Ảnh hưởng tiêu cực của truyền thông và giải pháp xây dựng nền báo chí tích cực
Truyền thông đóng vai trò quan trọng trong việc định hình dư luận và củng cố nền dân chủ. Tuy nhiên, việc tập trung quá mức vào các thông tin tiêu cực có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, làm suy yếu niềm tin vào các thiết chế dân chủ và gây ra sự hoài nghi trong công chúng. Bài viết này sẽ lý giải vì sao sự tiêu cực trong truyền thông có thể phá hoại cả truyền thông lẫn nền dân chủ, đồng thời đề xuất các giải pháp để xây dựng một nền báo chí đa chiều, truyền cảm hứng tích cực và mang lại lợi ích toàn cầu.
Tác động tiêu cực của truyền thông thiên về tiêu cực
Trong bối cảnh truyền thông hiện đại, đặc biệt là ở các quốc gia phương Tây với nền dân chủ truyền thông phát triển, việc đưa tin thường tập trung vào những sự kiện tiêu cực, những vấn đề bất ổn và những khía cạnh xấu của xã hội. Điều này xuất phát từ một số nguyên nhân, bao gồm sự cạnh tranh thu hút sự chú ý của khán giả, xu hướng “giật gân” để tăng lượng truy cập và sự dễ dàng lan truyền của thông tin tiêu cực trên mạng xã hội. Tuy nhiên, việc liên tục tiếp xúc với những thông tin tiêu cực có thể dẫn đến những hệ quả đáng lo ngại.
- Gây ra sự hoài nghi và mất niềm tin:Khi truyền thông chỉ tập trung vào những điều tiêu cực, công chúng có thể dần mất niềm tin vào các tổ chức, các nhà lãnh đạo và cả hệ thống dân chủ nói chung.
- Thúc đẩy chủ nghĩa dân túy:Sự hoài nghi và mất niềm tin tạo điều kiện cho sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân túy, khi các nhà lãnh đạo dân túy thường lợi dụng sự bất mãn của công chúng để giành lấy quyền lực.
- Làm gia tăng sự bất ổn xã hội:Việc liên tục đưa tin về những vấn đề tiêu cực có thể làm gia tăng sự lo lắng, sợ hãi và bất ổn trong xã hội.
Giải pháp: Xây dựng nền truyền thông "tin tức xây dựng"
Để khắc phục những tác động tiêu cực này, cần thiết phải thiết lập lại một nền truyền thông trung thực, đa chiều, dựa trên nguyên tắc “tin tức xây dựng” (constructive news). “Tin tức xây dựng” không phải là bỏ qua những vấn đề tiêu cực, mà là trình bày chúng một cách toàn diện, khách quan, đồng thời tập trung vào những giải pháp, những nỗ lực tích cực để giải quyết các vấn đề đó.
Cơ chế hoạt động của truyền thông toàn cầu hiện nay, đặc biệt là ở các quốc gia phương Tây, cần được phân tích và đánh giá một cách thấu đáo. Việc quan sát và phân tích dựa trên kinh nghiệm nghề nghiệp thực tế, cùng với những dẫn chứng sinh động, sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những điểm mạnh và điểm yếu của hệ thống truyền thông hiện tại.
Một nền truyền thông “tin tức xây dựng” sẽ:
- Cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác:Đảm bảo rằng công chúng được tiếp cận với những thông tin khách quan, được kiểm chứng và không bị bóp méo.
- Tập trung vào giải pháp:Không chỉ nêu ra vấn đề, mà còn tìm kiếm và giới thiệu những giải pháp khả thi để giải quyết vấn đề đó.
- Truyền cảm hứng tích cực:Khuyến khích những hành động tích cực, những nỗ lực vì cộng đồng và những câu chuyện về sự thành công.
Tác giả Ulrik Haagerup và Viện nghiên cứu Tin tức xây dựng
Ông Ulrik Haagerup, nguyên Giám đốc điều hành của Đài phát thanh – truyền hình Quốc gia Đan Mạch, là người tiên phong trong việc đề xuất và phát triển mô hình “tin tức xây dựng”. Ông là người sáng lập và CEO của Viện nghiên cứu Tin tức xây dựng (Constructive Institute), với mục tiêu cải thiện văn hóa tin tức toàn cầu. Những nghiên cứu và kinh nghiệm của ông đã đóng góp quan trọng vào việc hình thành một cách tiếp cận mới trong lĩnh vực truyền thông, hướng tới một nền báo chí tích cực, trách nhiệm và mang lại lợi ích cho xã hội.
Việc áp dụng mô hình “tin tức xây dựng” có thể giúp chúng ta xây dựng một nền truyền thông lành mạnh, góp phần củng cố nền dân chủ và tạo ra một thế giới tốt đẹp hơn.
