Lịch Sử Cơ Đốc Giáo Việt Nam Thế Kỷ 16 - 19
Lịch Sử Cơ Đốc Giáo Việt Nam Thế Kỷ 16 - 19là một công trình nghiên cứu chuyên sâu, kết quả của hơn một thập kỷ tâm huyết của giáo sư Trịnh Vĩnh Thường – một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực nghiên cứu lịch sử quan hệ Việt Nam - Trung Quốc. Cuốn sách góp phần làm sáng tỏ những mối tương tác phức tạp giữa Cơ Đốc giáo và chính quyền phong kiến Việt Nam trong suốt ba thế kỷ.
Tác phẩm tập trung phân tích các chính sách của các triều đại phong kiến Việt Nam đối với Cơ Đốc giáo, bao gồm cả những giai đoạn thể hiện sự khoan dung, hợp tác, cũng như những thời kỳ đàn áp nghiêm ngặt.
Tác giả không chỉ trình bày các chính sách này mà còn giải thích chúng từ nhiều góc độ khác nhau: chính trị, văn hóa và xã hội. Điều này giúp độc giả hiểu rõ hơn về những nguyên nhân sâu xa đằng sau các phản ứng của triều đình đối với sự phát triển của Cơ Đốc giáo.
Dựa trên một nguồn tư liệu đồ sộ, bao gồm thư từ, ghi chép của các giáo sĩ, chính sử Đại Nam thực lục, cùng với các công trình nghiên cứu hiện đại, cuốn sách cung cấp một cái nhìn toàn diện và khách quan về lịch sử Cơ Đốc giáo Việt Nam trong giai đoạn thế kỷ 16-19.
Với cuốn sách này, lịch sử 300 năm của Cơ Đốc giáo tại Việt Nam – từ khi đạo Thiên Chúa được truyền bá vào thế kỷ 16 cho đến cuối thế kỷ 19, khi vua Tự Đức nhà Nguyễn dỡ bỏ lệnh cấm đạo dưới áp lực từ Pháp – lần đầu tiên được giới thiệu một cách đầy đủ và chi tiết đến giới học thuật.
Bố cục cuốn sách
- Chương một: Dẫn luận
- Chương hai: Sự truyền bá và xung đột của Cơ Đốc giáo ở Quảng Nam thế kỷ 17
- Chương ba: Linh mục Abraham Le Royer ở Đàng Ngoài (1692-1715)
- Chương bốn: Sứ mệnh thần thánh và phép lớn nước nhà: Hai cái án tôn giáo ở Đàng Ngoài năm 1721 và 1737
- Chương năm: Thái độ của Nhà Tây Sơn (1771-1801) đối với Cơ Đốc giáo
- Chương sáu: Chính sách của Vua Gia Long và Vua Minh Mạng (1802-1840) nhà Nguyễn đối với Cơ Đốc giáo
- Chương bảy: Chính sách của Vua Thiệu Trị và Vua Tự Đức Triều Nguyễn (1841-1858) đối với Cơ Đốc giáo
- Chương tám: Sự thỏa hiệp và điều chỉnh thích hợp của Vua Tự Đức đối với Cơ Đốc giáo (1859-1883)
- Chương chín: Kết luận
Hình ảnh trên bìa sách là Lễ ký hòa ước Pháp - Việt ngày 25.8.1883.
Cuốn sách là tài liệu tham khảo hữu ích cho độc giả quan tâm đến lịch sử, văn hóa Việt Nam, đặc biệt là những người muốn tìm hiểu sâu hơn về lịch sử của tôn giáo, đặc biệt là Cơ Đốc giáo (Kitô giáo). Sách cũng rất phù hợp với những người theo đạo Kitô.
Sách thuộc Tủ sách Lịch sử Việt Nam.
Thông tin tác giả
Trịnh Vĩnh Thường(1952) là tiến sĩ Sử học, được đào tạo tại Sở Nghiên cứu Tân Á, Hồng Kông. Ông từng là giáo sư khoa Lịch sử tại trường Đại học Quốc lập Thành Công, Đài Loan. Ông là một chuyên gia có uy tín trong lĩnh vực nghiên cứu lịch sử quan hệ Việt Nam - Trung Quốc, lịch sử người Hoa ở Đông Nam Á và lịch sử giao thương hàng hải Đông Á.
Các tác phẩm tiêu biểu:
- Chinh chiến và từ bỏ: Nghiên cứu quan hệ Việt Nam-Trung Quốc đời Minh
- Sự hưng thịnh và suy thoái của văn học chữ Hán ở An Nam
- Lịch sử Cơ Đốc giáo Việt Nam thế kỷ 16-19
- Việt Nam sử - Con rồng trên bán đảo kiên cường bất khuất
Trích đoạn/ Câu quote hay
“Trong tình thế bất lợi, tự do truyền đạo Cơ Đốc là thực tế phải đối mặt. Vua Tự Đức dù không chấp nhận nhưng cũng đành bất lực. Sau khi mở cửa tôn giáo, xung đột giữa quan viên địa phương, lương dân và giáo dân ngày càng tăng. Hậu duệ nhà Lê có dã tâm lợi dụng giáo dân để nổi loạn, khiến Việt Nam chịu thêm áp lực từ việc mở cửa tôn giáo. Sức phản tỉnh của vua Tự Đức rất mãnh liệt, đã xử lý công bằng những xung đột giữa quan viên địa phương, lương dân và giáo dân, đồng thời ra lệnh thay đổi danh xưng “tả đạo dửu dân” thành “đạo dân”, coi họ giống như lương dân là công dân của nước nhà. Năm 1873, quân pháp đánh chiếm Hà Nội, tuy quân Pháp bị quân Lưu Vĩnh Phúc đánh bại, nhưng toàn cõi Nam kỳ đã bị người Pháp chiếm cứ, Việt Nam bị ép phải ký “Hòa ước Saigon lần 2”. Năm 1875, vua Tự Đức chấp nhận cho dân đạo ra ứng thí làm quan, lương dân và đạo dân hợp cùng một thể là con dân, nhưng người Pháp vẫn từng bước ép bức, không chỉ dừng lại ở việc thực hiện tự do tôn giáo, rốt cuộc Việt Nam trở thành thuộc địa của Pháp.”
(trích Chương tám: Sự thỏa hiệp và điều chỉnh thích hợp của vua Tự Đức đối với Cơ Đốc giáo (1859-1883))
“Các biện pháp tạm thời về lễ nghi Trung Hoa cũng dừng lại trong sắc chỉ này. Điều này đã giáng một đòn mạnh đối với tín đồ Cơ Đốc giáo ở Trung Hoa và Việt Nam, họ không biết làm thế nào để đối mặt với những tình cảnh sinh hoạt đời thường, còn triều đình Trung Hoa và Việt Nam phải đối mặt với sự khiêu chiến trong quyền cai trị quốc gia. Điều khiến người ta cảm khái nhất là vào năm 1773, Tòa thánh tuyên bố cấm chỉ Dòng Tên, đây là một giáo đoàn hiểu người Đông Á nhất, có khả năng chấp nhận sự khác biệt một cách khoan dung nhất, nhẫn nại nhất và có ý thức văn hóa cao nhất trong giáo đoàn Cơ Đốc, nhưng lại không được tiếp nhận trong giáo phái. Lúc bấy giờ, triều đình nhà Thanh vẫn tự tin ứng phó với sự khiêu chiến của tôn giáo ngoại lai, trong khi Việt Nam lại rơi vào hoảng loạn không biết phải làm sao…”
(trích Chương chín: Kết luận)
```
