Hướng Dẫn Thực Hiện Chương Trình Phát Triển Năng Lực Toán THCS
Ngày 03 tháng 10 năm 2017, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Công văn số 4612/BGDĐT-GDTrH, đưa ra hướng dẫn cụ thể về việc triển khai Chương trình Giáo dục Phổ thông hiện hành, tập trung vào việc phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh trong năm học 2017 - 2018.
Dựa trên tinh thần đó, bộ sách Phát triển năng lực trong môn Toán cấp Trung học cơ sở được xây dựng nhằm cụ thể hóa các bước trong việc thiết kế bài học trong sách giáo khoa (SGK) Toán THCS. Mục tiêu là tăng cường và phát huy tính chủ động, tích cực, tự học của học sinh thông qua việc tổ chức tiến trình dạy học thành các hoạt động học tập, có thể thực hiện cả trong và ngoài lớp học. Bộ sách đặc biệt chú trọng đến các hoạt động giúp học sinh rèn luyện phương pháp tự học, tự nghiên cứu dựa trên nội dung SGK, từ đó tiếp nhận và vận dụng kiến thức mới thông qua việc giải quyết các nhiệm vụ học tập được đặt ra trong từng bài học. Đồng thời, bộ sách đảm bảo học sinh có đủ thời gian trên lớp để luyện tập, thực hành, trình bày, thảo luận, sáng tạo và bảo vệ kết quả học tập của mình.
Các bài học trong bộ sách được thiết kế theo hướng tích hợp, liên môn, và tuân theo tiến trình tổ chức hoạt động nhận thức tích cực, chủ động của học sinh. Việc thiết kế dựa trên các dạng hoạt động học tập đặc thù của môn Toán, phù hợp với các hoạt động dạy - học của môn học này. Mỗi hoạt động học tập đều được thiết kế rõ ràng, theo một con đường hình thành kiến thức cụ thể, nhằm phát triển năng lực cho học sinh trong môn Toán.
Cấu Trúc Bài Học
Cấu trúc của mỗi bài học được chia thành 3 phần chính:
- Phần đầu:
- Mục tiêu học sinh cần đạt được để phát triển năng lực, được trình bày dưới dạng các chỉ số hành vi và mức độ biểu hiện của năng lực thành phần mong muốn. Phần này được nêu cụ thể, chi tiết để học sinh có thể tự đánh giá, kiểm tra kết quả học tập khi tự học theo sách, đồng thời là cơ sở để giáo viên đánh giá hiệu quả của tiết dạy, bài giảng.
- Các từ khóa thể hiện nội dung chính của bài, giúp học sinh dễ dàng tra cứu, ghi nhớ và ôn tập kiến thức.
- Phần Hoạt động học tập:Được thiết kế chi tiết, chỉ rõ cách thức học sinh cần thực hiện, sản phẩm học sinh cần đạt được, và kiến thức học sinh cần hình thành và chiếm lĩnh.
- Phần Hoạt động mở rộng:Giúp học sinh ôn tập, củng cố, mở rộng kiến thức và nâng cao năng lực. Đồng thời, góp phần phân hóa học sinh, tạo điều kiện cho những học sinh khá, giỏi có thể thực hiện đầy đủ các hoạt động trong giờ học trên lớp, hoặc tự thành lập nhóm để thực hiện các dự án học tập, nhiệm vụ học tập mở rộng tại nhà.
Mỗi hoạt động học tập đều được đánh số và tăng dần mức độ nhận thức. Học sinh có thể làm việc theo nhóm hoặc cá nhân để hoàn thành các hoạt động. Cách học sinh thực hiện các hoạt động, sự giúp đỡ lẫn nhau trong quá trình học, và sản phẩm đạt được của từng hoạt động là cơ sở để đánh giá năng lực học sinh theo mục tiêu đã đặt ra.
Từng bài học được thiết kế chi tiết thành các hoạt động, do đó giáo viên, phụ huynh có thể yêu cầu học sinh làm trước ở nhà để dành thời gian trao đổi, thảo luận mở rộng và đào sâu kiến thức của phần hoạt động mở rộng trên lớp. Thông qua các hoạt động học sinh thực hiện, giáo viên hoặc phụ huynh có thể xác định được những năng lực còn thiếu, còn yếu của học sinh để có kế hoạch bồi dưỡng kịp thời.
Bộ sách là tài liệu tham khảo hữu ích cho giáo viên, cán bộ quản lí giáo dục trong việc so sánh, đối chiếu, đánh giá giữa cách tiếp cận nội dung và tiếp cận phát triển năng lực theo Chương trình giáo dục phổ thông mới. Đây là cơ sở để định hướng hoạt động dạy học trong nhà trường, góp phần kết nối giữa Chương trình giáo dục phổ thông hiện hành với Chương trình giáo dục phổ thông mới trong cách tiếp cận dạy học phát triển năng lực, phẩm chất của học sinh. Nhóm tác giả xin chân thành cảm ơn các tác giả của những hình ảnh trên Internet và các cá nhân có mặt trong các bức ảnh được sử dụng trong sách.
Với mong muốn bộ sách ngày càng hoàn thiện trong những lần xuất bản tiếp theo, chúng tôi rất mong nhận được các ý kiến đóng góp từ các thầy cô giáo, các em học sinh, các bậc phụ huynh và bạn đọc gần xa.
