trọn vẹn, cảm nhận, yêu thương (tái bản lần 5) (2022)

Giác ngộ về hạnh phúc

Đôi khi, chúng ta cảm thấy do dự trước những cuốn sách hướng dẫn tìm kiếm hạnh phúc, bởi lo sợ gặp phải những triết lý phức tạp, những bài học sáo rỗng, hoặc quá nhiều kỹ năng khiến tâm trí thêm rối bời. Tuy nhiên, “Trọn Vẹn, Cảm Nhận, Yêu Thương” của thầy Pháp Nhật lại tiếp cận hạnh phúc một cách nhẹ nhàng và tự nhiên đến bất ngờ.

Có lẽ, điều này đến từ việc xuyên suốt bốn mươi câu chuyện, tác giả không cố gắng giảng dạy, mà chỉ chia sẻ hành trình kiên trì thực tập sống của chính mình mỗi ngày. Sự chia sẻ chân thành này tạo nên một trải nghiệm đọc thú vị. Một bậc chân tu lại nỗ lực sống trọn vẹn, thay vì tách biệt khỏi thực tại! Như tác giả giải thích, tu tập không phải là trốn tránh cuộc sống, mà là hòa mình vào cuộc sống một cách trọn vẹn. Người tu hành cần giữ tâm thanh tịnh, nhưng tâm thanh tịnh chỉ thực sự đạt được khi chúng ta thấu hiểu bản chất của cuộc sống: vui và buồn, được và mất, hạnh phúc và khổ đau luôn song hành. Khi chấp nhận sự tồn tại của những mặt đối lập này, chúng ta sẽ không còn trốn chạy thực tại, tiếc nuối quá khứ, lo lắng cho tương lai, hay bị chi phối bởi tham, sân, si, mà sẽ thuận theo tự nhiên, đón nhận mọi điều cuộc sống mang lại một cách nhẹ nhàng.

Với tác giả, đón nhận cuộc sống đồng nghĩa với việc sống trọn vẹn, “kích hoạt” mọi giác quan để lắng nghe, quan sát, cảm nhận, để trải nghiệm từng khoảnh khắc của cuộc sống, để không bỏ lỡ bất kỳ điều nhỏ bé, kỳ diệu nào. “Sáng nay thức dậy, tôi thấy bình an lạ. Thức dậy và mỉm cười để chào đón ngày mới đã trở thành thói quen của tôi. Mỉm cười khi thức dậy đã giúp tôi thắp sáng ý thức về sự hiện hữu. Những chú chim đang hót bên ngoài cửa sổ, tiếng hót thánh thót, bình an. Tia nắng sớm đã ghé thăm trà thất từ lúc nào, tôi có thể cảm nhận được hơi ấm của nắng sớm đang lan tỏa trong phòng. Cuộc sống thật sự là một sự tận hưởng. Chúng ta tận hưởng giây phút hiện tại đang là. Trong sự tận hưởng này có sự trở về và khám phá, trở về với chính mình và khám phá vẻ đẹp của hiện hữu” (Hạnh phúc nơi cái đang là).

Sự hân hoan của một người tu hành trước những biến chuyển của thiên nhiên, đất trời thật giống với một đứa trẻ mở to đôi mắt tò mò để khám phá thế giới. Tác giả gợi nhắc chúng ta về những rung động của tuổi thơ, khi mỗi chiếc lá, ngọn cỏ đều là một điều mới lạ, khi vạn vật luôn sống động, tươi mới và khiến ta không ngừng ngạc nhiên. Ông khiến ta tự hỏi: Đã bao lâu rồi mình không “tiếp xúc” với cuộc sống gần gũi đến thế? Đã bao lâu rồi lòng không còn bừng sáng bởi những niềm vui bình dị? Đã bao lâu rồi chẳng có nổi một khoảnh khắc tĩnh lặng để lắng nghe chính mình? Và, chúng ta đã làm gì mà thiếu thốn thời gian đến vậy? Có lẽ, vì mưu cầu hạnh phúc, một lý do nghe có vẻ chính đáng. Nhưng ngẫm kỹ, để đạt được “hạnh phúc”, có phải chúng ta đã đánh đổi quá nhiều thứ? Và liệu hạnh phúc ấy có thật sự bền vững, hay nó cũng sẽ vụt tắt khi một khát khao mới xuất hiện, đẩy ta vào một cuộc rượt đuổi không hồi kết?

Loại hạnh phúc mà chúng ta phải mưu cầu, đánh đổi, giành giật để có được, tác giả gọi là DỤC LẠC. Còn ông thì kiên trì thực tập sống mỗi ngày để đạt tới AN LẠC. Với ông, đó mới là hạnh phúc bền vững, là niềm vui an nhiên lan tỏa từ bên trong, là hạnh phúc luôn sẵn có, bởi nó chính là những điều bình dị của cuộc sống thường nhật. Khi cảm nhận bằng giác quan rộng mở và trái tim nhiệt thành của một đứa trẻ, những điều bình dị ấy sẽ bừng sáng lung linh, mang đến xúc cảm tràn trề, khiến ta háo hức tận hưởng từng ngày sống. Mỗi giây trôi qua, vạn vật lại khoác lên mình một diện mạo mới, khiến tâm hồn ta cũng tươi mới theo. Một chiếc lá rơi xuống, một mầm xanh nhú lên, một bông hoa tàn, một nụ hoa bừng nở. Chúng ta không bao giờ có thể khám phá hết bức tranh muôn màu muôn vẻ của cuộc sống, nếu chúng ta trở về với chính mình và thực sự sống trong hiện tại, để nhận ra có một thứ hạnh phúc tự nhiên, luôn ở đó, thật dễ dàng chạm tới và nếm trải: “Buổi sáng thức dậy, pha một ấm trà, đốt lên một nén trầm, ngồi yên thưởng thức sự tĩnh lặng, bình an. Ta thấy mình hạnh phúc. Hạnh phúc liền. Ta hạnh phúc vì trong giây phút đó không có sự lo toan, tính toán. Ta hạnh phúc vì giây phút đó cõi lòng mình bình an... Ta hạnh phúc đơn giản bởi vì ta hạnh phúc mà không cần phải phụ thuộc vào điều kiện nào bên ngoài. Một thứ hạnh phúc do bình an trong tâm hồn tỏa chiếu” (Dục lạc và An lạc).

Trước khung cảnh yên bình ấy, những người bình thường – không tu hành – như chúng ta không khỏi cảm thấy ghen tỵ, dù biết đó là một cảm xúc tiêu cực. Làm sao có thể “tống khứ” những suy nghĩ, lo toan, dằn vặt ra khỏi đầu? Làm sao có thể rũ bỏ những trách nhiệm đè nặng lên vai? Làm sao có thể thôi mưu cầu tiền tài, danh lợi… khi mà cả xã hội đều cuống cuồng theo đuổi? Nhưng thực ra, qua những câu chuyện của mình, tác giả cho thấy ông hoàn toàn sống như một con người bình thường, hoặc nói đúng hơn là ông học cách trở về với bản ngã nguyên thủy của con người, đó là “nhân chi sơ tính bản thiện”, là luôn đặt mình trong mối giao hòa với vạn vật, xem mình là một phần của vũ trụ bao la rộng lớn, để không bao giờ cảm thấy cô đơn, để luôn giữ tâm yêu thương và đôi mắt nhân nghĩa. Khi hiểu được mỗi sinh linh trên trái đất này đều gắn bó với nhau bởi mối quan hệ tương hỗ cho đi và nhận lại, chúng ta sẽ trân trọng từng người xuất hiện trong cuộc đời mình. Khi hiểu mỗi chúng ta đều là những tế bào làm nên vũ trụ rộng lớn, tâm trí và tâm hồn ta sẽ được khai mở bởi một lý tưởng sống cao cả, bởi tình yêu lớn lao dành cho mái nhà chung của nhân loại. “Tôi không bao giờ cảm thấy cô đơn khi ở trong rừng một mình. Làm sao ta có thể cô đơn khi mỗi hơi thở vào, ra đã hòa cùng một nhịp với vũ trụ. Nếu bạn thấy mình là một cá thể tách biệt thì bạn sẽ thấy mình rất nhỏ bé với vũ trụ bao la này, nhưng một khi bạn nghiệm được mình chính là một phần của vũ trụ, mình chính là vũ trụ này thì bạn vĩ đại cũng không kém đâu” (Chuyện lạc rừng).

Điều thú vị là qua bốn mươi câu chuyện, tác giả giúp chúng ta hình dung con đường dẫn tới an lạc qua cách ông thực tập yêu thương, thực tập buông bỏ, thực tập lắng nghe sâu... để triệt tiêu năng lượng tiêu cực, “đào thải” những “chất độc” tham, sân, si khỏi tâm hồn, nhưng nhất định phải giữ một nỗi sợ, đó chính là... sợ thời gian. Như ông nói, thời gian vốn hữu hạn và đời người quá ngắn ngủi. Lời cảm ơn, lời xin lỗi, sự quan tâm, săn sóc... nếu chần chừ có thể không còn kịp, vì chỉ sau một giây thôi, hiện tại đã trở thành quá khứ. Phải chăng vì thế, ông mới học cách trở lại làm một đứa trẻ? Người lớn thường thấy trẻ con thừa năng lượng. Nhưng sự “thừa năng lượng” ấy thực ra là sống hết mình với hiện tại, với “cái đang là”. Quả thật, nụ cười của trẻ thơ luôn là nụ cười rạng rỡ nhất, đôi mắt trẻ thơ luôn là đôi mắt trong trẻo nhất, niềm vui của trẻ thơ luôn là niềm vui hân hoan nhất trên đời này. Đứa trẻ ấy còn ở trong ta không? Bằng hành trình thực tập sống của mình, tác giả đã trả lời chúng ta rồi đó. Đứa trẻ ấy vẫn luôn hiện hữu trong ta, chỉ chờ được đánh thức!