người đứng đầu thăng long-hà nội trong lịch sử

Người Đứng Đầu Thăng Long-Hà Nội Trong Lịch Sử

Trong suốt tiến trình lịch sử Việt Nam từ thời phong kiến tự chủ, Thăng Long - Hà Nội luôn nắm giữ vị trí chiến lược vô cùng quan trọng. Hơn 700 năm, từ thời vua Lý Thái Tổ đến vua Lê Chiêu Thống, Thăng Long là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục của quốc gia, nơi đặt trụ sở các cơ quan đầu não của Nhà nước phong kiến Đại Việt qua các triều đại: Lý, Trần, Lê sơ, Mạc và Lê-Trịnh.

Do vai trò trung tâm này, không ít công trình nghiên cứu đã được ra đời, phân tích Thăng Long - Hà Nội từ nhiều góc độ khác nhau. Tuy nhiên, trong gần một nghìn năm lịch sử của Thăng Long - Hà Nội, các ghi chép về người đứng đầu đơn vị hành chính này chỉ trở nên phổ biến hơn dưới triều Nguyễn, từ khi tỉnh Hà Nội được thành lập cho đến khi thực dân Pháp thiết lập thành phố Hà Nội. Trước đó, các tài liệu chính sử về chức quan và các vị quan này còn thiếu hệ thống, một phần do phương pháp biên soạn sử thời phong kiến, phần khác do ở một số giai đoạn, người đứng đầu chính quyền Thăng Long chỉ là một chức quan cấp thấp, và hành trạng của nhiều vị quan không thực sự nổi bật.

Tiêu đề cuốn sáchNgười đứng đầu Thăng Long - Hà Nội trong lịch sửthể hiện rõ mục đích của tác giả: nghiên cứu lịch sử Thăng Long - Hà Nội từ thế kỷ XI, dưới góc độ người đứng đầu cơ quan chính quyền. Đây là một hướng tiếp cận mới so với các nghiên cứu trước đây về Thăng Long - Hà Nội. Trong mọi quốc gia, ở mỗi thời kỳ lịch sử, người đứng đầu đất nước và các đơn vị hành chính trực thuộc đều đóng vai trò then chốt. Năng lực làm việc và phẩm chất đạo đức của họ có tác động lớn đến sự ổn định và phát triển của quốc gia, địa phương. Đặc biệt, đối với các đơn vị hành chính trọng yếu như Kinh đô, Thủ đô, năng lực, phẩm chất và các hoạt động của người đứng đầu không chỉ quyết định sự phát triển của đơn vị đó mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến đời sống của cả nước.

Người đứng đầu Thăng Long - Hà Nội trong lịch sửlà một tác phẩm nghiên cứu công phu, đi sâu vào chi tiết từ tổ chức bộ máy hành chính đến vai trò của những người đứng đầu Thăng Long - Hà Nội qua các thời kỳ lịch sử, từ phong kiến đến hiện đại. Cách tiếp cận này giúp làm sáng tỏ cung cách quản lý, sự phát triển của Thăng Long - Hà Nội, cũng như ảnh hưởng của đô thị này đến các mặt đời sống của đất nước qua các giai đoạn lịch sử.

Phần đầu cuốn sách tập trung vào việc tìm hiểu những người đứng đầu Thăng Long - Hà Nội trong các triều đại phong kiến. Nội dung được chia thành ba chương: giai đoạn từ nhà Lý đến thời thuộc Minh (1010-1428), khi các triều đại Lý, Trần, Hồ và chính quyền đô hộ của nhà Minh lần lượt để lại dấu ấn trên vùng đất kinh kỳ; giai đoạn từ thời Lê sơ, nhà Mạc, Lê-Trịnh đến triều Tây Sơn (1428-1802), một thời kỳ với nhiều biến động chính trị và sự chuyển giao quyền lực; và chương cuối cùng tập trung vào thời kỳ nhà Nguyễn (1802-1884), khi Hà Nội chứng kiến những thay đổi lớn từ mô hình chính quyền phong kiến sang hệ thống hành chính có yếu tố hiện đại hóa.

Phần thứ hai của cuốn sách tiếp tục theo dòng lịch sử, tập trung vào những người đứng đầu Hà Nội trong thời cận đại và hiện đại. Giai đoạn này bắt đầu từ thời kỳ Pháp thuộc (1884-1945), khi chính quyền thuộc địa thực hiện các chính sách khai thác thuộc địa và đô thị hóa, biến Hà Nội trở thành trung tâm hành chính và kinh tế quan trọng. Sau đó, cuốn sách phân tích thời kỳ từ Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến kết thúc kháng chiến chống Pháp năm 1954, một giai đoạn đầy biến động với sự chuyển đổi từ chế độ thuộc địa sang chính quyền cách mạng. Cuối cùng, phần này kết thúc bằng việc ghi nhận những thay đổi trong bộ máy lãnh đạo của Hà Nội từ khi hòa bình lập lại vào năm 1954 cho đến hiện nay, phản ánh sự phát triển không ngừng của thủ đô qua các thời kỳ lịch sử và sự thay đổi địa giới hành chính.

Phụ lục của sách cung cấp danh mục tài liệu tham khảo, bao gồm sách, bài báo, tài liệu lưu trữ và tư liệu điền dã, cùng với giải thích các thuật ngữ liên quan đến thiết chế nhà nước và bộ máy hành chính qua từng giai đoạn.

Người đứng đầu Thăng Long - Hà Nội trong lịch sửkhông chỉ là một nguồn tài liệu quý giá về lịch sử hành chính của Thăng Long - Hà Nội mà còn giúp người đọc có cái nhìn toàn diện về sự phát triển của thành phố, nơi đã chứng kiến và gánh vác những dấu mốc quan trọng trong lịch sử Việt Nam.

Vài Nét Về Tác Giả:

Bùi Xuân Đính(tháng 10/1953) là một chuyên gia nghiên cứu chuyên sâu về làng xã và Hà Nội. Ông quê ở xã Thạch Thán, huyện Quốc Oai, tỉnh Sơn Tây (nay thuộc Hà Nội). Ông tốt nghiệp Khoa Lịch sử, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội năm 1978, bảo vệ Luận án Phó Tiến sĩ năm 1997 và được phong học hàm Phó Giáo sư năm 2006.

Một Số Tác Phẩm Tiêu Biểu:

• Lệ làng phép nước, Nxb. Pháp lý, 1985.
• Hương ước và quản lý làng xã, Nxb. Khoa học - xã hội, 1998.
• Làng nghề thủ công huyện Thanh Oai (Hà Nội), truyền thống và biến đổi(Chủ biên), Nxb. Khoa học xã hội, 2009.
• Bách khoa thư làng Việt cổ truyền, Nxb. Chính trị quốc gia, 2021.
• Hành trình về làng Việt cổ truyền(Chủ biên) 2 tập, Nxb. Chính trị quốc gia, 2023.
• Các làng khoa bảng Thăng Long - Hà Nội(Đồng Chủ biên), Nxb. Chính trị quốc gia, 2004, 2010.
• Giáo dục và khoa cử Nho học Thăng Long - Hà Nội, Nxb. Hà Nội, 2010.
• Bách khoa thư vùng Hà Nội mở rộng(Tập 6. Giáo dục) (Đồng Chủ biên), Nxb. Chính trị quốc gia, 2017.
• Địa chí Hoài Đức(Tổng Chủ biên), Nxb. Chính trị quốc gia, 2018.