Mâu Tử: Lý Hoặc Luận – Tiến sĩ Dương Ngọc Dũng (nghiên cứu và phiên dịch)
Mâu Tử(牟子), tên thật làMâu Bác(牟博), được nhiều nhà nghiên cứu đánh giá là một trong số ít những người tiên phong từ nước ngoài đến Giao Châu (tương ứng với miền Bắc Việt Nam ngày nay) để tu học và truyền bá đạo Phật.
Tác phẩm nổi tiếng nhất của Mâu Tử là cuốnLý Hoặc Luận, được viết bằng chữ Hán. Cuốn sách này bao gồm 37 câu hỏi và trả lời giữa tác giả với những người theo phái Nho (chiếm phần lớn) và phái Lão (số lượng câu hỏi ít hơn, bắt đầu từ câu thứ 29).
Tại Việt Nam, bản dịch hoàn chỉnh đầu tiên của tác phẩm này thuộc về Lê Mạnh Thát. Tuy nhiên, với vai trò là người tiên phong, bản dịch của ông không tránh khỏi một số sai sót, và chúng tôi sẽ chỉ ra những điểm này trong bản dịch hiện tại. Ở phương Tây, Paul Pelliot là người đầu tiên dịchLý Hoặc Luậnsang tiếng Pháp, tiếp theo là John Keenan với bản dịch tiếng Anh. Chúng tôi đã tham khảo một số bản dịch sang tiếng Trung Quốc (có sẵn trực tuyến), nhưng phần lớn đều chứa nhiều sai sót và thiếu các giải thích, chú thích lý do cho việc dịch thuật. Bản thân Mâu Tử sử dụng nhiều từ cổ, cùng với quá trình sao chép nhiều lần, đã gây ra không ít khó khăn cho người dịch, mặc dù ý nghĩa tổng thể của tác phẩm vẫn tương đối rõ ràng.
Quan điểm của chúng tôi tập trung vào việc trình bày thông tin một cách đơn giản, không đi sâu vào việc xác minh các sự kiện. Nếu chấp nhận thời điểm sáng tác củaLý Hoặc Luậnvào khoảng thế kỷ thứ 5, thì không cần thiết phải liên kết nó với một truyền thống Phật giáo cụ thể (như Pelliot và Lê Mạnh Thát đã làm) hay với một kinh điển nào đó (như Maspéro). Bởi vào thế kỷ thứ 5, tri thức về Phật giáo đã trở nên phổ biến ở Trung Quốc. Do đó, mọi chi tiết liên quan đến Phật giáo trongLý Hoặc Luậncần được giải thích dựa trên phương pháp luận thông diễn tư tưởng Phật giáo đương thời, cụ thể là phương pháp "cách nghĩa" (格義) mà Đạo An (314-385) và Huệ Viễn (334-416) là những đại diện tiêu biểu. Đạo An là vị tăng sĩ Trung Quốc đầu tiên áp dụng phương pháp "cách nghĩa" để giải thích tư tưởng Phật giáo. Huệ Viễn là người đề xướng "thần bất diệt luận", một quan điểm mà Mâu Tử cũng đề cập đến. Đây chính là phương pháp thuyên giải tư tưởng Phật Giáo mà Mâu Tử sử dụng: sử dụng các khái niệm của Nho giáo và Đạo giáo để giải thích Phật Giáo. Chúng tôi đồng tình với quan điểm cho rằngLý Hoặc Luậnra đời vào khoảng cuối thế kỷ thứ 4 và đầu thế kỷ thứ 5.
Thông Tin về TS. Dương Ngọc Dũng
TS. Dương Ngọc Dũngsinh năm 1956, hiện là giảng viên khoa Quan hệ Quốc tế, trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – TP.HCM.
Ông tốt nghiệp cử nhân Anh văn năm 1980, tốt nghiệp Đại học Canberra (Úc) năm 1989 với bằng Graduate Diploma chuyên ngành giảng dạy tiếng Anh. Ông nhận bằng Thạc sĩ ngành Đông Á học tại Đại học Harvard (Mỹ) năm 1995 và Tiến sĩ ngành Tôn giáo học tại Đại học Boston (Mỹ) năm 2001. Ông cũng tốt nghiệp MBA của United Business Institute (Bỉ) năm 2007.
Ngoài công việc giảng dạy, ông còn từng đảm nhiệm các vị trí quản lý cấp cao, đào tạo và tư vấn cho nhiều tổ chức lớn như Samsung, LG Vina, Tổng lãnh sự Mỹ, Úc, New Zealand, Bộ Kế hoạch&Đầu Tư, Bộ Tài chính, Đài truyền hình Việt Nam, Tổng lãnh sự Singapore.
Năm 2016, TS. Dương Ngọc Dũng đã hướng dẫn Tổng thống Hoa Kỳ – Barack Obama trong chuyến thăm chùa Ngọc Hoàng.
Các Tác Phẩm Đã Xuất Bản:
- Kinh dịch và cấu hình tư tưởng Trung Quốc(NXB Khoa học Xã hội, 1999)
- Triết giáo Đông Phương(NXB Đại học Quốc gia TP.HCM, 2003)
- Lịch sử văn minh và các triều đại Trung Quốc(NXB Tổng hợp TP.HCM, 2004)
- Bút kiếm Kim Dung(NXB Văn học, 2005)
- Đường vào triết học(NXB Tổng hợp TP.HCM, 2006)
- Tôn giáo nhìn từ viễn cảnh xã hội học(NXB Hồng Đức, 2016)
```
