Việt Nam Đất Nước - Con Người: Glimpses into the Revered Educators of Vietnamese History
Từ xa xưa, truyền thống tôn sư trọng đạo đã ăn sâu vào tâm hồn dân tộc Việt Nam. Những câu ca dao, tục ngữ như "Nhất tự vi sư, bán tự vi sư" (Một chữ thầy, nửa chữ thầy), "Không thầy đố mày làm nên" hay "Muốn sang thì bắc cầu kiều, Muốn con hay chữ thì yêu lấy thầy" là minh chứng rõ ràng cho sự coi trọng vị trí của người thầy trong xã hội. Theo quan niệm Nho giáo, địa vị của người thầy chỉ đứng sau vua và trên cả cha mẹ (quân, SƯ; phụ). Ngày nay, truyền thống quý báu này vẫn được nhân dân ta gìn giữ và phát huy, dù hình thức đã có nhiều đổi thay. Để hiểu sâu sắc hơn về truyền thống này và những bậc tôn sư tiêu biểu trong lịch sử Việt Nam, chúng ta hãy cùng khám phá cuốn sách “Những bậc tôn sư nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam”.
Những Vùng Đất Học và Dòng Họ Danh Giá
Trên khắp dải đất hình chữ S, có những vùng đất nổi tiếng với truyền thống học hành, đỗ đạt qua nhiều thế hệ, như Kinh Bắc, Thăng Long, Hải Dương, Hà Nam, Nam Định, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Nam, Thừa Thiên – Huế… Nơi đây, nhiều dòng họ đã mang lại vinh quang cho quê hương, đất nước. Tuy nhiên, như câu tục ngữ đã nói, “không thầy đố mày làm nên”, những người thầy không nhất thiết phải là người giỏi nhất, mà là những người có khả năng phát hiện và mài dũa những viên ngọc thô, giúp chúng tỏa sáng rực rỡ.
Cuốn Sách Tôn Vinh Những Tấm Gương Sáng
Cuốn sách này đã tinh tuyển 29 nhà sư phạm xuất sắc nhất trong lịch sử các triều đại phong kiến Việt Nam, từ xưa đến trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945. Đây là những gương mặt đại diện cho tài năng và đạo đức cao quý của dân tộc, những tấm gương về sự uyên bác, đức độ của người thầy giáo – những nhân cách lớn trong lịch sử. Họ xuất thân từ những gia đình có truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo và có những đóng góp quan trọng cho sự phát triển của nền giáo dục Việt Nam, đào tạo ra nhiều học trò là những danh sĩ, danh thần nổi tiếng, góp phần xây dựng đất nước.
Tiêu Chí Lựa Chọn Những Bậc Tôn Sư
Những tiêu chí để lựa chọn những bậc sư biểu được đưa vào cuốn sách bao gồm:
- Là một nhân cách lớn trong lịch sử, xuất thân từ gia đình có truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo.
- Có những đóng góp quan trọng đối với sự phát triển của giáo dục Việt Nam.
- Đào tạo được nhiều học trò là những danh sĩ, danh thần nổi tiếng.
Chu Văn An – Vạn Thế Sư Biểu
Trong muôn vàn danh sĩ Việt Nam, người thầy Chu Văn An nổi bật lên như một biểu tượng. Chu Văn An (1292 – 1370) không màng con đường khoa cử để làm quan, mà chọn ở nhà mở trường dạy học. Ông nổi tiếng khắp nước về đức độ và kiến thức uyên bác. Nhiều học trò của ông đã đỗ đạt cao, làm quan đầu triều như Phạm Sư Manh, Lê Quát… nhưng vẫn luôn kính phục thầy, thường xuyên đến thăm và cung kính bái lạy. Năm 1325, Chu Văn An được triệu vào cung dạy dỗ các hoàng tử, sau đó được bổ nhiệm làm Tế tửu nhà Thái học, tức Hiệu trưởng trường Quốc Tử Giám. Sau khi ông qua đời, để tỏ lòng tôn kính và biết ơn, vua Trần Nghệ Tông đã tôn vinh Chu Văn An là quốc sư, ban cho ông tên hiệu là Văn Trinh và thờ ở Văn Miếu. Ông được nhân dân ta tôn làm “Vạn thế sư biểu”, nghĩa là người thầy chuẩn mực của Việt Nam muôn đời. Nhà sử học Trần Nguyên Đán đã đánh giá cao những đóng góp của ông: “Nhờ có ông mà ‘bể học xoay làn sóng, phong tục trở lại thuần hậu’”.
Kế Thừa và Phát Huy Truyền Thống Tôn Sư Trọng Đạo
Truyền thống hiếu học, truyền thống tôn sư trọng đạo của dân tộc ta cần được tiếp thu một cách sáng tạo và phát huy hơn nữa trong giai đoạn lịch sử mới, khi đất nước đang hội nhập sâu rộng với thế giới. Trên con đường học vấn đầy gian nan và thử thách, thầy cô giáo vừa là người dẫn đường chỉ lối, vừa là người bạn đồng hành thân thiết của mỗi chúng ta. Cuốn sách này giúp chúng ta hiểu thêm về lịch sử ngành giáo dục Việt Nam và tôn vinh những người thầy đã âm thầm góp sức xây dựng quê hương.
```
