100 Lẻ 1 Bài Thơ
Cuốn sách là tập hợp tinh túy từ những bài thơ đã được đăng tải trên các diễn đàn văn học nghệ thuật trong và ngoài nước, trải dài hơn 40 năm. Đây cũng là kết quả của quá trình lao động miệt mài, bền bỉ như một con tằm chăm chỉ dệt lụa. Khởi đầu là sự tình cờ, duyên phận, và chúng ta có cơ hội gặp gỡ tại giao điểm này. Từ nguồn gốc đó, cuốn sách THƠ mà quý bạn đang cầm trên tay là một sự khích lệ to lớn đối với tác giả!
Giữa vô vàn những duyên khởi, cái tôi cá nhân đã nảy mầm từ vô tận trong không gian, nhưng đôi khi chúng ta lại lạc lối bởi sự phức tạp của cuộc sống và sự chồng chéo của thời gian. Rồi bất ngờ, chúng ta gặp gỡ qua những con chữ giữa mênh mông, bất ổn của đời thường, để cùng trải nghiệm, suy tư và cảm nhận. Hóa ra, đâu đó vẫn còn những tiếng nói chân thành, yêu thương và độ lượng.
Phải chăng đó là hơi thở của thi ca? Giữa lúc văn hóa đọc có phần hạn chế, thơ lại càng kén chọn người đọc hơn. Nhưng số lượng người làm thơ thì vô số. Thơ phát triển theo một trật tự không biên giới. Sách thơ thường có giá trị thấp, nằm im lìm trên các kệ sách hoặc trôi nổi giữa chợ trời. Biết vậy, nhưng thế giới thơ thì bao la như suối nguồn, và ngôn ngữ thi ca thì vô cùng, vô tận.
Tôi và các bạn, chúng ta hãy hình dung trong văn học, dù ở bất kỳ giai đoạn lịch sử nào, nếu không có THƠ thì sao?
Thơ và những khoảnh khắc lạc lõng
Những lúc cảm thấy lạc lõng, không biết mình đang ở đâu, đi đâu, nhiều người tìm về với thơ phú, tìm về với thế giới nội tâm đang âm ỉ những dòng dung nham đau thương. Đặc biệt là với một thi sĩ đúng nghĩa, ngoài những tâm sự riêng tư, họ còn chia sẻ cái đau chung của cộng đồng. Người làm thơ như một chứng nhân của thời đại, của những cơn ác mộng. Từ trong thơ, những vết tích đau thương của bản thân được chuyển tải, nói lên cái đau chung của cả một dân tộc. Họ sử dụng ngôn ngữ rất riêng tư, cái nhìn rất riêng tư để cảm thụ, để nói thay những nỗi đau mà mọi người chưa kịp thổ lộ.
Quá trình trải nghiệm đó được nuôi dưỡng bằng sự bao dung và chia sẻ, đó cũng là tiếng lòng trăn trở, tiếng thổn thức của lương tri, hầu diễn đạt phần nào nỗi niềm uất hận và chia sẻ sự mệt mỏi, sự chịu đựng vô hạn, sức sống lạ kỳ trong con người.
Edgar Allen Poe đã nói: "Nếu một bài thơ chưa xé nát tâm hồn của bạn, bạn chưa biết thơ là gì?". Có lẽ người làm thơ ít nhiều đã một lần cảm giác được xác thân mình đang rớm máu, dòng dung nhan nóng bỏng nung chín ngôn ngữ rồi tràn lan ra môi trường chữ nghĩa. Có khi đó là tiếng nói của THƠ chăng?
Cuộc sống và sự tìm kiếm trong thơ
Cuộc sống như một dòng sông, và chúng ta như những con nước, dù muốn hay không, dòng nước vẫn trôi và cuốn theo bao nhiêu rác rưởi của cuộc đời. Lẫn giữa xô bồ đó, con người thường tìm kiếm cho mình một chỗ dựa, một nơi nương náu bình yên, vừa đủ để nhìn thấy và chiêm nghiệm. Đó cũng là lúc chúng ta đang bồng bềnh hiện hữu trong cõi thơ ca. Những con chữ giống như những chiếc phao cứu sinh kết nối hàng hà vô số những bông hoa.
Khổ đau và hạnh phúc không có đường biên giới. Người làm thơ đôi khi thấy thăng hoa trong sự khổ đau ấy, thế giới thi ca tự nó đã nói lên cái vô thường của nhân sinh.
"Con người là kẻ tự giải phóng bản thân" (Krishnamurti). Phải chăng đó là đạo lý tối thượng của cuộc sống? Điều làm nên sự nổi bật và khác biệt ở Krishnamurti là sự trần trụi tuyệt đối của tâm hồn ông. Ông chỉ giữ lại cho mình một chỗ đứng độc nhất: Một con người, với ý nghĩa giản dị đơn sơ nhất của con người.
Điều hiển nhiên ở người làm thơ là thấy mình được tự do trong tâm tư, tình cảm, thì mới có thể khám phá, sáng tạo, đánh thức bản năng sinh tồn, giữa nỗi cô đơn tột cùng không phân biệt hạnh phúc hay bất hạnh, người hoạt động hăng hái, hay kẻ say mê chìm đắm trong kiến thức. Ai cũng như ai đều từng trải qua nỗi cô đơn điêu tàn trong cuộc sống. Đó là cảm thức của nhà thơ về một nỗi đau khổ khôn nguôi, một nỗi niềm suy tư muôn thuở mà chúng ta không dễ dàng đoạn tuyệt, dù cố gắng hết sức để trừu tượng hóa và khoả lấp cái khoảng trống của tâm hồn mơ mộng.
Và THƠ như một cứu cánh, một chiếc phao cứu sinh mà mỗi con người chúng ta cần phải trang bị cho mình phòng khi gặp khó khăn.
Trần Quang Châu
```
