mèo và triết lý nhân sinh

Sự khác biệt trong cách sống: Mèo và con người

Nếu một ngày nào đó, loài mèo bỗng nhiên hứng thú với triết học, có lẽ chúng ta sẽ chứng kiến một nhánh độc đáo và kỳ lạ của trường phái này ra đời. Thay vì coi triết học là phương thuốc chữa lành những lo âu, những triết gia mèo sẽ tiếp cận nó như một trò chơi thú vị.

Tuy nhiên, sự thật là loài mèo không cần đến triết học. Chúng sống theo bản năng tự nhiên, hài lòng với những gì cuộc sống mang lại. Trái ngược lại, con người thường xuyên bất mãn với chính bản chất của mình, như thể đó là một điều gì đó bất thường. Dù biết trước những kết cục bi thảm và kỳ quặc có thể xảy ra, con người vẫn không ngừng nỗ lực để trở thành một phiên bản khác của chính mình.

Hầu hết cuộc đời của con người là một cuộc đấu tranh không ngừng nghỉ để tìm kiếm hạnh phúc. Đối với mèo, hạnh phúc lại là trạng thái mặc định, chỉ cần những mối đe dọa đến sự tồn tại của chúng được loại bỏ. Có lẽ đây chính là lý do tại sao nhiều người yêu thích loài mèo. Ngay từ khi sinh ra, chúng đã sở hữu một niềm hạnh phúc mà con người thường phải cố gắng cả đời để đạt được.

Những chú mèo không cần phải băn khoăn, suy nghĩ về ý nghĩa cuộc đời, bởi chúng không hề nghi ngờ về giá trị của nó. Chính sự tự ý thức của con người đã tạo ra một trạng thái bất ổn vĩnh viễn, mà triết học đã cố gắng chữa trị nhưng vẫn chưa thành công.

Mèo sống cuộc đời mà nó đến với chúng, không lên kế hoạch hay dự định trước. Con người lại luôn cố gắng biến cuộc đời mình thành một câu chuyện hoàn chỉnh. Nhưng vì không ai biết trước kết thúc của câu chuyện, cuộc sống thường làm gián đoạn những kế hoạch mà họ đã vạch ra. Cuối cùng, con người cũng sống như những chú mèo, một cách tự nhiên và ngẫu nhiên.

Cuốn sách này mang đến một cái nhìn so sánh về cuộc đời của mèo và con người, giúp bạn tự nhận ra những điều mình đang “lạc lối” trong cuộc sống và tìm kiếm con đường dẫn đến sự “biết” và “đủ”.

Những trích dẫn đáng suy ngẫm từ cuốn sách:

• “Mèo có một bản chất phân biệt chúng với các sinh vật khác – ngay cả với chúng ta. Bản chất của loài mèo, và cũng chính là điều chúng ta có thể học được từ chúng, là chủ đề của cuốn sách này. Không một ai từng chung sống với loài mèo có thể coi chúng là những cá thể có thể hoán đổi cho nhau của một loài duy nhất. Mỗi chú mèo đều là đơn nhất và mang tính cá thể hơn so với rất nhiều con người.”
• “Những chú mèo không cần phải bận tâm xem xét cuộc đời chúng, bởi chúng chẳng hề nghi ngờ chuyện cuộc đời này có đáng sống hay không. Sự tự ý thức của con người đã tạo ra tình trạng bất ổn vĩnh viễn mà triết học đã luôn cố gắng chạy chữa, nhưng vô ích.”
• “Mèo hạnh phúc khi được là chính mình, trong khi con người cố gắng [trở nên] hạnh phúc bằng cách thoát khỏi bản thân.”
• “Nhưng những người yêu mèo không yêu mèo vì họ nhận ra bản thân mình trong chúng. Họ yêu mèo vì mèo rất khác với họ. Không giống như chó, mèo chưa mang “tính người” trong mình. Chúng tương tác với chúng ta và có thể yêu chúng ta theo cách riêng của mình, nhưng ở tầng sâu thẳm nhất, chúng khác chúng ta. Khi bước vào thế giới con người, loài mèo cho phép chúng ta nhìn xa hơn. Không còn bị mắc kẹt trong chính những suy nghĩ của mình, chúng ta có thể học được từ loài mèo lý do tại sao công cuộc theo đuổi hạnh phúc đầy căng thẳng của chúng ta nhất định sẽ thất bại.”
• “Loài mèo dành phần lớn cuộc đời mình trong sự cô đơn đầy mãn nguyện. Vì mọi thứ đều cố gắng tồn tại như những dạng cụ thể của nó, nên không ai có thể thực sự muốn ngừng tồn tại cả. Không ai muốn kết thúc cuộc đời mình: kẻ tự sát là kẻ bị cả thế giới giết chết. Như Spinoza đã đặt nó trong cuốn Đạo đức học: ”Không có gì có thể tự phá hủy, trừ khi [bị tác động] bởi một nguyên nhân bên ngoài”.”
• “Là những kẻ săn mồi, phát triển khả năng đồng cảm lên mức độ cao sẽ gây rối loạn chức năng đối với mèo. Đó là lý do tại sao chúng thiếu năng lực này. Đó cũng là lý do tại sao niềm tin phổ biến cho rằng mèo là loài độc ác bị coi là sai lầm. Sự tàn nhẫn là sự đồng cảm ở dạng tiêu cực. Trừ khi bạn cảm nhận vì người khác, bạn không thể vui sướng trước nỗi đau của người khác. Con người thể hiện sự đồng cảm tiêu cực này khi họ hành hạ mèo vào thời trung cổ. Ngược lại, khi mèo vờn một con chuột bị bắt, chúng sẽ không thích thú với sự dày vò đó. Việc vờn con mồi thể hiện bản chất săn mồi của chúng. Thay vì tra tấn những sinh vật nằm dưới quyền lực của mình – một xu hướng đặc biệt chỉ có ở con người – mèo chỉ đơn giản là đang chơi với những con mồi.”