Nhà Báo Takano Isao: Một Tấm Lòng Quả Cảm Trên Đất Việt
Vào ngày 7 tháng 3 năm 1979, nhà báo người Nhật Bản Takano Isao đã anh dũng hy sinh trên mảnh đất Lạng Sơn trong cuộc Chiến tranh Biên giới phía Bắc. Anh là nhà báo ngoại quốc duy nhất ngã xuống trong cuộc chiến này, và sự hy sinh của anh đã để lại niềm xúc động sâu sắc trong lòng người dân Việt Nam cũng như cộng đồng quốc tế. Nhiều tác phẩm văn học, nghệ thuật đã ra đời để tưởng nhớ và ca ngợi tinh thần quả cảm của Takano, trong đó nổi bật nhất là bài hát "Takano - Nhân chứng quả cảm" của nhạc sĩ Phó Đức Phương:
“Xin hát về người con của đất nước tuyết trắng Fuji hùng vĩ Anh đã đến quê tôi trong những ngày lửa khói Tấm lòng anh tươi thắm như hoa anh đào hé nở...”
Năm 2003, trong một tham luận về dịch thuật văn học Việt Nam tại Nhật Bản, nhà nghiên cứu Đoàn Lê Giang đã giới thiệu Takano Isao như một người đóng góp cho việc quảng bá văn học Việt Nam. Mười lăm năm sau, khi dịch một phóng sự của nhà báo Nakamura Goro về những giờ phút cuối cùng của Takano, nhà dịch giả Nguyễn Đỗ An Nhiên tình cờ đọc được bài tham luận này. Đến năm 2019, kỷ niệm 40 năm ngày Takano hy sinh, các đồng nghiệp và bạn bè của anh, do phóng viên Nakamura Goro dẫn đầu, đã tổ chức chuyến đi tưởng niệm tại Lạng Sơn, nơi anh đã ngã xuống. Đồng thời, họ cũng tổ chức các buổi nói chuyện và trưng bày hình ảnh, tư liệu về Takano tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh và Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội. Nhà báo Goro là người đã cùng Takano đến Lạng Sơn vào ngày định mệnh ấy và là người may mắn sống sót trở về. Sau chuyến đi đầy ý nghĩa này, Đoàn Lê Giang và Nguyễn Đỗ An Nhiên đã quyết định cùng nhau biên soạn cuốn sách về Takano Isao, nhằm tri ân người nhà báo anh hùng, người dịch giả văn học, người đã dành trọn tình yêu cho Việt Nam. Quá trình biên soạn sách bao gồm việc dịch và tập hợp các tài liệu tiếng Nhật liên quan đến Takano, được chia thành ba phần chính:
Phần I: Takano Isao - Nhà Báo Anh Hùng
Phần này bao gồm ba mục:
- Mục I: Giới thiệu chi tiết về cuộc đời và sự nghiệp của Takano Isao, đặc biệt tập trung vào những phút giây anh hùng cuối đời.
- Mục II: Tuyển tập các tin bài về sự hy sinh và lễ tang của Takano Isao.
- Mục III: Hình ảnh về cuộc đời Takano, từ thời thơ ấu, những năm tháng học tập tại Hà Nội, cuộc sống gia đình cho đến trước khi anh hy sinh.
Phần này chủ yếu được thực hiện bởi nhà nghiên cứu Đoàn Lê Giang.
Phần II: Takano Isao - Nhật Ký Chiến Trường và Dịch Văn Học Việt Nam
Phần này gồm hai mục:
- Mục I: Trích dịch từ cuốn sách "Ngày 7 tháng 3 ở Lạng Sơn", tập hợp các bài báo của Takano, thư từ anh gửi gia đình và bạn bè. Những văn bản này không chỉ phản ánh công việc mà còn hé lộ đời sống tình cảm riêng tư của Takano, có thể xem như một loại nhật ký chiến trường. Ngoài ra, phần này còn bao gồm thư từ của vợ và bố của Takano Isao, đặc biệt là phóng sự "Cùng phóng viên Takano Isao - Lạng Sơn, ngày 7 tháng 3" của nhà báo Nakamura Goro.
- Mục II: Giới thiệu lời bạt của Takano Isao khi dịch hai tác phẩm văn học Việt Nam tiêu biểu: "Mẹ vắng nhà" của Nguyễn Thi và "Áo trắng" của Nguyễn Văn Bổng.
Phần này chủ yếu được dịch bởi nhà dịch giả Nguyễn Đỗ An Nhiên.
Phần III: Takano Isao Trong Lòng Gia Đình và Bạn Bè
Phần này có ba mục:
- Mục I: Dịch chương viết về Michiko, vợ của Takano Isao, trong cuốn sách "Chồng tôi không trở về - 30 năm của những người vợ phóng viên đã mất trong chiến tranh Việt Nam" của Tonoshima Miki. Chương này kể về cuộc đời của Michiko, tình yêu và cuộc sống của cô với Takano, những đau khổ khi cô nhận tin chồng hy sinh, lễ tang và những năm tháng sau đó.
- Mục II: Tập hợp các bài viết của nhà báo nổi tiếng Ishikawa Bunyo về Takano, cùng với các tác phẩm văn học, nghệ thuật Việt Nam ca ngợi Takano Isao.
- Mục III: Tin bài, hình ảnh về các hoạt động tưởng niệm 40 năm ngày Takano Isao hy sinh tại Thành phố Hồ Chí Minh, Lạng Sơn và Hà Nội vào tháng 3 năm 2019.
Phần này được thực hiện bởi cả Đoàn Lê Giang và Nguyễn Đỗ An Nhiên.
Nhân dịp hoàn thành cuốn sách này, chúng tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến nhà báo Nakamura Goro đã khuyến khích, chia sẻ tài liệu một cách vô tư. Chúng tôi cũng xin cảm ơn các tác giả của "Ngày 7 tháng 3 ở Lạng Sơn" và "Chồng tôi không trở về" đã cho phép chúng tôi sử dụng một phần nội dung trong sách. Đặc biệt, chúng tôi xin gửi lời cảm ơn đến bà Michiko và gia đình đã cho phép sử dụng các tài liệu liên quan đến Takano Isao. Cuối cùng, chúng tôi xin cảm ơn Nhà xuất bản Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh đã biên tập và xuất bản cuốn sách này để đến tay độc giả. Tất cả chúng ta đều cùng nhau thực hiện công việc này với tình cảm yêu quý và biết ơn sâu sắc đối với Takano Isao.
```
