm đam mê nghiên cứu khoa học xã hội. Năm 2000, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh cho những đóng góp xuất sắc trong lĩnh vực sử học.
Đánh Giá/Nhận Xét Chuyên Gia
“Đất nước Việt Nam qua các đời” là một công trình nghiên cứu toàn diện và hệ thống nhất về đất nước Việt Nam của các nhà nghiên cứu Địa lý học lịch sử Việt Nam trong thế kỷ XX. Tác phẩm này không chỉ mang tính tổng hợp và tổng kết mà còn định hướng cho sự phát triển của Địa lý học Lịch sử Việt Nam trong tương lai. Giáo sư Đào Duy Anh, do đó, xứng đáng được coi là nhà Địa lý học lịch sử tiêu biểu và nổi bật nhất của thế kỷ XX, đồng thời là người đặt nền móng cho môn học Địa lý học lịch sử Việt Nam hiện đại.
- GS TS Nguyễn Quang Ngọc
Đào Duy Anh là học giả vĩ đại nhất của Việt Nam trong thế kỷ XX và có uy tín trên trường quốc tế. Ông là người tiên phong mở đầu cho nhiều ngành khoa học xã hội và nhân văn Việt Nam theo quan điểm duy vật… Có thể khẳng định, không một nhà nghiên cứu văn hóa, xã hội, lịch sử Việt Nam nào, cả trong và ngoài nước, không đọc những công trình của ông, thậm chí không dựa vào những kiến giải của ông để làm việc.
- GS Phan Ngọc
Giáo sư Đào Duy Anh đã xuất bản cuốn sách kinh điển về địa lý học lịch sử “Đất nước Việt Nam qua các đời”. Đào Duy Anh trở thành một trong những người được nhắc đến nhiều nhất vì ông đã đặt viên gạch đầu tiên cho chuyên ngành khoa học cơ bản, vừa uyên bác vừa đòi hỏi sự chuyên môn cao và “kén người” này.
- TS Trần Trọng Dương
```
