Một Phút Suy Ngẫm
Hay là Truyện đọc 60 giây của Lê Đức Quang
Nhà văn Trần Nhã Thụy nhận xét: “Tôi không rõ, trước Lê Đức Quang và sau này, có cây bút nào viết được hơn 100 truyện ngắn mini hay không. Nhưng hiện nay, có vẻ như Lê Đức Quang đang giữ kỷ lục “tác giả viết truyện cực ngắn nhiều nhất Việt Nam”. Kỷ lục này là một sự ghi nhận cho sự nỗ lực bền bỉ của một ngòi bút. Tuy nhiên, kỷ lục không có ý nghĩa nếu sáng tác chỉ tập trung vào số lượng.
Rất may mắn, Lê Đức Quang giống như một người nông dân cần mẫn trên cánh đồng chữ nghĩa, và chỉ khi nhìn lại, anh mới nhận ra mình đã dành trọn 20 năm cho hơn 100 truyện ngắn cực ngắn. Hai mươi năm cho hơn 100 truyện ngắn cực ngắn là một khoảng thời gian dài hay ngắn? Thực tế, điều đó không quá quan trọng, chỉ biết rằng anh rất yêu thích thể loại này và đã chăm sóc nó như người nông dân yêu thương mùa màng của mình.”
MỘT PHÚT SUY NGẪM (Hay là Truyện đọc 60 giây) của Lê Đức Quang chủ yếu là những câu chuyện kể, ít mang tính chất hư cấu của truyện (micro fiction). Điều này có nghĩa là yếu tố tưởng tượng trong các tác phẩm của Lê Đức Quang rất ít, thậm chí là không có.
Sinh ra và lớn lên ở một vùng quê nghèo miền Trung thời bao cấp, sau đó ra tỉnh rồi vào thành phố học tập. Tốt nghiệp, anh trở về quê rồi lại ra tỉnh. Nhưng chính nhờ sợi dây liên kết với quê hương chưa bao giờ đứt, mà Lê Đức Quang trở thành người kể chuyện về cuộc sống, về làng quê trong thời đại hiện nay.
Một câu chuyện kể về một cặp vợ chồng trẻ, từng là bạn học. “Tôi vốn nghèo, em cũng chẳng cao sang”. Người vợ đã hy sinh ước mơ làm giáo viên để chồng có thể theo đuổi sự nghiệp này, dù chị cũng rất giỏi. Anh ra trường đi dạy ở huyện, sau đó muốn học lên để được chuyển về trường tỉnh, và chị đã ủng hộ, gánh vác việc chăm sóc con cái, vun vén gia đình. Nhưng không ngờ, khi anh lên tỉnh học, anh lại ngoại tình với một người phụ nữ “cùng đẳng cấp”. Cuộc hôn nhân tan vỡ. Đứa con sau này biết được sự thật về cha mình và trách móc, thì chị nhẹ nhàng nói: “Đừng giận ba, vì chính mẹ đã hoán đổi giấc mơ đời mẹ cho ba rồi” (Hoán đổi ước mơ)
Một câu chuyện khác diễn ra tại một quán nhậu vỉa hè. Chiều nào, đôi bạn nhậu cũng thấy người phụ nữ thợ hồ đi nhậu cùng những người đàn ông thợ xây. Họ không mấy thiện cảm với người phụ nữ này. Một hôm, họ mới biết chị không thích nhậu nhẹt, nhưng tay cai thợ cứ bắt phải đi để tạo không khí, nếu không đi sẽ bị bỏ rơi. Họ bắt đầu thông cảm và quý mến chị. Nhưng rồi một ngày, họ không còn thấy người phụ nữ thợ hồ nữa. Trong lòng họ dâng lên một nỗi buồn khó tả (Nỗi buồn không tên)
Một câu chuyện về người chồng là giáo viên, người vợ bán tạp hóa nhỏ trong nhà. Chị rất tiết kiệm, luôn tính toán từng đồng. Anh thương vợ, muốn mua một món quà cho chị, nhưng mãi không dám. Cuối cùng, sau nhiều năm, anh mới mua được một chậu lan hồ điệp trị giá 2 triệu đồng. Nhưng sợ vợ tiếc tiền, anh nói dối là chỉ mua có 400 ngàn đồng. Chị vui vẻ khen chậu lan đẹp. Không ngờ, hôm sau anh đi dạy về thì thấy chậu lan đã biến mất. Hỏi ra mới biết chị đã bán nó cho một người khách thích, với giá 1 triệu đồng. Chị khoe với anh, vì đã lời được 600 ngàn đồng. Anh không biết nói gì, chỉ thấy bùi ngùi. (Chậu hoa lan)
Và còn rất nhiều câu chuyện khác nữa.
Đó là những câu chuyện diễn ra hàng ngày, mà chúng ta có thể không để ý, hoặc đã từng chứng kiến nhưng nhanh chóng quên lãng. Lê Đức Quang lại nhẹ nhàng kể cho chúng ta nghe những câu chuyện ấy. Anh không giảng giải hay rút ra bài học. Cũng không triết lý hay cố gắng cài cắm thông điệp nào. Lê Đức Quang chỉ đơn giản là kể. Từ những kỷ niệm tuổi thơ ở làng quê đến những câu chuyện hiện tại ở phố thị. Chuyện bạn bè, chuyện mẹ chồng nàng dâu, chuyện thế thái nhân tình. Tất cả đều được gói gọn trong những truyện ngắn, chỉ vài trăm chữ, đọc xong trong vòng một phút.
Nhưng những câu chuyện ấy thật khó quên. Giống như một ánh mắt thoáng qua, chỉ trong một giây, nhưng có thể khiến ta nhớ mãi cả đời.
```
