Văn hóa Nước và Hàng hải Thời Cổ của Việt Nam
Cuốn sách này tập trung làm nổi bật những đặc điểm văn hóa của dân tộc Việt Nam thông qua các hoạt động sinh sống gắn liền với môi trường nước. Nghiên cứu cho thấy, người Việt là một trong những dân tộc tiên phong trong lĩnh vực hàng hải của nhân loại…
Một phần lớn tâm hồn, tình yêu quê hương Việt Nam được truyền lại qua nhiều thế hệ chính là tình yêu với văn hóa nước. Yêu Văn hóa Nước đồng nghĩa với việc yêu nước, yêu đồng bào. Việc tìm hiểu sâu sắc hơn về Văn hóa Nước sẽ giúp chúng ta thêm yêu Tổ quốc, thêm thương dân tộc.
Để có cái nhìn toàn diện về văn hóa Việt Nam, cần bổ sung phần giới thiệu về đời sống của người Việt thời tiền sử, đặc biệt là các hoạt động liên quan đến sông nước, biển cả và những tiến bộ trong lĩnh vực hàng hải.
Khi nói đến hàng hải thời cổ, chúng ta thường quay trở lại với lịch sử cổ đại. Như cố đạo L. Cadière từng chia sẻ:“Chúng tôi không có tham vọng viết sử, mà chỉ mong muốn thu thập và trình bày những tài liệu xác thực để dành cho các sử gia thế hệ sau.”Những kiến thức về hàng hải được đề cập trong cuốn sách này chủ yếu được tổng hợp từ các nguồn tài liệu tiếng Anh, Pháp, Đức, Tây Ban Nha, Nga, Trung Hoa… và không mang tính chất lịch sử thuần túy.
Trong bối cảnh tranh chấp chủ quyền tại Hoàng Sa và Trường Sa hiện nay, nguồn gốc dân tộc Việt Nam cùng với những thành tựu hàng hải của tổ tiên ta trên biển Đông là những bằng chứng lịch sử hùng hồn khẳng định chủ quyền của Việt Nam trên vùng biển này.
Thật đáng tiếc khi nhiều chi tiết về nền văn minh hàng hải cổ của Việt Nam đã được người nước ngoài khám phá, trong khi chính chúng ta lại chưa nhận thức đầy đủ về những giá trị này. Những kết quả khảo cứu được trình bày trong cuốn sách này được xem như một nỗ lực nhằm lấp đầy khoảng trống văn hóa lớn lao đó.
Thông qua những chứng cứ lịch sử về hàng hải, chúng ta có thể tự hào về truyền thống dân tộc. Chúng tôi xin mượn lời của cụ Phan Chu Trinh (1872-1926) khi nói về Đạo đức và Luân lý Đông Tây vào năm 1925 tại Sài Gòn:“Phàm đã là một dân tộc sinh tồn trên hoàn vũ, đã có một cái lịch sử chính đáng, thì phải gìn giữ những sự vẻ vang trong lịch sử của dân tộc mình, nghĩa là gìn giữ lấy những đức tính hay tốt mấy nghìn năm ông cha để lại, khiến cho nước nào, dân tộc nào đối với mình cũng đem lòng kính trọng”.
Chúng tôi xin trích lời của học giả Trần Trọng Kim trong lời tựa cuốnViệt Nam sử lược(in lần thứ nhất, Sài Gòn, 1971; q.1) để bày tỏ cùng độc giả:“Bây giờ ta chưa có áo lụa, ta hãy mặc tạm áo vải, tuy nó xấu xí nhưng nó có thể làm ta đỡ rét. Nghĩa là ta hãy làm thế nào cho những thiếu niên nước ta ngày nay ai cũng biết đôi chút sự tích nước nhà, cho khỏi tủi quốc hồn. Ấy là cái mục đích của soạn giả, chỉ có thế thôi. Nếu cái mục đích ấy mà có thể tới được thì tưởng bộ sách này là bộ sách có ích vậy”.”
(Trích“Tựa”Văn hóa nước và hàng hải thời cổ của Việt Nam– Vũ Hữu San)
