NHÂN LOẠI ĐỐI ĐẦU NHÂN TẠO
Lợi thế của con người trong thời đại công nghệ
Sức mạnh của con người nằm ở tâm trí
Mỗi năm, thế giới chứng kiến hơn 700.000 ca tử vong do các bệnh truyền nhiễm không đáp ứng với điều trị kháng sinh. Tình trạng kháng thuốc của vi khuẩn ngày càng gia tăng, kéo theo số ca tử vong tăng nhanh. Nếu không có giải pháp kịp thời, con số này có thể lên tới mười triệu người mỗi năm, tương đương ba người chết mỗi giây. Mức độ nghiêm trọng của thảm họa này sẽ vượt xa những gì chúng ta đã trải qua trong đại dịch Covid-19. Nguyên nhân sâu xa của vấn đề này nằm chính trong xã hội chúng ta: việc lạm dụng kháng sinh đã tạo điều kiện cho vi khuẩn tiến hóa thành các chủng siêu vi khuẩn, kháng lại chính những loại thuốc từng được sử dụng để tiêu diệt chúng.
Ngày nay, chúng ta thường coi kháng sinh là một phần không thể thiếu của y học hiện đại. Hầu hết các thủ thuật y tế quan trọng, bao gồm mổ lấy thai, phẫu thuật thẩm mỹ và hóa trị liệu, đều phụ thuộc vào hiệu quả của kháng sinh. Việc kháng sinh mất tác dụng sẽ đặt bệnh nhân vào tình thế rủi ro cao trong quá trình điều trị. Hơn nữa, nhiều loại kháng sinh hiện có đều có cấu trúc tương tự nhau, và vi khuẩn nhanh chóng phát triển khả năng kháng lại các loại thuốc mới có cấu trúc quá giống với các loại thuốc cũ.
Việc phát hiện ra một loại “siêu thuốc” mới có khả năng tiêu diệt “siêu vi khuẩn” đã trở thành một tin tức nóng hổi trên toàn cầu. Các phương tiện truyền thông đã ca ngợi đây là một minh chứng cho sự vượt trội của máy móc so với con người, tương tự như thời điểm truyền hình “soán ngôi” đài phát thanh. Trang nhất của tạp chí Financial Times đã đăng tải dòng tiêu đề lớn: “Trí tuệ nhân tạo khám phá ra loại kháng sinh điều trị các bệnh truyền nhiễm đã lờn thuốc”.
Tuy nhiên, bài báo này đã bỏ qua một chi tiết quan trọng. Thành công này không phải là kết quả của trí tuệ nhân tạo, mà là minh chứng cho khả năng nhận thức của con người: khả năng đối mặt với những thách thức khó khăn bằng cách tư duy một cách có hệ thống, điều chỉnh phương pháp tiếp cận và mở ra những con đường mới dẫn đến giải pháp. Yếu tố then chốt mang lại thành công chính là năng lực của con người, chứ không phải là công nghệ mới.
Nhân loại đối đầu nhân tạo - Lợi thế của con người trong thời đại công nghệ
Dù là vấn đề dịch bệnh, vũ khí mới, công nghệ tiên tiến, biến đổi khí hậu hay bất bình đẳng xã hội, cách thức con người đối phó với những thách thức này chính là yếu tố quyết định sự tồn vong của xã hội. Và cách thức chúng ta hành động sẽ phụ thuộc vào cách chúng ta nhìn nhận vấn đề.
Từ đại dịch đến chủ nghĩa dân túy, từ trí tuệ nhân tạo (AI) đến tổ chức khủng bố ISIS, từ bất bình đẳng giàu nghèo đến biến đổi khí hậu, nhân loại đang phải đối mặt với những thách thức chưa từng có, đe dọa sự tồn tại của chúng ta. Các tác giả nổi tiếng thế giới Kenneth Cukier, Viktor Mayer-Schönberger và Francis de Véricourt đã định nghĩa công cụ thiết yếu giúp nhân loại tìm ra cách tốt nhất để vượt qua những khó khăn này trong cuốn sáchFramers: Human Advantage in an Age of Technology and Turmoil.
Trong mọi lĩnh vực, việc thấu hiểu sức mạnh của việc định hình nhận thức (framing) là vô cùng quan trọng. Chúng ta cần nhìn nhận vấn đề từ một góc độ khác để có thể giải quyết nó một cách hiệu quả. Dù ở cấp độ cá nhân, cộng đồng, quốc gia hay nền văn minh, trọng tâm của các phương pháp ứng phó cho mọi vấn đề nan giải luôn nằm bên trong chúng ta: năng lực định hình khung nhận thức độc đáo của loài người.“Nhân loại đối đầu nhân tạo”giúp chúng ta có thể tái sử dụng khung nhận thức từ một lĩnh vực này sang lĩnh vực khác, tức là cân nhắc mở rộng phạm vi bằng cách điều chỉnh khung nhận thức cũ cho phù hợp với bối cảnh và mục đích mới.
Đặc biệt, khi máy móc và trí tuệ nhân tạo ngày càng trở nên thông minh hơn, việc định hình khung nhận thức trở nên quan trọng hơn bao giờ hết – và chỉ con người mới có thể làm được điều này. Tuy nhiên, chúng ta cần không ngừng cải thiện năng lực này. Cuốn sách này sẽ cung cấp những phương pháp để thực hiện điều đó.
```
