osho - upanishad - cốt tủy của giáo huấn (tái bản 2022)

Upanishad, theo nghĩa đen, là những giáo huấn bí truyền, những lời dạy ẩn giấu, những kiến thức mật truyền. Nó còn được hiểu là con đường bí mật, chìa khóa mở ra những điều bí ẩn – những điều không thể biết được bằng con đường thông thường. Upanishad chính là sự huyền bí.

Ý Nghĩa Sâu Sắc Của Upanishad

Tôi chọn chia sẻ về bộ kinh Upanishad bởi vì, đối với tôi, nó đại diện cho một trong những diễn đạt thuần khiết nhất về chân lý tối thượng – nếu có thể diễn đạt được điều đó. Thực tế, việc truyền tải điều vượt ra ngoài tầm hiểu biết của tâm trí là vô cùng khó khăn. Ở một khía cạnh nào đó, không thể dùng ngôn từ để diễn tả những gì ta cảm nhận được khi đắm chìm trong sự tĩnh lặng tuyệt đối. Khi lời nói không còn hiện hữu, khi ngôn ngữ hoàn toàn im lặng, khi trí tuệ không còn hoạt động, khi tâm trí biến mất, thì khoảnh khắc đó sẽ đến, và ta sẽ trải nghiệm. Nhưng khi tâm trí quay trở lại, khi ký ức bắt đầu vận hành, khi trí tuệ chiếm lĩnh, trải nghiệm ấy đã tan biến. Chỉ còn lại những dư âm, những rung động của nó mà thôi. Chỉ có thể nắm bắt được những dấu vết ấy.

Sự Khó Khăn Của Người Đã Biết

Chính vì vậy, những người đã thấu hiểu thường rất khó để diễn đạt bằng lời. Những ai chưa biết gì có thể nói nhiều, nhưng với những ai đã biết, việc nói ra càng trở nên khó khăn hơn bao giờ hết, bởi vì bất cứ điều gì họ nói đều có vẻ sai lệch. Họ có thể cố gắng so sánh trải nghiệm của mình với những cách diễn đạt khác, bởi vì họ đã từng sống qua nó. Nhưng giờ đây, họ nhận ra rằng ngôn ngữ đang bóp méo sự thật.

Khi một trải nghiệm sống động được chuyển hóa thành lời nói, nó trở nên khô khan, nhợt nhạt. Một trải nghiệm chân thật tràn đầy sự sống, nơi toàn bộ con người ta nhảy múa và hân hoan, còn khi được diễn giải qua trí tuệ, nó trở nên mờ nhạt và vô nghĩa.

Những người chưa biết có thể nói nhiều bởi vì họ không có gì để so sánh. Họ không có trải nghiệm nguyên gốc, họ không thể biết mình đang làm gì. Nhưng một khi ai đó đã biết, họ nhận ra rằng việc diễn đạt nó một cách chính xác là một thách thức lớn. Nhiều người đã chọn giữ im lặng, và vì thế, nhiều người đã không được ai biết đến – bởi vì chúng ta chỉ có thể biết về những người cất tiếng nói. Khi ai đó ngừng nói, họ rời khỏi xã hội, không còn là một phần của nó. Ngôn ngữ là môi trường để xã hội tồn tại, giống như máu lưu thông trong cơ thể. Thiếu ngôn ngữ, xã hội sẽ không tồn tại. Do đó, những người giữ im lặng sẽ bị cô lập, và chúng ta đã lãng quên họ, thậm chí chưa từng biết đến sự tồn tại của họ.

Sự Cần Thiết Của Việc Chia Sẻ

Vivekananda đã từng nói – và điều này rất đúng – rằng những Đức Phật, những Krishna và những Chúa Jesus mà chúng ta biết không thực sự là những hình mẫu hoàn hảo. Họ chỉ là những biểu hiện bên ngoài, còn những điều cốt yếu nhất đã bị lịch sử bỏ qua. Những người đã trở nên im lặng đến mức không thể giao tiếp với chúng ta thì không được biết đến, và không có cách nào để biết đến họ. Tuy nhiên, những người giữ im lặng hoàn toàn cũng không thực sự giúp đỡ chúng ta. Có lẽ, họ chưa đủ lòng trắc ẩn, hoặc có lẽ họ quá ích kỷ. Đúng là việc nói về chân lý là rất khó khăn, nhưng ngay cả khi chỉ là một nỗ lực nhỏ, nó vẫn có thể giúp ích cho những ai đang sống trong ảo tưởng. Thậm chí một tiếng vọng xa xăm cũng có thể khơi dậy sự thay đổi.

Đức Phật không hài lòng với những gì ông đã nói, bởi vì ông cảm thấy mọi lời nói đều không thể diễn tả trọn vẹn chân lý. Ông có cảm giác tương tự như Lão Tử, người đã nói: “Điều có thể nói ra không phải là chân lý. Khoảnh khắc nó được nói ra, nó đã bị bóp méo.” Nhưng dù vậy, đối với những ai đang sống trong thế giới của ảo tưởng, ngay cả một hồi chuông báo thức giả cũng có thể hữu ích. Nếu nó có thể giúp họ thoát khỏi giấc ngủ, nếu nó có thể mang họ đến một ý thức mới, một bản thể mới, thì nó vẫn là một điều tốt. Tất nhiên, khi họ thức tỉnh, họ sẽ nhận ra rằng đó chỉ là một sự giả dối – nhưng nó đã giúp họ thức tỉnh.

Upanishad – Từ Trái Tim Đến Trái Tim

Bộ kinh Upanishad này rất đơn giản, nó nói từ trái tim đến trái tim. Nó không mang tính triết học, mà mang tính tôn giáo. Nó không liên quan đến những khái niệm, những học thuyết, những giáo lý; nó liên quan đến một chân lý sống động – nó là gì, và làm thế nào để sống theo nó. Bạn không thể suy nghĩ về nó, bạn không thể triết luận về nó. Bạn chỉ có thể hòa mình vào nó, và cho phép nó hòa mình vào bạn. Bạn chỉ có thể đắm chìm toàn bộ vào trong nó, tan chảy trong nó. Chúng ta sẽ cùng nhau khám phá bộ kinh Upanishad, và tôi sẽ chia sẻ những trải nghiệm cá nhân của mình để đáp lại những lời dạy này.