cơ thể ta đã hai triệu năm - giải mã các căn bệnh thời hiện đại

Từ thời nguyên thủy, khi con người còn sử dụng dao và cung để săn bắn, huyết áp tăng cao là một cơ chế thích nghi sinh tồn cần thiết. Việc tăng huyết áp giúp họ có đủ năng lượng để đối phó với những thử thách khắc nghiệt. Tuy nhiên, trong xã hội hiện đại, khi cuộc sống trở nên ít vận động hơn, chúng ta không còn cần đến sự gia tăng huyết áp thường xuyên. Vậy tại sao huyết áp vẫn tiếp tục tăng cao? Liệu sự tăng huyết áp này có còn phù hợp với sự sinh tồn của con người hiện đại, hay đơn giản chỉ là một hệ quả không mong muốn?

Ngày nay, phần lớn chúng ta có một cuộc sống ổn định với ba bữa ăn đầy đủ, không gian sống kín đáo, phương tiện di chuyển tiện lợi và quần áo ấm áp. Thế nhưng, cơ thể chúng ta vẫn mang trong mình những gien được hình thành từ lối sống của tổ tiên thời nguyên thủy. Sự không tương thích này có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, từ nhỏ đến lớn.

Cuốn sách “Cơ thể ta đã hai triệu năm – Giải mã các căn bệnh thời hiện đại” sẽ giúp chúng ta khám phá và hiểu rõnhững cơ chế thích nghi nguyên thủy của con người. Từ đó, chúng ta có thể đưa ra những điều chỉnh phù hợp trong chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt, nhằm điều chỉnh những cơ chế này cho phù hợp với cuộc sống hiện đại và tối ưu hóa sức khỏe.

Thực tế cho thấy, việc chăm sóc sức khỏe đúng cách không phải do thiếu thông tin, mà đôi khi lại do quá tải thông tin. Chúng ta thường bị choáng ngợp trước vô vàn kiến thức về sức khỏe trên các phương tiện truyền thông. Ví dụ, có những thông tin cho rằng vitamin C liều cao có thể ngăn ngừa ung thư và cảm cúm, nhưng cũng có những thông tin cảnh báo về tác hại của việc bổ sung quá nhiều vitamin C. Nhiều nghiên cứu về sức khỏe vẫn còn mâu thuẫn, khiến chúng ta khó khăn trong việc đưa ra quyết định. Vậy, chúng ta nên tin vào ai?

Có nhiều cách để tiếp cận và quan sát cơ thể con người, từ Đông y, Tây y, kết hợp Đông Tây y, đến những phân tích khoa học chi tiết. Mỗi phương pháp đều mang đến những góc nhìn khác nhau. Việc có nhiều kết quả nghiên cứu đa dạng với nhiều góc nhìn khác nhau là điều cần thiết để có được một bức tranh toàn diện về sức khỏe.

Trong cuốn sách “Cơ thể ta đã hai triệu năm – Giải mã các căn bệnh thời hiện đại”, tác giả không chỉ đưa ra nhiều góc nhìn về sức khỏe mà cònxem xét vấn đề sức khỏe từ quan điểm về sự thay đổi, thích nghi và tồn tại của con người trong các hoàn cảnh khác nhau. Với cách tiếp cận này, chúng ta có thể vượt qua những định kiến chủ quan và có cái nhìn thực tế hơn về sức khỏe. Thay vì tranh luận về đúng sai của các quan điểm, chúng ta sẽ có một góc nhìn rộng mở hơn về sức khỏe của nhiều người. Hơn nữa, qua góc nhìn này, bạn có thể tự mình đánh giá thông tin, trang bị cho bản thân khả năng tự quyết định về sức khỏe.

Mục lục:

• Mở đầu: tại sao chúng ta bị đau? 7

PHẦN MỘT: TẠI SAO CƠ THỂ CHÚNG TA ĐỘT NHIÊN SUY NHƯỢC

• 1. Hãy ngừng ngay việc đi săn 17
• 2. Phương pháp thoát khỏi chứng mệt mỏi mạn tính 25
• 3. Sống cùng vi khuẩn thì mới khỏe mạnh được 30
• 4. Cách hấp thu thức ăn làm tăng vi khuẩn đường ruột 34
• 5. Sạch quá thì dễ mắc bệnh 37
• 6. Viêm da dị ứng, tiếng chuông báo động từ cơ thể 41
• 7. Sống chung với các loại vi khuẩn 46
• 8. Tại sao chúng ta lại chán ăn khi bị đau? 49
• 9. Ăn ít và ngủ sớm thì sẽ không mắc bệnh ung thư 53
• 10. Tập thể thao khiến chúng ta già đi 57
• 11. Phơi nắng để nâng cao khả năng ghi nhớ 61

PHẦN HAI: CƠ THỂ CHÚNG TA ĐÃ SỐNG HÒA HỢP NHƯ THẾ NÀO?

• 1. Vấn đề hiếm muộn tùy thuộc vào ý chí quyết tâm 69
• 2. Mang thai là sự cạnh tranh sinh tồn quyết liệt giữa người mẹ và bào thai 72
• 3. Tại sao con người phải duy trì thân nhiệt ở một mức nhất định 79
• 4. Người có thân nhiệt thấp nhạy cảm với sự oi nóng 83
• 5. Trẻ bị sốt cũng không cần uống thuốc hạ sốt 87
• 6. Con người phải sốt để sống 90
• 7. Ba biện pháp chống chọi với mùa đông giá rét 95
• 8. Tại sao bệnh tiểu đường lại nặng hơn vào mùa đông? 98

PHẦN BA: ĂN CÁI GÌ VÀ ĂN NHƯ THẾ NÀO

• 1. Vấn đề của ý thức hay vấn đề của thể chất 105
• 2. Sự thèm ăn của bạn đang bị vi khuẩn điều khiển 113
• 3. Viêm nhiễm dẫn đến béo phì 117
• 4. Bật công tắc gien cảnh báo béo phì 122
• 5. Vẫn tăng cân dù giảm thành phần dinh dưỡng 126
• 6. Carbohydrate là quà tặng hay thảm hoạ đối với con người? 132
• 7. Có phải ăn chay lúc nào cũng đúng? 136
• 8. Những người chết vì ăn súp lơ 140
• 9. Tại sao trẻ nhỏ lại ghét ăn rau? 144

PHẦN BỐN: THAY ĐỔI CÔNG TẮC GIEN THEO Ý MUỐN

• 1. Cơ thể chúng ta có công tắc gien di truyền (1) 151
• 2. Cơ thể chúng ta có công tắc gien di truyền (2) 155
• 3. Điều gì gây ra căng thẳng? 159
• 4. Sống sót giữa bầy đàn 163
• 5. Ai cũng sống vì bản thân 167
• 6. Điều chúng ta cần chính là sự táo bạo 171
• 7. Gien lo lắng là cần thiết đối với sự sinh tồn của chúng ta 174
• 8. Cách bật và tắt công tắc gien di truyền 177
• 9. Tuổi thơ yên bình làm nên con người mạnh mẽ 184
• 10. Chúng ta có thể khỏe lên chỉ bằng suy nghĩ tích cực 188
• 11. Ngày mai thế giới có bị diệt vong thì hôm nay tôi vẫn cứ vui sướng tận hưởng cuộc sống 191
• 12. Không có ngày mai, tôi chỉ sống cho ngày hôm nay thôi 196
• 13. Không có phương pháp chăm sóc sức khỏe nào là tốt tuyệt đối

Trích đoạn sách:

(1) Tại những vùng càng gần với Bắc cực hoặc Nam cực, nhiệt độ càng giảm. Khi đó, cơ thể chúng ta, đặc biệt là phổi bị tổn thương nghiêm trọng. Nếu không tìm cách thích nghi để bảo vệ phổi trước cái lạnh giá buốt của mùa đông, những con người nơi đây không thể nào sống sót được. Họ thích nghi bằng cách sưởi ấm không khí bên ngoài trước khi không khí đó vào phổi, nhằm giảm thiểu mức độ tổn thương của các tế bào phổi. Muốn vậy, họ phải kéo dài đường đi của không khí để làm ấm luồng không khí đó. Lỗ mũi của họ nhỏ và cao. Và mũi càng dài thì càng dễ làm ấm không khí. Chính vì vậy, người dân ở phía bắc châu Âu có mũi cao và dài. Ngược lại, ở khu vực Đông Nam Á, nơi thời tiết nóng nực, người dân không cần phải làm ấm không khí trước khi hít vào phổi. Vì vậy, lỗ mũi của họ to và rộng, khoang mũi cũng ngắn hơn. Nói cách khác, cơ thể mỗi người có thể tự điều chỉnh để thích nghi với hoàn cảnh sống. Điều này đã được chứng minh từ lâu.

(2) Ngày nay, trẻ em bị mắc những chứng bệnh như hen suyễn, viêm mũi dị ứng, viêm da dị ứng. Đó là những triệu chứng của rối loạn hệ miễn dịch do môi trường sống quá sạch. Trẻ không có cơ hội được tiếp xúc với vi khuẩn nên hệ miễn dịch bị yếu đi.

(3) Cách để vượt qua bệnh tật không phải là lúc nào cũng chiến đấu và đánh đuổi vi khuẩn. Đối với loài người chúng ta, cách có lợi là tìm ra điểm tiếp cận các loại vi khuẩn đó, bởi những kẻ thù cùng đường, bị chặn đường lui là những kẻ thù đáng sợ nhất.

(4) Khi chúng ta đói bụng, cơ thể thúc đẩy tiết ra chất sirtuin, ngăn ngừa lão hóa. Ngược lại, khi chúng ta cung cấp cho cơ thể quá nhiều dinh dưỡng thì sẽ thúc đẩy đồng hồ sinh học chạy nhanh hơn và đẩy nhanh quá trình lão hóa. Đặc biệt, khi hấp thu những thực phẩm giàu dinh dưỡng, gien đồng hồ sinh học của con người bị bật lên và cá thể đó sẽ bị lão hóa nhanh chóng. Thay vì đổ lỗi cho gien, những người lo lắng về lão hóa hãy thay đổi thói quen sinh hoạt của bản thân để điều chỉnh gien. Hãy tìm hiểu kỹ hơn những nhân tố như môi trường, thức ăn và thói quen sinh hoạt.

(5) Tôi không rõ bạn có cần một cuộc sống chậm lại và nhẹ nhàng hơn hay không. Theo tôi, bạn cũng nên dành thời gian để nhìn lại, đừng quá mải miết chạy. Chỉ nhìn về phía trước và lao đi như vậy có phải là một nhân sinh quan đúng đắn không? Sống bận rộn, miệt mài có phải là một lối sống tốt trong xã hội hiện nay không? Nếu cứ tiếp tục tình trạng này thì có lẽ chúng ta cần phải lo lắng đến những vấn đề sẽ xảy ra với gien di truyền của mình. Hiếm muộn cũng nằm trong chuỗi vấn đề này.

(6) Khi thân nhiệt giảm 1 độ C, khả năng miễn dịch giảm xuống khoảng 30%. Ngược lại, khi thân nhiệt tăng 1 độ C, khả năng miễn dịch của cơ thể tăng lên năm lần. Thân nhiệt phải tăng cao lên thì cơ thể mới sản sinh ra những kháng thể có thể chiến đấu với kẻ thù xâm nhập từ bên ngoài như các độc tính, vi-rút, vi khuẩn. Ở một mức độ nào đó, hiện tượng sốt là phản ứng tự nhiên của cơ thể trong quá trình đấu tranh với kẻ địch.

(7) Bệnh béo phì ở trẻ nhỏ là vấn đề nghiêm trọng do số lượng tế bào mỡ được quyết định trước tuổi trưởng thành. Một khi số lượng tế bào mỡ đã được sản sinh ra thì cả đời số lượng tế bào mỡ này cũng không thay đổi. Chỉ có sự thay đổi duy nhất đó là tùy thuộc vào lượng calo mà kích thước của tế bào mỡ to hay nhỏ. Nếu trẻ nhỏ bị hấp thu quá nhiều calo thì sẽ để lại những vấn đề về sức khỏe suốt đời không thể thay đổi được. Đây là lý do mà chúng ta cần phải tuyệt đối cấm trẻ nhỏ ăn thức ăn có lượng calo cao nhằm tránh kích hoạt gien làm tăng số lượng tế bào mỡ.

(8) Phạm vi lựa chọn thức ăn của trẻ nhỏ khá hẹp là bởi các loại vi khuẩn đường ruột của chúng chưa đa dạng. Trẻ nhỏ khó tiêu hóa các loại rau có nhiều chất xơ và cứ thế bài tiết ra.

Khi trong cơ thể không có nhiều vi khuẩn đường ruột, trẻ sẽ cảm thấy khó chịu khi ăn những món lạ. Vì thế, trẻ sẽ từ chối những thức ăn khiến chúng cảm thấy khó tiêu. Hiện tượng kén ăn ở trẻ nhỏ là chuyện đương nhiên!

(9) Nếu người mẹ đang mang thai mà ăn đồ nhiều dầu mỡ và ít chất dinh dưỡng thì sẽ làm thay đổi tình trạng sức khỏe của bào thai. Dù có lượng calo cao nhưng thiếu chất dinh dưỡng nên bào thai nhận thức được việc xuất hiện trên thế gian này là vô cùng khó khăn. Khi đó, công tắc gien tiết kiệm của bào thai trở nên lớn mạnh. Vì thế mà khi đưa thức ăn vào bụng, bào thai sẽ tích lũy năng lượng. Người ta cũng cho biết rằng những bé như thế khi sinh ra sẽ ăn nhiều thức ăn hết mức có thể để tích lũy năng lượng. Vì chúng nhận thức được mình vẫn đói nên sẽ tiếp tục ăn và tích lũy, thành ra khả năng chúng bị béo phì là rất cao.

(10) Đối với con người, hành động chia sẻ thức ăn có ý nghĩa vô cùng lớn lao. Con người vừa chia sẻ thức ăn với nhau vừa xóa bỏ đi vũ khí của mỗi cá thể. Khác với những loài động vật khác rơi vào trạng thái chiến đấu, bằng cách chia sẻ thức ăn, con người đã truyền cho nhau thông điệp rằng giữa họ không có cuộc chiến vì thức ăn. Hành vi chia sẻ thức ăn cho nhau của con người là một hành động nhằm chấm dứt chiến tranh. Nó xóa bỏ triệt để những căng thẳng mà chúng ta đã có từ trước. Cuối cùng, nó giúp tắt đi gien chiến đấu. Vì vậy, việc chúng ta dành một bữa ăn mỗi ngày cùng gia đình là vô cùng quan trọng. Khi cả gia đình cùng dùng bữa với nhau như vậy, điều đó sẽ mang đến cho mỗi thành viên cảm giác yên bình trong tâm hồn.

(11) Nhà khoa học này đã phân tích, nghiên cứu về trạng thái của gien di truyền trước khi chúng ta rèn luyện suy nghĩ tích cực và sau khi chúng ta rèn luyện suy nghĩ tích cực. Kết quả là có mười loại gien thông thường ít hoạt động đã hoạt động tích cực hơn. Ngược lại, có năm loại gien đã bị chậm lại, hoạt động ít hơn. Điều này là minh chứng rõ ràng cho giả thuyết rằng thông qua sự luyện tập đơn giản mỗi ngày bằng suy nghĩ tích cực và luôn mỉm cười, chúng ta có thể trực tiếp điều khiển được công tắc gien di truyền.