Các Thành Tố Gia Đình - Giới Tính, Chính Quyền Và Xã Hội Ở Việt Nam Thời Kỳ Cận Đại 1463-1778
Một nghiên cứu chuyên sâu về bình đẳng giới trong xã hội Việt Nam thế kỷ 15-18
Trong các nghiên cứu về địa vị xã hội của phụ nữ Việt Nam, thường có quan điểm cho rằng phụ nữ Việt (Kinh) đã được hưởng một mức độ bình đẳng giới nhất định từ xa xưa, được thể hiện qua các ghi chép trong các bộ sử nhưĐại Việt sử ký toàn thư,Đại Việt sử kývà các văn bản luật thời Lê, Mạc (ví dụ:Quốc triều Hình luật,Lê triều Hình luật, vàHồng Đức thiện chính thư). Quan điểm này cho rằng sự bất bình đẳng giới và các yếu tố gia trưởng, thừa kế theo dòng cha chỉ trở nên nổi bật sau khi nhà Nguyễn thành lập và thực hiện các cải cách Tân Nho dựa trên mô hình quân chủ Trung Hoa.
Cuốn sách "Các thành tố gia đình: Giới tính, chính quyền và xã hội ở Việt Nam thời kỳ cận đại, 1463-1778" của tác giả Trần Tuyết Nhung, với cấu trúc gồm 6 chương, tập trung phân tích các khía cạnh sau:
Chương 1: Hệ thống giới tính - Kinh tế, xã hội và nhà nước
Chương này làm rõ cách thức các chính quyền nhà nước định hình hệ thống giới tính, nhấn mạnh các quy định phù hợp cho phụ nữ ngay từ khi còn nhỏ, đồng thời phân tích tác động của sự chênh lệch kinh tế và xã hội đến khả năng tự chủ của phụ nữ.
Chương 2: Vợ hiền, mẹ tốt, con hiếu thảo - Hôn nhân và vai trò của nhà nước, làng xã, gia đình
Chương này khảo sát ảnh hưởng của điều kiện kinh tế đến đời sống hôn nhân của phụ nữ Việt Nam, vượt qua các ranh giới giai cấp.
Chương 3: Thân xác phụ nữ, quan hệ tình dục và trật tự chính trị xã hội
Chương này chỉ ra mối liên hệ mật thiết giữa luật pháp nhà nước, phong tục địa phương, trật tự chính trị và các quy định liên quan đến hoạt động tình dục của phụ nữ.
Chương 4: Quyền thừa kế, quyền kế vị và quyền tự chủ trong chế độ tài sản
Chương này xem xét cách thức chế độ tài sản trở thành một vấn đề tranh cãi trong các nỗ lực của nhà nước nhằm chính thức hóa quyền kế vị theo dòng dõi và quyền phân chia tài sản bình đẳng cho các thừa kế nam.
Chương 5: Tục mua hậu - Chuẩn bị cho thế giới bên kia
Chương này tìm hiểu cách thức chuyển giao tài sản riêng cho các cơ sở công cộng giúp phụ nữ đảm bảo không trở thành những vong linh bất hạnh.
Chương 6: Tầm nhìn tương lai và những công trình của quá khứ - Hình mẫu phụ nữ Việt Nam
Trong chương cuối cùng, tác giả đặt nghiên cứu của mình trong bối cảnh tranh luận rộng lớn hơn về giới tính ở Việt Nam và Đông Nam Á.
“Các thành tố gia đình: Giới tính, chính quyền và xã hội ở Việt Nam thời kỳ cận đại, 1463-1778” đặt ra những thách thức đối với quan điểm cho rằng điều kiện xã hội của phụ nữ Việt Nam từ thế kỷ 15 đến thế kỷ 18 phản ánh các giá trị truyền thống đích thực. Đồng thời, cuốn sách nghiên cứu vai trò trung tâm của giới tính trong việc phân chia quyền lực trong xã hội miền Bắc Việt Nam dưới các triều đại Lê và Mạc.
