Nomadland - Cõi Người Dưng - Đời Du Dân Mỹ Thế Kỷ 21
Cõi người dưng - Nomadlandlà tác phẩm bút ký nổi tiếng của nhà báo Mỹ Jessica Bruder. Năm 2014, bà nhận được yêu cầu viết bài về sự gia tăng của tầng lớp thu nhập thấp tại Mỹ, những người được gọi là “nomad” – du dân. Họ sống trên các phương tiện di động như xe hơi, xe van, RV và làm các công việc thời vụ để đổi lấy một chỗ cắm trại miễn phí cùng mức lương thấp. Tháng 8 năm 2014, tạp chíHarper’sđã đăng tải bài viết “The End of Retirement - When you can’t afford to stop working” (Kết thúc của nghỉ hưu - Khi ta không thể ngừng lao động) của Jessica Bruder, thu hút sự chú ý lớn từ công chúng. Tuy nhiên, tác giả không muốn trở thành một “nhà báo nhảy dù” chỉ đến để đưa tin, mà mong muốn được hòa mình vào cuộc sống của những con người này để thấu hiểu sâu sắc hơn. Do đó, cô đã dành 3 năm, từ bỏ cuộc sống tiện nghi ở New York để du hành khắp nước Mỹ, sống cùng và trải nghiệm cuộc sống của những du dân.
Sau khi xuất bản năm 2017,Cõi người dưng - Nomadlandnhanh chóng trở thành hiện tượng văn học tại Mỹ. Cuốn sách lọt vào danh sách “best-seller” và đượcThe New York Timesvinh danh là “Notable Book”. Tác phẩm nhận được nhiều giải thưởng danh giá, bao gồm việc vào vòng chung kết giải J. Anthony Lukas Prize và giải The Helen Bernstein Book, cũng như chiến thắng giải The Banes&Noble Discover Great New Writers và giải thưởng quốc tế Ryszards Kapuściński. Đến nay, cuốn sách đã được dịch ra 25 ngôn ngữ, trong đó có bản dịch tiếng Việt. Không lâu sau, câu chuyện được chuyển thể thành bộ phim cùng tên và giành giải Oscar 2021. Một điểm đặc biệt là nhiều du dân ngoài đời thực, những nhân vật được khắc họa trong sách, cũng xuất hiện trong phim với vai diễn hư cấu của chính họ, sử dụng tên thật như Linda May, Swankie và Bob Wells.
Vì Sao Một Cuốn Bút Ký Phi Hư Cấu Lại Thu Hút Đọc Giả?
Sức hút củaCõi người dưng - Nomadlandđến từ việc tác phẩm chạm đến một vấn đề nhức nhối của xã hội Mỹ: cuộc sống của những du dân, những người chọn sống toàn thời gian trên xe. Với “ngôi nhà” trên bốn bánh, họ chu du khắp mọi nơi, từ bỏ lối sống thông thường với nhà cửa, công việc ổn định, gia đình và con cái để theo đuổi tự do. Họ phản đối cách thức vận hành của nền kinh tế - xã hội, thoát khỏi gánh nặng nợ nần từ việc trả góp nhà cửa và thuế má. Họ sống tối giản, tìm kiếm giá trị tinh thần từ những trải nghiệm trên hành trình khám phá nước Mỹ thay vì chạy theo vật chất.Họ có tên tuổi, nhưng không có địa chỉ.
Những nhân vật này có thể đã được truyền cảm hứng từ nhà thám hiểm trẻ tuổi Christopher Johnson McCandless (1968-1992) – một sinh viên tốt nghiệp Đại học Emory với thành tích xuất sắc. Tuy nhiên, sau khi tốt nghiệp, McCandless đã quyên góp toàn bộ số tiền tiết kiệm 24.000 đô la (tương đương khoảng 50.000 đô la vào năm 2021) cho tổ chức Oxfam và bắt đầu hành trình lang thang. Anh làm các công việc thời vụ để trang trải cuộc sống và sống trong 2 năm với niềm đam mê bất tận, không điện thoại, không thú cưng, không thuốc lá, chỉ có tự do tuyệt đối. Khi đến Alaska, sống một mình trong rừng sâu, McCandless đã qua đời vì đói trong một chiếc xe buýt bỏ hoang.
Tuy nhiên, những nhân vật trongCõi người dưng - Nomadlandkhông lãng mạn như McCandless. Nhiều người mà Jessica Bruder gặp gỡ và phỏng vấn là những “baby boomers” – thế hệ sinh ra sau Thế Chiến thứ hai, những người đã làm việc vất vả suốt đời nhưng không được hưởng cuộc sống ấm no. Họ gặp khó khăn và kiệt quệ sau cuộc Đại Suy thoái của Mỹ năm 2008. Cuộc khủng hoảng tài chính này đã giáng xuống họ và gia đình những đòn chí mạng: mất việc làm, mất nhà cửa, ly tán gia đình và mất đi hy vọng. Để tồn tại, họ chọn lối sống du mục trên những chiếc xe bốn bánh được cải tạo thay vì một mái nhà. Nhiều người trong số họ vẫn có gia đình và nhà cửa, nhưng mang trong mình những tổn thương sâu sắc. Có người mắc bệnh nặng không còn sống được bao lâu, có người ly hôn, hoặc mất đi người thân yêu nhất, và họ chọn lối sống này để tìm kiếm không gian tự do, kết nối với thiên nhiên và chữa lành những vết thương lòng. Hàng năm, họ vẫn trở về thăm gia đình và đón Giáng sinh, năm mới, nhưng sau đó lại tiếp tục cuộc sống du mục.
Những con người này – những nhân vật có thật ngoài đời – mang đậm bản sắc Mỹ. Lối sống của họ gần gũi với truyền thống của những người di dân đã khai phá và xây dựng nước Mỹ qua nhiều thế kỷ. Và vì thế, nó thể hiện tinh thần Giấc mơ Mỹ – giấc mơ của những người táo bạo, dám bỏ lại tất cả để khám phá và sống một cuộc đời tự do, không ràng buộc. Họ không tự nhận mình là vô gia cư (“homeless”), mà là “không nhà” (“houseless”). Họ được xem là những hình mẫu truyền cảm hứng, nhưng đồng thời cũng bị xã hội coi là những người ngoài lề.
Cõi người dưng - Nomadlandkhông tô vẽ cuộc sống của những cư dân này. Họ khắc khổ, nhưng không khổ hạnh. Họ táo bạo, nhưng thực tế. Họ có vẻ cô độc, nhưng thực ra luôn quan tâm lẫn nhau. Để có được cuộc sống du mục với cơ hội khám phá thế giới mỗi ngày, họ phải đánh đổi và trả giá rất nhiều. Tác giả đã đưa ra một cái nhìn khách quan, giúp độc giả hiểu được những điều ẩn chứa đằng sau vẻ đẹp của tự do.
Đó chính là một phần lịch sử sống động của nước Mỹ.
Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam xin trân trọng giới thiệu với quý độc giả cuốn sách“Cõi người dưng - Nomadland - đời du dân Mỹ thế kỷ 21”.
Về Tác Giả
Jessica Bruder là một nhà báo chuyên về các tiểu văn hóa (subculture) và các vấn đề xã hội. Để viết nên tác phẩm nổi tiếngCõi người dưng - Nomadland, tác giả đã dành 3 năm và đi hết 24.000km (toàn bộ chiều dài nước Mỹ, từ biên giới Mexico đến Canada) để thấu hiểu những du dân, những người sống toàn thời gian trên xe và làm các công việc thời vụ.
NgoàiCõi người dưng - Nomadland, Jessica Bruder còn là tác giả củaBurning BookvàSnowden’s Box: Trust in the Age of Surveillance(viết chung với Dale Maharidge).
Jessica Bruder hiện là giảng viên thỉnh giảng tại Trường Báo chí Columbia. Cô đã viết bài choNew York Timeshơn 10 năm và thường xuyên có bài đăng trênThe Atlantic,Audubon,Harper’s,The Nationvà tạp chíWIRED. Các phóng sự, xã luận của cô cũng xuất hiện trênThe Washington Post,The Associated Press,The Guardian,The International Herald Tribune,New York Magazine,The New York Times Magazine,Inc.vàO: The Oprah Magazine. Jessica Bruder từng là phóng viên củaThe OregonianvàThe New York Observer, đồng thời là biên tập viên cao cấp của tạp chíFortune Small Business.
Jessica Bruder có bằng Cử nhân ngành tiếng Anh và tiếng Pháp của Amherst College và bằng Thạc sĩ về viết báo của Trường Báo chí Columbia. Các tác phẩm của cô đã nhận được nhiều tài trợ từ các tổ chức như Rockefeller Foundation’s Bellagio Center, Logan Nonfiction Program, MacDowell và Yaddo.
Về Dịch Giả
Y Khương tốt nghiệp ngành Ngữ văn Anh tại Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP.HCM. Anh là dịch giả của các cuốn sách:Haruki Murakami và âm nhạc của ngôn từ;Becoming - Chất Michelle.
Trích Đoạn
1/ “… giữa thiên niên kỷ thứ hai, một bộ lạc du mục mới đang dần thành hình. Những con người chưa từng nghĩ mình rồi sẽ trở thành du dân giờ lại phải lên đường. Họ từ bỏ nhà cửa và những căn hộ trước đây để vào sống trong ‘di động sản’ theo cách một vài người vẫn hay gọi - chiếc van, RV “si đa”, xe buýt đưa rước học sinh, xe tải cắm trại, trailer du lịch và những chiếc sedan cũ mèm. Họ tránh xa những chọn lựa vốn là lẽ sống của tầng lớp trung lưu xưa kia. Những quyết định đại khái như:
- Ta nên chọn thức ăn hay chọn khám răng?
- Trả tiền thế chấp hay trả tiền điện?
- Tậu xe hay mua thuốc?
- Trả tiền thuê hay trả nợ học phí?
- Mua áo ấm hay mua xăng để chạy?
Với nhiều người, câu trả lời thoạt tiên nghe thật là oách.
Ta không thể tự tăng lương, thế còn cắt đi khoản chi khẳm nhất thì sao? Đổi một chốn nương náu như bao kẻ khác để lấy về một cuộc đời lăn theo những vòng xe thì sao?
Vài người gọi bọn họ là ‘vô gia cư’. Những dân du mục tân thời này không chấp nhận nhãn dán ấy. Được trang bị cả nơi cư trú lẫn phương tiện đi lại, họ chọn cho mình một từ hoàn toàn khác. Họ gọi mình, rất giản dị, là những người ‘không nhà’.”
2/ “Du dân sẽ thu xếp trại và trở về ngôi nhà đích thực của mình – con đường. Họ di chuyển như những tế bào trong các mạch máu của cơ thể mang tên nước Mỹ. Họ sẽ lên đường tìm kiếm bạn bè và gia đình, hay chỉ là một nơi ấm áp. Một số sẽ băng qua hết lục địa. Mọi người sẽ đếm đồng hồ cây số, nó cứ quay đều như trình chiếu một cuộn phim về nước Mỹ… Mắt kèm nhèm, họ tìm nơi để tấp vào và nghỉ ngơi. Ở bãi đậu xe Walmart. Ở những con phố ngoại ô yên tĩnh. Ở những bãi đậu xe tải, giữa âm thanh êm tai của động cơ xe đang dừng. Rồi vào sớm mai – khi mọi người còn đang say giấc – họ trở về cao tốc. Tiếp tục chạy, họ vững tâm biết rằng:
Nơi miễn phí cuối cùng trên nước Mỹ là một chỗ đậu xe.”
```
