phương pháp làm văn thuyết minh & tự sự 9

Trong chương trình Ngữ văn lớp 9, việc nắm vững phương pháp làm văn thuyết minh và tự sự đóng vai trò vô cùng quan trọng. Hai kiểu văn này không chỉ giúp học sinh rèn luyện kỹ năng diễn đạt, mà còn phát triển khả năng quan sát, phân tích và đánh giá vấn đề. Bài viết này sẽ đi sâu vào đặc điểm, yêu cầu và kỹ năng cần thiết để hoàn thành tốt các bài văn thuyết minh và tự sự.

I. Phương Pháp Làm Văn Thuyết Minh

1. Khái niệm và đặc điểm

Văn thuyết minh là kiểu văn có mục đích giới thiệu, giải thích, làm rõ đặc điểm, tính chất của đối tượng. Đối tượng thuyết minh có thể là đồ vật, hiện tượng, khái niệm, phong tục tập quán,… Yêu cầu cơ bản của văn thuyết minh là tính chính xác, khách quan, khoa học và dễ hiểu.

2. Các bước thực hiện

• Chọn đối tượng thuyết minh:Lựa chọn đối tượng phù hợp với khả năng hiểu biết và thu thập thông tin.
• Thu thập thông tin:Tìm hiểu kỹ lưỡng về đối tượng, bao gồm nguồn gốc, cấu tạo, đặc điểm, công dụng, ý nghĩa,…
• Lập dàn ý:Sắp xếp các thông tin thu thập được một cách logic, khoa học. Dàn ý thường bao gồm:
• Mở bài: Giới thiệu đối tượng thuyết minh.
• Thân bài: Trình bày các đặc điểm, tính chất của đối tượng theo một trình tự nhất định (ví dụ: theo cấu tạo, theo chức năng, theo thời gian,…).
• Kết bài: Nêu nhận xét, đánh giá về đối tượng.
• Viết bài:Sử dụng ngôn ngữ chính xác, khách quan, rõ ràng, dễ hiểu. Tránh sử dụng các từ ngữ chủ quan, cảm tính.
• Kiểm tra, sửa chữa:Rà soát lại bài viết để đảm bảo tính chính xác, logic và ngữ pháp.

3. Các phương pháp thuyết minh thường dùng

• Thuyết minh theo cấu tạo:Phân tích đối tượng từ các bộ phận cấu thành.
• Thuyết minh theo chức năng:Giải thích công dụng, vai trò của đối tượng.
• Thuyết minh theo lịch sử:Trình bày quá trình hình thành, phát triển của đối tượng.
• Thuyết minh so sánh, đối chiếu:Làm nổi bật đặc điểm của đối tượng bằng cách so sánh với các đối tượng khác.

II. Phương Pháp Làm Văn Tự Sự

1. Khái niệm và đặc điểm

Văn tự sự là kiểu văn kể lại một chuỗi các sự việc, hành động của nhân vật diễn ra trong một khoảng thời gian nhất định. Yêu cầu cơ bản của văn tự sự là tính chân thực, sinh động, hấp dẫn và giàu cảm xúc.

2. Các bước thực hiện

• Chọn đề tài:Lựa chọn một câu chuyện, một sự kiện phù hợp với khả năng và sở thích.
• Xây dựng cốt truyện:Xác định các sự kiện chính, các nhân vật và mối quan hệ giữa chúng.
• Lập dàn ý:Sắp xếp các sự kiện theo một trình tự hợp lý (ví dụ: theo thời gian, theo diễn biến tâm lý,…). Dàn ý thường bao gồm:
• Mở bài: Giới thiệu nhân vật, bối cảnh và tình huống của câu chuyện.
• Thân bài: Kể lại các sự kiện chính, diễn biến câu chuyện.
• Kết bài: Nêu ý nghĩa, bài học rút ra từ câu chuyện.
• Viết bài:Sử dụng ngôn ngữ sinh động, giàu hình ảnh, biểu cảm. Miêu tả chân thực các nhân vật, cảnh vật và hành động.
• Kiểm tra, sửa chữa:Rà soát lại bài viết để đảm bảo tính logic, hấp dẫn và ngữ pháp.

3. Các yếu tố quan trọng trong văn tự sự

• Nhân vật:Xây dựng nhân vật có tính cách rõ ràng, hành động phù hợp với tính cách.
• Cốt truyện:Xây dựng cốt truyện hấp dẫn, có cao trào và nút thắt.
• Bối cảnh:Miêu tả bối cảnh chân thực, phù hợp với câu chuyện.
• Ngôi kể:Lựa chọn ngôi kể phù hợp với câu chuyện (ngôi thứ nhất, ngôi thứ ba).

Nắm vững phương pháp làm văn thuyết minh và tự sự là một quá trình rèn luyện liên tục. Việc thực hành thường xuyên, kết hợp với việc đọc nhiều tác phẩm văn học sẽ giúp học sinh nâng cao kỹ năng viết và đạt kết quả tốt trong môn Ngữ văn.