Khám Phá Lịch Sử Nam Kỳ Qua Lăng Kính Thời Gian
Dựa trên những nghiên cứu sử liệu công phu và bộ sưu tập gần 150 hình ảnh minh họa quý giá, trong đó có nhiều tư liệu lần đầu được công bố, cuốn sách“Khắc họa bức tranh lịch sử Nam Kỳ”mở ra trước mắt độc giả những trang sử đầy biến động của Sài Gòn nói riêng và vùng đất Nam Kỳ nói chung. Tác phẩm tái hiện những câu chuyện lịch sử đã diễn ra trên mảnh đất này, bắt đầu từ thời kỳ Gia Long, Minh Mạng, Lê Văn Duyệt cho đến khi thực dân Pháp xâm lược và thiết lập ách thống trị tại Nam Kỳ, đồng thời mở rộng chế độ bảo hộ lên Bắc Kỳ và Trung Kỳ của vương quốc Đại Nam (nay là Việt Nam).
Hành Trình Lịch Sử Nam Kỳ
Cuốn sách dẫn dắt người đọc qua các giai đoạn lịch sử quan trọng của Nam Kỳ, được tái hiện sinh động qua các tư liệu lịch sử và hình ảnh minh họa:
Thời kỳ đầu, khi Nguyễn Ánh tìm ẩn náu tại Gia Định để chống lại quân Tây Sơn. Tại đây, sự hỗ trợ từ người Pháp và người Gia Định đã đóng vai trò then chốt trong việc giúp Nguyễn vương khôi phục cơ đồ, thống nhất đất nước. Gia Định cũng trở thành một trung tâm quyền lực địa phương mạnh mẽ, đặt ra những thách thức lớn cho vua Minh Mạng.
Vào nửa sau thế kỷ 19, khi Đông Á nói chung và Đại Nam nói riêng phải đối mặt với nguy cơ xâm lược từ phương Tây. Sau sự kiện nổ súng tại vịnh Đà Nẵng năm 1858, quân đội Pháp - Tây Ban Nha tiến vào tấn công Nam Kỳ, lần lượt chiếm đóng các thành Gia Định, thiết lập hệ thống phòng thủ từ Sài Gòn đến Chợ Lớn, hạ đại đồn Chí Hòa, chiếm Mỹ Tho… và kiểm soát hoàn toàn ba tỉnh miền Đông Nam Kỳ, sau đó mở rộng sang ba tỉnh miền Tây Nam Kỳ của Đại Nam.
Năm 1874, Hòa ước Giáp Tuất được ký kết, buộc triều đình Huế phải nhượng toàn bộ Nam Kỳ lục tỉnh cho người Pháp. Tiếp theo đó, Pháp ép triều đình Huế ký thêm hai bản Hòa ước Quý Mùi (1883) và Hòa ước Giáp Thân (1884), biến Bắc Kỳ và Trung Kỳ của Đại Nam thành xứ bảo hộ của Pháp.
Đến năm 1887, Liên bang Đông Dương chính thức được thành lập, với Toàn quyền Đông Dương đứng đầu, quản lý các xứ thuộc địa và xứ bảo hộ của Đại Nam, bao gồm cả vương quốc Cao Miên. Thủ phủ của Liên bang ban đầu được đặt tại Sài Gòn (Nam Kỳ), sau đó chuyển về Hà Nội vào năm 1902.
Sài Gòn – Trung Tâm Kinh Tế và Văn Hóa
Mặc dù không còn là trung tâm quyền lực chính trị, Nam Kỳ vẫn giữ vai trò là trung tâm kinh tế quan trọng của Liên bang Đông Dương. Sài Gòn trở thành một đô thị sôi động, trung tâm quyền lực của chính quyền thực dân và là nơi khởi nguồn của báo chí Việt Nam.
Giai đoạn 1923-1926 chứng kiến làn sóng di cư lớn về Sài Gòn, thu hút nhiều trí thức Tây học và nhà hoạt động chính trị. Những nhà báo lão luyện đã sử dụng ngòi bút của mình để đấu tranh và phản đối chính quyền thực dân.
Sài Gòn cũng chịu ảnh hưởng nặng nề từ cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới những năm sau đó. Nhiều doanh nghiệp, cửa hàng kinh doanh bị phá sản, đời sống của người dân gặp nhiều khó khăn. Dòng người rời Sài Gòn ngày càng đông, người Tây và Hoa kiều về nước, người Việt tạm lui về vùng ven hoặc về quê để tìm kế sinh nhai, mong chờ cuộc khủng hoảng sớm qua đi để có thể trở lại Sài Gòn.
Trong giai đoạn khó khăn này, người dân Sài Gòn vẫn giữ vững tinh thần đoàn kết, sẻ chia và giúp đỡ lẫn nhau thông qua nhiều hoạt động từ thiện.
Giá Trị Tư Liệu và Hình Ảnh
Thông qua những ghi chép chi tiết về các sự kiện lịch sử diễn ra trên đất Nam Kỳ, cùng với gần 150 hình ảnh và tranh minh họa sống động, có giá trị lịch sử cao (trong đó có 24 trang in màu), cuốn sách mang đến cho độc giả những góc nhìn đa chiều về con người và vùng đất này. Những hình ảnh này không chỉ minh họa cho các sự kiện lịch sử mà còn giới thiệu đến độc giả những tư liệu quý giá về Nam Kỳ qua góc nhìn của người phương Tây.
Khi tái hiện những hình ảnh xưa, tác giả không chỉ cung cấp chú thích nội dung mà còn cung cấp thêm thông tin về tác giả phác thảo, họa sĩ và thợ khắc, góp phần tôn vinh những nghệ sĩ đã góp phần lưu giữ hình ảnh Việt Nam trong quá khứ.
Thông Tin Tác Giả
Nguyễn Quang Diệu, sinh năm 1983 tại Tam Kỳ, Quảng Nam. Hiện sinh sống và làm việc tại Sài Gòn.
```
