Bạn có thể mua sách tại Shopee, Lazada, TiKi, Fahasa theo liên kết ở dưới để ủng hộ tác giả bạn nhé.
Thương Học Phương Châm
Trong thời đại hiện nay, khi nhắc đến phong trào Đông Kinh Nghĩa Thục, người Việt Nam luôn bày tỏ sự ngưỡng mộ và kính trọng đối với các nhà cựu học tiên phong đã khởi xướng cuộc vận động duy tân đầu tiên tại đất nước ta. Việc được rèn giũa trong môi trường học thuật tiến bộ, với những bậc tiền bối có tư tưởng đổi mới, thực sự là một điều vượt trội.
Giá Trị To Lớn Từ Nghĩa Thục
Công lao của các cụ đối với dân tộc là vô cùng to lớn. Nhờ có Nghĩa Thục, sau những thất bại trong giai đoạn cuối thế kỷ trước, chúng ta đã khôi phục được niềm tin vào bản thân: không còn tự ti trước Trung Hoa và phương Tây, đồng thời cũng không rơi vào sự tự cao tự đại. Chúng ta vẫn trân trọng những giá trị tinh thần cao đẹp như sự hy sinh và lòng bất khuất của các bậc cựu học, nhưng đồng thời cũng nhận thức được giá trị thực tiễn của tân học:
Học Tây học Hán có rành mới hay.
Giải Phóng Tinh Thần Dân Tộc
Khi những quan niệm lạc hậu, đặc biệt là tư tưởng trung quân quá khắt khe, dần được xóa bỏ, tinh thần dân tộc của chúng ta càng thêm vững mạnh. Các cụ vừa khai thác những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, trong đó ngôn ngữ là tài sản quý giá nhất, vừa tiếp thu văn hóa Âu Tây thông qua công việc dịch thuật. Các cụ là những người đầu tiên khuyến khích việc từ bỏ con đường khoa cử và kêu gọi mọi người học tiếng Việt, sử dụng tiếng Việt trong giao tiếp và viết lách, qua đó mở đường cho sự ra đời của các tạp chí Đông Dương và Nam Phong sau này.
Sự Nghiệp Ngắn Mà Danh Tiếng Lâu Dài
Mặc dù Nghĩa Thục chỉ tồn tại trong khoảng một năm, nhưng tên tuổi của nó đã được ghi danh vào lịch sử với câu nói nổi tiếng: “Mệnh ấy yểu mà danh ấy thọ”. Danh tiếng ấy trường tồn là nhờ vào đội ngũ “nho lưu” ưu tú, bao gồm hầu hết những người tài năng, nhiệt huyết và có chí khí lớn nhất trong nước. Họ đã tập hợp tại nhà số 4 phố Hàng Đào của cụ Lương Văn Can để cùng nhau chung tay cải tạo đất nước.
(Nguồn: Nguyễn Hiến Lê – Đông Kinh nghĩa thục)
Đánh Giá Sách: Thương Học Phương Châm – Đông Kinh Nghĩa Thục
Trong dòng chảy lịch sử dân tộc, Đông Kinh Nghĩa Thục là một dấu mốc quan trọng, đánh dấu bước ngoặt trong tư tưởng và văn hóa Việt Nam. Bài viết này, trích từ tác phẩm của Nguyễn Hiến Lê, không chỉ là một cái nhìn thoáng qua về Nghĩa Thục mà còn là sự tri ân sâu sắc đối với những nhà cựu học tiên phong, những người đã đặt nền móng cho phong trào duy tân đầu tiên của nước ta.
Giá Trị Tinh Thần và Sự Tự Tín Dân Tộc
Nguyễn Hiến Lê mở đầu bằng sự ngưỡng mộ đối với những nhà cựu học của Đông Kinh Nghĩa Thục, những người đã được “un đúc trong cái lò thi phú” với tư tưởng tiến bộ. Công lao của họ không chỉ nằm ở việc truyền bá kiến thức mới mà còn ở việc khơi dậy lòng tự tín dân tộc sau những thất bại trong quá khứ.
Tác giả nhấn mạnh rằng, nhờ Nghĩa Thục, người Việt đã vượt qua được sự tự ti đối với Trung Hoa và phương Tây, đồng thời không rơi vào chủ quan, tự cao. Sự cân bằng này là yếu tố then chốt để tiếp thu những giá trị tiến bộ từ bên ngoài mà vẫn giữ vững những giá trị tinh thần truyền thống tốt đẹp như tinh thần hi sinh và bất khuất.
Sự Kết Hợp Giữa Cũ Và Mới
Một điểm sáng giá của Nghĩa Thục được Nguyễn Hiến Lê đặc biệt đề cao là sự kết hợp hài hòa giữa học vấn cổ truyền và tân học. Câu thơ “Học Tây học Hán có rành mới hay” thể hiện rõ tinh thần này. Các nhà cựu học không phủ nhận giá trị của văn hóa truyền thống mà ngược lại, họ khai thác những yếu tố cốt lõi của dân tộc, đặc biệt là ngôn ngữ, để làm nền tảng cho việc tiếp thu văn hóa Âu Tây.
Họ là những người tiên phong trong việc dịch thuật, mở đường cho sự ra đời của các tạp chí Đông Dương và Nam Phong, góp phần quan trọng vào sự phát triển của báo chí và văn học Việt Nam hiện đại.
Dù “Mệnh Yểu” Nhưng Danh Thọ
Mặc dù tồn tại trong một thời gian ngắn ngủi, chỉ khoảng một năm, Đông Kinh Nghĩa Thục đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử. Nguyễn Hiến Lê trích dẫn câu “Mệnh ấy yểu mà danh ấy thọ” để khẳng định rằng, danh tiếng của Nghĩa Thục sẽ còn mãi với thời gian.
Điều này là nhờ vào những thành viên ưu tú của Nghĩa Thục, những người “tuấn-tú, nhiệt-tâm, chí-khí nhất trong nước” đã tụ họp tại nhà số 4 phố Hàng Đào của cụ Lương Văn Can để cùng nhau “cải-tạo non sông”.
Kết Luận
“Thương Học Phương Châm” – Đông Kinh Nghĩa Thục, qua ngòi bút của Nguyễn Hiến Lê, không chỉ là một bài viết lịch sử mà còn là một lời tri ân sâu sắc đến những người đã cống hiến cho sự phát triển của dân tộc. Bài viết nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc đồng thời không ngừng học hỏi và tiếp thu những giá trị tiến bộ từ thế giới.
