đạo phật hiện đại hóa

Đạo Phật Hiện Đại Hóa

Trong những trang sách sâu sắc này, Thiền sư Thích Nhất Hạnh đã trình bày một thách thức xuyên suốt lịch sử, từ những ngày đầu Phật giáo xuất hiện cho đến thời đại hiện nay: sự phát triển của Phật giáo trong bối cảnh hiện đại. Quan điểm cốt lõi của tác giả là để Phật giáo tiếp tục soi sáng cuộc sống, nó cần phải nắm bắt và thích ứng với tinh thần “hiện đại hóa”. Chính sự chuyển đổi này sẽ giúp Phật giáo bộc lộ những giá trị thiêng liêng, vĩnh cửu và cao đẹp vốn có. Cuốn sách này là một lời mời gọi để diễn giải lại và thổi hồn sự sống đương đại vào trí tuệ vượt thời gian của Phật giáo, đảm bảo rằng ánh sáng Phật pháp sẽ dẫn dắt chúng ta hôm nay và trong tương lai.

Tác Giả

Thiền sư Thích Nhất Hạnh là một bậc danh Tăng không chỉ được kính trọng tại Việt Nam mà còn trên toàn thế giới. Trong suốt cuộc đời hành đạo và hoằng pháp, Thiền sư đã mang những lời dạy của Đức Phật đến gần hơn với mọi người thông qua các phương pháp thực tập chánh niệm và tỉnh thức. Bằng việc kết hợp các truyền thống Phật giáo Nguyên Thủy, Phật giáo Đại thừa, và những khám phá của ngành Tâm lý học phương Tây hiện đại, Thầy đã xây dựng một cách tiếp cận thiền hiện đại. Ngài được công nhận là một lãnh đạo tinh thần Phật giáo có ảnh hưởng lớn, chỉ đứng sau Đức Đạt Lai Lạt Ma tại phương Tây.

Trích Đoạn Sách

Hiện đại hóa đạo Phật không đồng nghĩa với việc thế tục hóa, mà là nuôi dưỡng và phát triển những giá trị xuất thế của đạo Phật, giúp đạo Phật có đủ năng lực để giác ngộ và dẫn dắt cuộc đời. Quá trình hiện đại hóa đòi hỏi cả sự tu chứng và việc khảo sát thực trạng cuộc sống, để từ đó đưa đạo Phật vào đời sống thực tế. Công trình tu chứng mang tính chất xuất thế, trong khi công trình khảo sát mang tính chất nhập thế, và cả hai công trình này có mối liên hệ mật thiết với nhau. Chúng ta cần hiện đại hóa đạo Phật để nó có thể đóng góp một cách thiết thực và hiệu quả vào công cuộc xây dựng xã hội.

Hiện đại hóa đạo Phật có nghĩa là khai triển những tiềm lực vốn có của đạo Phật, như ở Việt Nam và nhiều nước châu Á, những tiềm lực này rất phong phú và có thể cải thiện tình hình đất nước. Tuy nhiên, những tiềm lực này sẽ không có tác dụng nếu không được khai triển. Sự suy giảm dần dần của các tiềm lực này cho thấy sự suy đồi của bản chất Phật giáo; hiện đại hóa đạo Phật chính là vừa duy trì vừa phát triển chúng. Nói cách khác, đạo Phật cần được thường xuyên hiện đại hóa để tiếp tục là đạo Phật. Nhờ những cuộc cách mạng giáo lý và giáo chế trong lịch sử mà sinh lực đạo Phật đã được tiếp nối qua các thời đại. Những giai đoạn suy trầm nhất của Phật giáo thường là những giai đoạn thiếu sự khai triển, thiếu sáng tạo, nói tóm lại là thiếu công trình hiện đại hóa.

Để tiêu diệt đạo Phật, không cần phải đàn áp, bởi vì sự đàn áp đôi khi có thể làm tăng sức sống của đạo Phật. Muốn tiêu diệt đạo Phật, cần phải tiêu diệt sinh khí của đạo Phật. Điều này có thể đạt được bằng cách khen ngợi, khuyến khích tinh thần ỷ lại, bảo thủ, thói quen ôm ấp hình thức và sợ hãi thay đổi, sợ hãi sáng tạo. Bởi vì bất kỳ sự thay đổi hay sáng tạo nào cũng đi kèm với những khó khăn và thử thách. Trong một bài báo, chúng tôi đã khẳng định rằng đạo Phật có thể đóng góp rất nhiều cho xã hội, nhưng với điều kiện đạo Phật phải thực sự là đạo Phật. Để đạo Phật là đạo Phật, cần phải cho phép đạo Phật được thường xuyên hiện đại hóa – hiện đại hóa để bản chất đạo Phật được duy trì, phát triển, thể hiện và thấm sâu vào mọi khía cạnh của cuộc sống.

Để xác định một tổ chức có phải là đạo Phật hay không, chỉ cần xem xét liệu các giá trị từ bi, khoan dung và phá chấp có được thể hiện và phát huy trong tổ chức đó hay không. Đây là điều ai cũng biết và có thể thực nghiệm. Khác biệt với các tôn giáo và truyền thống khác, đạo Phật không phải là một hệ thống giáo điều cứng nhắc; đạo Phật có khả năng chịu đựng mọi thử thách và luôn thích ứng với hoàn cảnh để duy trì sự bất biến thực sự. Nhờ tinh thần phóng khoáng này mà đạo Phật đã nhiều lần lột xác trong lịch sử và luôn cố gắng tồn tại. Vì vậy, không có lý do gì để chúng ta sợ hãi sự đau đớn, sợ hãi sự sáng tạo, mà nên tránh ngủ yên và chết mòn trong những hình thức cũ kỹ, thiếu sinh khí. Không có lý do gì để chúng ta để rêu mọc và che phủ một ngôi cổ tháp. Trong cuốn sách này, chúng tôi sẽ cố gắng trình bày một cách đơn giản những nguyên tắc và nét đại cương của công cuộc hiện đại hóa đạo Phật, cùng với những đề xuất cụ thể và khả thi, với hy vọng đóng góp vào việc xây dựng một nền Phật giáo hiện đại, góp phần bồi đắp và phát triển nền văn hóa dân tộc và thúc đẩy tiến bộ xã hội Việt Nam. Dĩ nhiên, những ý kiến của chúng tôi có thể bị một số Phật tử xuất gia và cư sĩ xem là táo bạo hoặc phá hoại. Điều này là điều tất yếu, cũng như đã xảy ra nhiều lần trong lịch sử Phật giáo ở Ấn Độ, Trung Quốc, Nhật Bản, v.v..

Mục Lục

• Vấn đề hiện đại hóa
• Những tu viện nhập thế
• Những nguyên lý làm nền tảng
• Đạo Phật trong các lĩnh vực sinh hoạt
• Những dòng tu Tiếp Hiện