Tùy bút 'Trở Gió' của Nguyễn Ngọc Tư là một bức tranh sống động về miền Tây sông nước, nơi con người phải đối mặt với những khắc nghiệt của thiên nhiên và cuộc sống. Trong đó, mùa gió chướng hiện lên như một biểu tượng, gợi lên những cảm xúc phức tạp và sâu sắc.
Bài viết này sẽ đi sâu vào cảm nhận của người đọc về mùa gió chướng trong tác phẩm, phân tích ý nghĩa biểu tượng và những giá trị nhân văn mà tác giả muốn truyền tải.
Gió chướng là cách gọi quen thuộc của người dân ở Nam Bộ về thời kì gió mùa Đông Bắc phát triển mạnh vùng biển phía nam biển Đông, trên thượng lưu sông Mê Kông
Gió chướng là cách gọi quen thuộc của người dân ở Nam Bộ về thời kì gió mùa Đông Bắc phát triển mạnh vùng biển phía nam biển Đông, trên thượng lưu sông Mê Kông mực nước đang ở vào thời kì kiệt nhất, nguồn nước ngọt chảy về hạ lưu rất ít, gió mùa Đông Bắc thổi với hướng gió thẳng góc với mặt cắt ngang của các cửa sông ở Đồng bằng sông Cửu Long, nên sự xâm nhập mặn có khả năng vào sâu hơn trong các sông. Cũng chính vì những lẽ đó mà nhân dân Nam Bộ gọi gió mùa Đông Bắc là gió Chướng.
Gió chướng thường xảy ra ở khu vực Nam Bộ, nhất là đối với vùng gần ven biể có những ao hồ nuôi trồng thủy sản, cũng như những vùng chuyên canh sản xuất nông sản, gió chướng hay gió mùa Đông Bắc thường gây ra nhiều bất lợi cho việc sản xuất. Nhưng nó cũng là nét đặc trưng rất Nam Bộ mà Nguyễn Ngọc Tư mong đợi gió chướng như một người bạn xa cách lâu ngày: “Cuộc hẹn của chúng tôi không rõ ràng, mỗi năm gió lại đến bằng một ngày khác nhau.”. Giữa chị và gió chướng đã có một cuộc thầm giao ước, một cuộc “hẹn” không rõ ràng. Chị trở thành người đợi gió: “Nên vừa bước qua tháng Chín, tôi bắt đầu dời chiếc chuông gió sang cửa sổ phía Đông. Cuộc chờ đợi nhiều khi rất dài, đến nỗi quên phứt đi. Để rồi một sớm mai, bỗng nghe hơi thở gió rất gần. Thoạt đầu, âm thanh ấy sẽ càng ngại ngần không biết người xưa có còn nhớ ta không. Rồi nó mừng húm, khi nhận ra tôi chẳng quên được nó bao giờ (dù tôi đã để những chàng trai như Đờ, Ka, Mờ… lãng phai tuốt luốt). Cái chuông gió với những âm thanh mỏng manh trở thành thứ đồ chơi lãng nhách, chẳng thể hiện nổi sự hừng hực, dạt dào của nó – bây giờ lớn thành một dòng gió, xấp xãi, cuống quýt xốc vào tấm tole bên chái Đông đã bị đứt đinh từ mùa trước. Cồn cào. Nồng nhiệt. Mà thiệt dịu dàng.”. Cái chuông gió trở thành vật đón gió, nhận gió thay chị. Chị mừng rỡ thốt lên: “Ôi! Gió chướng”. Một mùa gió chướng về sau cảm giác mong chờ tâm trạng con người lại: “lộn xộn, ngổn ngang. Mừng đó rồi bực đó. Sao tôi lại chờ đợi nó, chẳng phải năm nào cũng vậy, lúc cầm cây chổi ra quét sân, đứng trong gió đầm đìa tôi cũng buồn, buồn muốn chết.”. Cái buồn của ngày cuối năm khi sắp thêm một tuổi, cái buồn rất đỗi vu vơ của tâm hồn người phụ nữ nhạy cảm:
“Trời ơi, gió này là sắp hết năm đây, sắp già thêm một tuổi đây, mình đã kịp sống gì đây, tay mình vẫn trắng như vầy… Mỗi lần gió về lại cảm giác mình mất một cái gì đó không rõ ràng, không giải thích được, như ai đó đuổi theo đằng sau, tôi gấp rãi ăn gấp rãi nói, gấp rãi cười, gấp rãi khi ngày bắt đầu rụng xuông…”. Đọc đoạn này, ta không khỏi bất giác mỉm cười bởi sự nữ tính đáng yêu trong văn bản phòng của Nguyễn Ngọc Tư.
Gió chướng không chỉ đem về sự thay đổi trong tâm trạng mà còn gọi về kỉ niệm của thời thơ dại của đám trẻ con nhà nghèo sắp được mẹ mua cho bộ quần áo mới vì sắp đến tết. Mang lại không khí hân hoan niềm vui giản dị cho lũ trẻ. Đối lập với cảm giác ấy người mẹ lại lo toan cố gắng để có một cái tết tử tế cho cả nhà.
Nguyễn Ngọc Tư đi “minh oan” cho nàng gió trong sự hiểu lầm của mẹ, cũng đem tới một hiểu biết mới cho mọi người về gió chướng: “Gió chướng vào mùa thì lúa cũng vừa chín tới, hi vọng rực lên theo màu lúa. Mùi rơm thơm ràn rụa thổi ngang đồng, nỗi buồn lo của má tan không thành tiếng, tan mau như sương.”. Gió chướng về xẻ trái dưa đỏ ngồi giữa hiên nhà thưởng thức hương vị quê hương. Cầm khúc mía đã đượm ngọt, cắn giòn tan, trái vú sữa vàng lan căng bóng tưởng chừng động nhẹ thôi dòng sữa ngọt căng tràn… Thưởng thức thứ quả ngọt của tuổi thơ đem theo mơ ước của những đứa trẻ. Thật đẹp đẽ! Và những cảm xúc ấy đã nâng bước cho từng trang viết của chị thấm vào cảm xúc ngọt lành thời thơ ấu chín muồi trong kí ức.
Gió chướng cũng gợi cho một tâm hồn mong manh nhiều cảm giác khác lạ, đó có thể là cảm giác gờn gợn buồn, là cảm giác lo lắng sinh li tử biệt khi thấy ngoại đã già… Cũng chính gió chướng và đất phương Nam đã nuôi dưỡng một tâm hồn tinh tế, một tình yêu quê hương, gợi nhớ một nỗi nhớ cồn cào của con người xa quê: Ở đó, siêu thị chất đầy những dưa hấu, dưa kiệu dưa hành, bánh chưng, bánh tét, liệu ở đó, có ai bán một mùa gió cho tôi?
Gió chướng là cách gọi của người Nam Bộ đối với gió mùa Đông Bắc, thường xuất hiện vào cuối năm, mang theo hơi lạnh và ảnh hưởng đến đời sống cũng như sản xuất nông nghiệp. Hiện tượng này làm nước mặn xâm nhập sâu vào đất liền, gây khó khăn cho việc canh tác, nhưng đồng thời cũng báo hiệu một mùa Tết đang đến gần. Trong văn chương, đặc biệt là trong sáng tác của Nguyễn Ngọc Tư, gió chướng không chỉ là một hiện tượng thiên nhiên mà còn gắn với những cảm xúc con người. Nó là sự mong chờ, hồi hộp của người dân trước thềm năm mới, là nỗi buồn man mác khi nhận ra thời gian trôi qua nhanh chóng. Đối với trẻ con, gió chướng mang theo niềm vui vì sắp được mẹ mua quần áo mới, nhưng với người lớn, nó gợi lên nỗi lo toan về cuộc sống. Gió chướng còn gắn liền với ký ức tuổi thơ, những kỷ niệm về quê hương, và cả những hoài niệm của những người con xa xứ. Nguyễn Ngọc Tư đã ví gió chướng như một người bạn tri kỷ, một mùa gió mang theo bao nỗi niềm. Gió về không chỉ làm thay đổi cảnh vật mà còn khơi gợi trong lòng người những cảm xúc sâu lắng, từ vui mừng đến bâng khuâng, nuối tiếc. Qua hình ảnh gió chướng, tác giả đã thể hiện tình yêu tha thiết với quê hương và những xúc cảm chân thật về cuộc sống nơi miền Tây sông nước.
Nguyễn Ngọc Tư, một trong những nhà văn nữ tiêu biểu của nền văn học Việt Nam đương đại, nổi tiếng với lối viết chân thực, giàu cảm xúc và đậm chất Nam Bộ. Trong tuyển tập tùy bút 'Trở Gió', tác giả đã khắc họa một cách tài tình bức tranh miền Tây sông nước với những nét đẹp riêng biệt, đồng thời phản ánh những khó khăn, vất vả trong cuộc sống của người dân nơi đây. Một trong những yếu tố quan trọng góp phần tạo nên sức hấp dẫn của tác phẩm chính là hình ảnh mùa gió chướng.
Mùa gió chướng ở miền Tây Nam Bộ thường bắt đầu vào khoảng tháng Mười Âm lịch và kéo dài đến tận tháng Giêng năm sau. Đây là mùa khô hạn, gió bấc thổi mạnh, mang theo bụi cát, khiến cho cuộc sống của người dân trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Trong 'Trở Gió', Nguyễn Ngọc Tư đã miêu tả mùa gió chướng một cách chân thực và sinh động:
Mùa gió chướng không chỉ là hiện tượng tự nhiên mà còn là biểu tượng cho những khó khăn, vất vả mà người dân miền Tây phải đối mặt trong cuộc sống hàng ngày. Nó tượng trưng cho sự khắc nghiệt của thiên nhiên, sự nghèo đói và những bất công xã hội.
Tuy nhiên, dù phải đối mặt với những khó khăn, vất vả, người dân miền Tây vẫn luôn giữ vững tinh thần lạc quan, yêu đời và giàu lòng nhân ái. Nguyễn Ngọc Tư đã khắc họa những con người này một cách chân thực và cảm động trong 'Trở Gió'. Họ là những người nông dân chân chất, cần cù, chịu thương chịu khó, luôn sẵn sàng giúp đỡ lẫn nhau. Họ là những người phụ nữ tảo tần, hy sinh thầm lặng vì gia đình. Họ là những đứa trẻ nghèo khó nhưng vẫn luôn khao khát được học hành, vươn lên trong cuộc sống.
Qua những câu chuyện, những nhân vật trong 'Trở Gió', Nguyễn Ngọc Tư đã thể hiện sự đồng cảm sâu sắc với những số phận bất hạnh, những mảnh đời lam lũ. Tác giả không chỉ miêu tả những khó khăn, vất vả mà còn ca ngợi những phẩm chất tốt đẹp của con người miền Tây.
Nguyễn Ngọc Tư sử dụng ngôn ngữ giản dị, gần gũi, đậm chất Nam Bộ để miêu tả mùa gió chướng và con người miền Tây. Tác giả sử dụng nhiều biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, nhân hóa để làm cho hình ảnh trở nên sinh động và gợi cảm hơn. Đặc biệt, tác giả thường sử dụng những chi tiết nhỏ, những câu chuyện đời thường để tạo nên những ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.
Ví dụ, khi miêu tả gió chướng, tác giả không chỉ nói về sức mạnh của nó mà còn miêu tả cảm giác rát mặt, khô da, nứt nẻ môi mà nó gây ra. Khi miêu tả người dân miền Tây, tác giả không chỉ nói về những khó khăn, vất vả mà còn miêu tả những nụ cười, những giọt nước mắt, những cử chỉ, hành động của họ.
'Trở Gió' của Nguyễn Ngọc Tư không chỉ là một tuyển tập tùy bút mà còn là một tác phẩm văn học có giá trị nghệ thuật và ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Tác phẩm đã giúp người đọc hiểu thêm về cuộc sống, con người miền Tây Nam Bộ, đồng thời khơi gợi những cảm xúc yêu thương, trân trọng đối với những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
Qua 'Trở Gió', chúng ta có thể rút ra những bài học quý giá về sự cần cù, chịu khó, lạc quan, yêu đời và lòng nhân ái. Chúng ta cũng cần phải biết trân trọng những gì mình đang có và luôn sẵn sàng giúp đỡ những người xung quanh.
Tóm lại, cảm nhận về mùa gió chướng trong 'Trở Gió' của Nguyễn Ngọc Tư là một cảm nhận sâu sắc về những khó khăn, vất vả mà người dân miền Tây phải đối mặt, đồng thời là sự đồng cảm, trân trọng đối với những phẩm chất tốt đẹp của họ. Tác phẩm là một lời nhắc nhở về sự cần thiết phải bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống và xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
Tải sách PDF tại TuSach.vn mang đến trải nghiệm tiện lợi và nhanh chóng cho người yêu sách. Với kho sách đa dạng từ sách văn học, sách kinh tế, đến sách học ngoại ngữ, bạn có thể dễ dàng tìm và tải sách miễn phí với chất lượng cao. TuSach.vn cung cấp định dạng sách PDF rõ nét, tương thích nhiều thiết bị, giúp bạn tiếp cận tri thức mọi lúc, mọi nơi. Hãy khám phá kho sách phong phú ngay hôm nay!
Sách kỹ năng sống, Sách nuôi dạy con, Sách tiểu sử hồi ký, Sách nữ công gia chánh, Sách học tiếng hàn, Sách thiếu nhi, tài liệu học tập