Người Lạ Với Chính Ta - Strangers To Ourselves
Rachel, một cô bé sáu tuổi, được bao bọc bởi tình yêu thương của cha mẹ và chị gái. Cuộc sống của em diễn ra bình thường như bao bạn bè khác, đang học lớp Một và có những người bạn thân ở trường. Thế nhưng, ẩn sâu bên trong, Rachel lại mang một nỗi bất an kỳ lạ: cảm giác dễ dàng đồng hóa những đặc điểm thể chất của người khác. Chính điều này đã khiến em trở thành bệnh nhân trẻ tuổi nhất được chẩn đoán mắc chứng chán ăn. Trong hồ sơ bệnh án, bác sĩ tâm thần ghi nhận Rachel là “một bé gái phát triển tốt nhưng gầy gò và không có dấu hiệu buồn bã sâu sắc”. Vậy điều gì đã dẫn đến một chẩn đoán tâm thần bất thường như vậy?
“Từ ‘biếng ăn’ mang một sức nặng khiến tôi sợ hãi khi phải thốt ra. Tôi đang học cách phát âm các chữ cái, và mỗi từ ngữ dường như là một thực thể sống động, thể hiện ý nghĩa của nó bằng một cách nào đó. Tôi tránh gọi tên bất kỳ món ăn nào, bởi việc phát âm chúng khiến tôi cảm thấy như đang nuốt chúng vào trong… Tôi có thể ăn một chiếc bánh rán, nhưng lại không thể ăn một bát nhỏ Cheerios – một chữ O lớn dường như dễ chấp nhận hơn ba trăm chữ O bé xíu.” Tất cả những diễn biến dẫn đến căn bệnh tâm thần này đều bắt nguồn từ những bất ổn trong tâm trí và những trải nghiệm nhỏ nhặt trong cuộc sống hàng ngày, nhưng cuối cùng lại dẫn đến một hậu quả lớn lao.
Nghe có vẻ sáo mòn, nhưng ranh giới giữa bình thường và bất thường thực sự rất mong manh. Một người có xuất phát điểm hoàn toàn bình thường, thậm chí là tốt đẹp, không có bất kỳ điều kiện đặc biệt nào dẫn đến sự bất thường, nhưng một chuỗi các sự kiện, kết hợp với một sự bất ổn tiềm ẩn trong tâm trí, đã biến họ trở nên khác biệt trong mắt người khác. Đó là những câu chuyện mà Rachel Aviv, thông qua các báo cáo y khoa và những hồi ký chưa xuất bản, đã kể lại trong “Người lạ với chính ta” (tựa gốc: Strangers to Ourselves).
Cuốn sách ghi lại trải nghiệm cá nhân của tác giả khi còn nhỏ với chứng chán ăn, cùng với những câu chuyện về những bệnh nhân khác đang phải vật lộn với các chứng bệnh tâm thần. Đó là câu chuyện về một người phụ nữ da đen đối diện với chứng tâm thần phân liệt và những định kiến chủng tộc; hay câu chuyện về một người phụ nữ Ấn Độ nỗ lực thoát khỏi gia đình để kết hôn và cống hiến cuộc đời cho thần Krishna… Bằng những câu chuyện có thật được kể lại với góc nhìn mới mẻ và một văn phong lôi cuốn, Rachel Aviv cho thấy những diễn biến trong tâm trí bất ổn đã định hình chúng ta trở thành “người lạ với chính ta” như thế nào.
Những trang sách hé lộ những suy nghĩ và cảm xúc của các nhân vật khi đối mặt với những giới hạn trong cách giải thích tâm thần học về bản thân họ, và cách cuộc đời họ bị ảnh hưởng bởi những chẩn đoán này. Qua những trường hợp thực tế, Rachel cho thấy phương pháp điều trị bệnh tâm thần đã thay đổi như thế nào theo thời gian. Cô cũng nhấn mạnh rằng một chẩn đoán không thể áp dụng một cách máy móc cho tất cả mọi người. Thuốc men từng được coi là giải pháp cho mọi vấn đề tâm thần, nhưng thực tế đã chứng minh điều ngược lại. Việc sử dụng thuốc mà không xem xét tính cách, hoàn cảnh sống và yếu tố di truyền sẽ không thể hiểu được một cá nhân mắc bệnh tâm thần và biểu hiện của bệnh. Điều trị một chứng bệnh trong tâm trí đồng nghĩa với việc điều trị cả con người, chứ không chỉ đơn thuần là chữa trị các triệu chứng.
“Người lạ với chính ta” cũng đề cao tầm quan trọng của việc xóa bỏ sự kỳ thị đối với bệnh tâm thần, tạo ra một môi trường an toàn để mọi người có thể được chữa lành, một thế giới mà mọi nỗi đau riêng tư đều được thấu hiểu, để không ai phải cô đơn trong mặc cảm và phải vật lộn để tìm kiếm sự cảm thông.
Về tác giả:
Rachel Aviv là phóng viên của tạp chí The New Yorker, chuyên viết về các lĩnh vực y học, giáo dục, tư pháp hình sự và nhiều chủ đề khác. Năm 2022, cô đã vinh dự nhận được Giải thưởng Tạp chí Quốc gia về Chân dung Nhân vật (National Magazine Award for Profile Writing). Cô từng là nghiên cứu viên quốc gia năm 2019 tại New America và đã nhận được khoản Tài trợ Sáng tác phi hư cấu Whiting (Whiting Creative Nonfiction Grant) để hỗ trợ việc viết quyển sách này. Rachel hiện đang sinh sống tại Brooklyn, New York.
