Sài Gòn Một Thuở – “Dân Ông Tạ Đó!” – Tập 2
Những độc giả đã từng đồng cảm với vùng đất Ông Tạ qua ngòi bút của tác giả Cù Mai Công chắc hẳn sẽ vô cùng hào hứng khi được tiếp tục khám phá những góc phố, căn nhà và những con người đã tạo nên một tuổi thơ đầy ắp kỷ niệm, không chỉ của anh mà còn của bao thế hệ cư dân Ông Tạ trong cuốn sáchSài Gòn một thuở: “Dân Ông Tạ đó!” – Tập 2.
Quyển sách mở ra với một không khí thân thương, ấm áp của những ngày giáp Tết, tái hiện hình ảnh những sạp lá dong, hương thơm của kẹo lạc, món “thèo lèo cứt chuột” quen thuộc từ ngày 23 tháng Chạp, khung cảnh gia đình quây quần canh nồi bánh chưng đêm 30, tiếng pháo rền vang trong khoảnh khắc giao thừa và nếp sống của bà con Ông Tạ trong những ngày Tết. Đó là những hình ảnh, hương vị và âm thanh khơi gợi một trời ký ức của nhiều thế hệ, những ký ức dường như đã phai mờ theo thời gian.
Thông qua những bài viết về ngõ Con Mắt, ngõ Cổng Bom, giáo xứ Sao Mai - Chí Hòa - Thánh Mẫu - Nghĩa Hòa, xóm Đại Lợi…, độc giả sẽ không khỏi ngạc nhiên và thích thú khi nhận ra rằng, dù tập trung đông đảo cộng đồng Bắc 54, nơi đây vẫn mang đậm sự đa dạng về văn hóa và con người.
Ông Tạ là nơi sinh sống của một lượng lớn giáo dân Công giáo, nhưng vẫn luôn rộng mở chào đón đồng bào Bắc 54 theo đạo Phật ngay giữa trung tâm Ông Tạ; Ông Tạ có nhiều văn nghệ sĩ chọn nghề cầm bút, nhưng cũng có không ít người gắn bó với sự nghiệp quân sự; Ông Tạ là nơi sản sinh ra nhiều giám mục, linh mục, đồng thời cũng là nơi cư ngụ của Sơn Đảo – một nhân vật có tiếng trong giới giang hồ Sài Gòn; Ông Tạ có những doanh nhân thành đạt vẫn chọn sống tại ngôi nhà cũ, bên cạnh những bà con lao động nghèo khó… Tất cả những điều tưởng chừng như đối lập lại cùng tồn tại và hòa hợp với nhau một cách kỳ lạ.
Điểm đặc biệt nữa của cuốn sách là cơ hội được “gặp gỡ” những người nổi tiếng. Ngõ Con Mắt, xóm Đại Lợi, giáo xứ Nghĩa Hòa… những địa danh có thể xa lạ với những người không phải dân cố cựu, nhưng ít ai biết rằng nơi đây từng là nơi sinh sống của gia đình nhiều nghệ sĩ nổi tiếng như diễn viên Đại Nghĩa, ca sĩ Tóc Tiên, nhà thơ Đỗ Trung Quân, nhà văn/MC Nguyễn Ngọc Ngạn, nhạc sĩ Nguyễn Vũ – tác giả của ca khúc “Bài Thánh ca buồn” quen thuộc mỗi dịp Giáng Sinh, nhạc sĩ Văn Giảng của “Ai về sông Tương”, nhạc sĩ Hoài An với những bài nhạc Xuân trước năm 1975 vẫn được yêu thích đến tận ngày nay… và còn rất nhiều thi sĩ, họa sĩ, nhà báo có tiếng khác ở Sài Gòn.
Tuy nhiên, những câu chuyện đời thường, những nhân vật khiến người đọc cảm thấy gần gũi, thương cảm, hoặc đôi khi bật cười ngặt nghẽo lại không phải là những người nổi tiếng, mà chính là những người “vô danh”. Những mẩu chuyện thoáng qua, những lát cắt “không đầu không đuôi” về cuộc sống của những người bình thường, được tác giả chỉ kịp gọi tên vắn tắt, thậm chí chỉ bằng “tên cúng cơm”, lại chạm đến trái tim người đọc một cách sâu sắc. Phải thực sự yêu mến và thấu hiểu nhân vật, tác giả mới có thể phát hiện và khắc họa được nét độc đáo của mỗi con người bình dị, cũng như những khoảnh khắc đáng nhớ trong cuộc đời vốn dĩ bình lặng của họ. Bên cạnh đó, độc giả sẽ nhận ra rằng, nổi bật giữa những câu chuyện mang đậm màu sắc cá nhân là tình làng nghĩa xóm – tình thân của những người hàng xóm “tối lửa tắt đèn có nhau”, thương yêu nhau hơn cả ruột thịt.
Không chỉ dừng lại ở đó, đan xen trong những câu chuyện vui buồn của cư dân Ông Tạ là những ký ức tuổi thơ đầy màu sắc của tác giả Cù Mai Công. Anh là một nhân chứng lịch sử của Ông Tạ, chứng kiến những ngày đầu tiên, những tháng ngày tươi đẹp nhất cũng như những thời khắc khó khăn nhất của cộng đồng này. Có cảm tưởng như dấu chân anh đã in sâu vào từng ngóc ngách của Ông Tạ, nên anh mới có thể ghi lại những câu chuyện nhỏ nhặt của trẻ con, cũng như những biến động lớn của thời cuộc. Anh nhớ rõ gia phả của mỗi gia đình, ghi nhớ những chi tiết “xưa cũ” mà có khi chính chủ nhân cũng đã lãng quên.
Như nhà thơ Đỗ Trung Quân, một người từng sống tại ngõ Con Mắt, đã chia sẻ rằng nếu Cù Mai Công không viết về Ông Tạ, bản thân ông cũng không tin mình đã từng sống và lớn lên ở đó. Hay như nhà báo Phúc Tiến, một người bạn thân thời niên thiếu của tác giả, đã cảm thán: “Ôi, Công của tôi, một cây bút sống được, viết được nhiều kiếp người như thế, không nhiều lắm đâu”.
Không chỉ thấm đẫm hoài niệm, tình cảm và tâm huyết của tác giả Cù Mai Công, những ký ức về một khoảng trời tuổi thơ Ông Tạ được anh khắc họa trong tập sáchSài Gòn một thuở: “Dân Ông Tạ đó!” – Tập 2còn góp phần làm phong phú thêm những câu chuyện về ký ức Sài Gòn xưa.
Về tác giả
Cù Mai Công tốt nghiệp khoa Ngữ văn Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh với số điểm hạng 4 trên gần 200 sinh viên khóa học 1980 - 1984.
Từ năm 1985 đến nay, Cù Mai Công làm phóng viên, biên tập viên, thư ký tòa soạn cho các tòa báo: Khăn Quàng Đỏ, Mực Tím, Tuổi Trẻ, Tuổi Trẻ Cười, Tuổi Trẻ Online. Anh phản ánh, ghi nhận những hoạt động phong trào của Đoàn, Đội, Hội và lối sống của giới trẻ Thành phố Hồ Chí Minh.
Hai lĩnh vực trong nghề báo mà Cù Mai Công được độc giả biết đến nhiều nhất là khi anh cho ra mắt nhân vật "Anh Cỏ Cú", phụ trách một chuyên mục tại báo Mực Tím từ số 1 đến số 89 (1988 - 1993) và thực hiện gần 200 bài viết, phóng sự về cuộc sống về đêm của giới trẻ Thành phố Hồ Chí Minh trên báo Tuổi Trẻ từ năm 1994 - 2004. Từ những hoạt động tích cực trong nghề báo, năm 2005, Cù Mai Công đã được bình chọn là một trong 30 "Gương mặt trẻ của thành phố 30 năm" tại Đại hội Thanh niên tiên tiến Thành phố Hồ Chí Minh.
Các tác phẩm đã xuất bản: “Sài Gòn by night” tập 1, 2, 3, 4, 5, 6; “Tuổi mực tím Sài Gòn”; Sài Gòn một thuở: “Dân Ông Tạ đó!” tập 1.
