lão hà tiện

Nội dung truyện không quá phức tạp, ngắn gọn nhưng lại trở thành một tác phẩm kinh điển bởi mang tính hiện thực, phê phán sâu sắc sự nô dịch cho đồng tiền của tầng lớp tư sản. Mâu thuẫn giữa cha và con đã vượt qua sự mâu thuẫn của gia đình mà trở thành mâu thuẫn của 2 tầng lớp trong xã hội. Vở kịch Lão hà tiện đã được diễn rất nhiều lần, và cho đến giờ, dù trải qua cả hàng trăm năm, vẫn vẹn nguyên giá trị. Gần đây, tôi ít khi dám xem hài kịch bởi không muốn bị người ta cù nách cho phải cười bằng những câu pha trò tục tĩu, bằng điệu bộ uốn éo giả gái giả trai. Thế nhưng, khi đọc vở Lão hà tiện thì khác hẳn. TIếng cười bật ra thoải mái và sảng khoái bởi các chi tiết gây cười rất tự nhiên, rất thật. Chính vì điều đó, mà vở kịch có thể phù hợp với nhiều lứa tuổi, có thể được đọc và xem lại nhiều lần để tìm ra những triết lý về khát khao yêu đương, khát khao chứng tỏ bản thân mình, những giá trị về đạo đức… Nếu không cố tìm tòi các tầng sâu ý nghĩa thì vở kịch cũng đã hoàn thành sứ mệnh trọn vẹn của một tác phẩm phê phán, gây cười dí dỏm và tinh tế.

Văn học phương Tây đã có những đóng góp to lớn và ảnh hưởng sâu rộng đối với nền văn học thế giới. Những tác phẩm văn học phương Tây được rất nhiều bạn đọc yêu thích. Đặc biệt chúng ta không thể nào không nhắc đến nền văn học Pháp ở thế kỉ XVII nơi đã sản sinh ra những tên tuổi bất hủ: Corneille, Moliere…Tất cả đã làm phong phú thêm cho nền văn học Pháp nói riêng cũng như nền văn học thế giới nói chung. Ở giai đoạn văn học thế kỉ XVII này, ở Pháp hình thành một trào lưu văn học đó chính là chủ nghĩa cổ điển. Và một trong những đại biểu xuất sắc nhất có thể kể đến Moliere, một nhà viết hài kịch đại tài. Moliere – nhà hài kịch vĩ đại của nước Pháp đã sáng tạo ra những vở hài kịch nhằm tạo ra tiếng cười, để chúng có thể làm cho thế giới này thêm muôn nghìn sắc thái khác nhau. Với tài năng phi thường, Moliere đã vẽ nên một bức tranh sống động về một nước Pháp thế kỉ XVII mang tính nhân loại sâu sắc với đầy những biến động dữ dội. Bên cạnh đó tạo nên những cung bậc tiếng cười khác nhau, không chỉ với một mục đích mua vui mà còn giúp con người từ những tiếng cười ấy mà nhận ra nhiều bài học ý nghĩa. Cuộc đời nghệ thuật của Moliere là một cuộc đời đấu tranh dữ dội để bảo vệ nghệ thuật chân chính, cũng chính là công cuộc xây dựng vĩ đại những thanh âm của nhân cách, đạo đức. Đặc biệt, với tác phẩm “Lão Hà Tiện”, Moliere đã thực sự thành công hơn nữa trong việc xây dựng những hài kịch tính cách tiêu biểu cho bản chất của con người. Nhân vật của Moliere sống động và điển hình, tính cách nhân vật được khai thác triệt để nhằm bộc lộ rõ những cái xấu xa, cái ti tiện của con người mà phản ánh ở đây chính là bộ phận quý tộc xã hội. Không chỉ thế, qua vở “Lão Hà Tiện”, người đọc còn thấy sự mở đường hoàn toàn mới lạ cho hài kịch nói chung là cả nền văn học vốnđã quen với những lý thuyết, ràng buộc của quy tắc cổ điển. Đề tài tìm hiểu nghiên cứu tính cổ điển và phi cổ điển trong “Lão Hà Tiện” sẽ giúp cho chúng ta có thêm cái nhìn rõ hơn về tài năng của một con người làm nên một tác phẩm kịch vĩ đại, đồng thời minh họa rõ cho giá trị của những tiếng cười mà Moliere đã khoác lên những nhân vật của mình để gửi đến người xem. “Lão Hà Tiện” là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của Moliere – là tác phẩm đã làm nên tên tuổi của ông mà biết sau bao nhiêu năm, bao nhiêu thăng trầm biến đổi cho đến tận ngày nay nó vẫn mang một tiếng vang khắp các “sân khấu hài kịch” trên thế giới. Tác phẩm viết về Lão Hà Tiện tên là Harpagon – một tay tư sản giàu sụ luôn tìm mọi phương kế để kiếm thật nhiều tiền. Và cho vay nợ lãi là một trong số phương thức mà lão đã dùng. Harpagon có 2 người con là Cleante và Elise. Cả hai đều có những mối tình thắm thiết. Cleante yêu nàng Mariane xinh đẹp, người mà cha chàng cũng đang ngấp nghé để cưới làm vợ. Chính điều này đã gây ra cuộc cãi vã gay gắt giữa hai người, làm sứt mẻ tình cha con bấy lâu. Elise yêu Valere nhưng bố nàng lại buộc nàng phải kết hôn với Anselme – một người đã có tuổi nhưng giàu có và không đòi của hồi môn. Quyết định này cũng làm cho mối quan hệ giữa hai cha con ngày càng trở nên căng thẳng. Fleche, gã đầy tớ của Cleante trở thành vị cứu tinh kịp thời cho chủ khi đánh cắp tráp vàng của Harpagon. Harpagon bị rơi vào tình huống nan giải buộc phải lựa chọn hoặc là tráp vàng hoặc là để Cleante kết hôn cùng Mariane. Câu chuyện kết thúc khi Harpagon tìm lại được tráp vàng, lão vô cùng sung sướng, đã bằng lòng gả Elise cho Valere, nhường Mariane cho Cleante khi Anselme chịu mọi phí tổn cưới xin của Cleante và không đòi của hồi môn của Elise. Nghệ thuật gây cười của Moliere làm cho vở “Lão Hà Tiện” trở thành một tác phẩm lớn. Tác giả đặt ra nhiều tình huống gây cười xung quanh những vấn đề xã hội, xây dựng được một tính cách nổi bật: tính keo kiệt. Tất cả đều do tính keo kiệt mà ra, và mọi việc đều được giải quyết khi Harpagon tìm lại được tráp vàng và gả con gái không mất của hồi môn. Moliere đã phản ánh một cách sinh động vào trong hài kịch của mình bức tranh hiện thực xã hội Pháp thế kỷ XVII. Ông đã dùng mọi hình thức hài hước để gây cười mang tính xã hội và triết lý sâu sắc. Cái cười không tồn tại bên trong xã hội loài người. Bản thân của cái cười được sinh ra từ sự mâu thuẫn giữa nội dung được phản ánh và hình thức phản ánh, nảy sinh khi cái ti tiện tự làm ra vẻ vĩ đại, cái ngu ngốc tự làm ra vẻ thông thái, cái trì trệ ngưng động tự làm ra vẻ tràn đấy sức sống và phát triển. Cái cười đánh gục sự trống rỗng bên trong và sự hèn mạt của những kẻ nuôi ảo vọng có nội dung phong phú và có ý nghĩa hiện thực. Nói cách khác cái cười là phản ứng cảm xúc của con người trong ý thức thẩm mỹ của nó khi nhìn nhận thực tại mang các xung đột hài kịch. “Mội hiện tượng xã hội được coi là lỗi thời theo quan điểm triết học, là phản động theo quan điểm chính trị thì quan điểm mỹ học nó được coi là có tính hài”. Cái hài là giá trị khách quan, là cái cười cao, cái cười có ý nghĩa giá trị xã hội . Phù hợp vớí những phẩm chất đa dạng của hiện thực là cái sắc thái khác nhau của tiếng cười. Trong vở kịch “Lão Hà Tiện” Moliere đã dùng tiếng cười để làm một phương tiện nghệ thuật nhằm làm nỗi bậc lên những giá trị nhân văn và thẩm mỹ sâu sắc. Là một nghệ sĩ hài kịch vĩ đại, Moliere đã tạo ra tiếng cười có nhiều cung bậc mang đậm ý nghĩa xã hội. Tiếng cười toát lên từ các vở kịch của ông bao hàm một tư tưởng sâu sắc, một sự tìm tòi xem xét nghiêm túc, một thái độ biểu hiện tích cực của nghệ sĩ trước cuộc sống. Xuất phát từ quan điểm cho rằng “quy tắc cao nhất của mọi quy tắc là mua vui cho khán giả” và “dùng tiếng cười để sửa chữa phong hoá”, Moliere đã xây dựng tiếng cười bất hủ mang ý nghĩa giáo dục tích cực và có giá trị chiến đấu cao. Là một nhà hài kịch vĩ đại không chỉ ở nghệ thuật xây dựng tính cách mà còn ở nghệ thuật gây cười bậc thầy. Những cảnh lầm lẫn, đánh lộn huyên náo, những điệu bộ và những lời nói nhại tức cười xuất hiện trong vỡ “Lão Hà Tiện làm cho sân khấu vở kịch thêm sinh động. Hình ảnh này mang ý nghĩa phê phán rất sâu sắc đối với các tính cách hài kịch mà vẫn làm cho sân khấu thêm trẻ trung, tươi tắn.