kinh tế học viking: cách bắc âu thành công và bài học cho chúng ta - viking economics

Kinh Tế Học Viking: Cách Bắc Âu Thành Công Và Bài Học Cho Chúng Talà tác phẩm mới nhất của George Lakey, một nhà hoạt động xã hội học và học giả uy tín. Ông từng là giáo sư tại Đại học Swarthmore trước khi nghỉ hưu và là tác giả của chín cuốn sách về sự thay đổi và cách thức đạt được nó. Với kinh nghiệm tổ chức hơn 1.500 hội thảo về thay đổi xã hội trên khắp năm châu, cùng việc dẫn dắt các dự án ở cấp độ địa phương, quốc gia và quốc tế, George Lakey mang đến một góc nhìn sâu sắc và thực tiễn về các mô hình phát triển.

Những đóng góp của ông đã được vinh danh bằng nhiều giải thưởng danh giá, bao gồm Giải thưởng Hòa bình Martin Luther King, Jr., Giải thưởng Công bằng Xã hội Paul Robeson, Giải thưởng Giải quyết Xung đột Ashley Montague, danh hiệu “Nhà giáo dục Hòa bình của năm” năm 2010 và Giải thưởng “Hươu cao cổ vươn cổ vì lợi ích chung”. George Lakey là một tín đồ Quaker, một người đồng tính có bốn cháu nội, ngoại.

Góc Nhìn Mới Về Mô Hình Bắc Âu

Học giả và nhà hoạt động George Lakey trình bày một cách tiếp cận độc đáo về hệ thống phúc lợi của các quốc gia Bắc Âu – và chỉ ra cách chúng ta có thể hướng tới một hệ thống kinh tế công bằng và bình đẳng hơn. Ở Hoa Kỳ, nhiều thành viên Đảng Dân chủ xem Scandinavia như một hình mẫu lý tưởng về sự bình đẳng, trong khi phần lớn thành viên Đảng Cộng hòa lại lo ngại rằng Bắc Âu là một trung tâm của chủ nghĩa xã hội, đe dọa tự do cá nhân. Tuy nhiên, cả hai phe thường đồng ý rằng mô hình Bắc Âu khó có thể được sao chép tại Mỹ, vì nước Mỹ quá lớn, quá đề cao chủ nghĩa cá nhân, hoặc quá bảo thủ. Dù lý do là gì, nhiều người cho rằng việc cố gắng áp dụng mô hình này là vô ích.

George Lakey đã chứng minh quan điểm này là chưa chính xác. Ông đã dành nhiều thập kỷ nghiên cứu các nền kinh tế của Đan Mạch, Thụy Điển, Na Uy, Phần Lan và Iceland. Trong cuốn sáchKinh tế học Viking, ông tiết lộ rằng cam kết sâu sắc của Scandinavia với nhà nước phúc lợi không phải là một đặc điểm cố hữu, mà là một sự phát triển tương đối gần đây. Trước đây, Scandinavia từng là một khu vực bất bình đẳng hơn nhiều, với sự quan tâm ít hơn đến phúc lợi xã hội của công dân. Bình đẳng không phải là bản chất vốn có của Scandinavia, vậy tại sao chúng ta không thể thử nghiệm nó ở những nơi khác?

Nội Dung Sách Và Cấu Trúc

Kinh tế học Vikinglà một cuốn sách hấp dẫn và dễ đọc, khác biệt so với nhiều tác phẩm kinh tế khô khan khác. Tác giả dẫn dắt người đọc từ lịch sử Na Uy thế kỷ 20 đến các chính sách chăm sóc trẻ em của Thụy Điển, đồng thời không ngừng thể hiện sự hài hước và tầm nhìn lạc quan về một tương lai tốt đẹp hơn, bình đẳng hơn. Bằng cách chứng minh rằng ngay cả những thay đổi lớn nhất của Scandinavia về bình đẳng xã hội cũng bắt nguồn từ những cuộc đấu tranh chính trị gần đây, Lakey cho thấy chúng ta cũng có thể đạt được những điều tương tự – và bác bỏ những quan niệm sai lầm phổ biến.

Cuốn sách được chia thành ba phần chính:

• Phần 1: Họ đã đạt vị trí đỉnh cao như thế nào: Phần này khám phá những nền tảng, cơ chế và điều kiện đã giúp các nước Bắc Âu đạt được vị thế hiện tại. Tác giả chỉ ra rằng quá trình chuyển đổi này không hề đơn giản, đặc biệt khi các nước Bắc Âu không được hưởng lợi từ nhiều lợi thế tự nhiên như Mỹ hay Anh.
• Phần 2: Thiết kế phục vụ đời sống ở các nước Bắc Âu: Đây là phần cốt lõi của cuốn sách, tập trung vào những lĩnh vực nổi bật của mô hình Bắc Âu, những thành tựu họ đã đạt được và đang tiếp tục theo đuổi. Tác giả so sánh trực tiếp các số liệu và chia sẻ những câu chuyện trải nghiệm cá nhân với Mỹ và các quốc gia phát triển khác.
• Phần 3: Các thách thức của ngày hôm nay của họ và của chúng ta: Phần này đề cập đến những thách thức chung mà các nước Bắc Âu và cả thế giới đang đối mặt, như vấn đề phân biệt chủng tộc, người nhập cư (đặc biệt là từ các nước Hồi giáo) và khủng bố. Tác giả phân tích cách thức các nước Bắc Âu giải quyết những vấn đề này, đồng thời nhấn mạnh rằng họ từ chối áp dụng các biện pháp đi ngược lại truyền thống dân chủ và bình đẳng.

Ngoài ra, sách còn có một phần bổ sung thú vị là những câu hỏi đáp về tính phù hợp của mô hình Bắc Âu với nước Mỹ, được ghi lại từ các buổi nói chuyện và thuyết trình của tác giả tại Mỹ.

Bài Học Cho Việt Nam

Là một người Mỹ có vợ người Na Uy, tác giả có cơ hội trải nghiệm và thấu hiểu hai mô hình kinh tế, xã hội khác biệt. Ông không chỉ trình bày các số liệu thống kê như các học giả hàn lâm, mà còn chia sẻ những câu chuyện đời thường hài hước và đầy ngưỡng mộ về "hậu duệ Viking", mang đến cho độc giả những trải nghiệm bất ngờ và thú vị.

Mặc dù độc giả Việt Nam có thể đã quen thuộc với sự phát triển và phúc lợi xã hội cao của các nước Bắc Âu, nhưng cuốn sách này sẽ mang đến những thông tin mới mẻ và thậm chí gây ngạc nhiên. Điều làm cho các nước này nổi bật là khả năng hài hòa nhiều mục tiêu cùng lúc, như lương công nhân cao và khả năng cạnh tranh, sự giàu có và khoảng cách giàu nghèo hẹp, tốc độ tăng trưởng cao và thời gian làm việc ngắn, thuế cao và số lượng doanh nghiệp khởi nghiệp lớn, tỷ lệ toàn dụng lao động với lương và năng suất cao. Những mục tiêu tưởng chừng như mâu thuẫn này lại bổ sung cho nhau, tạo nên một hệ thống kinh tế hiệu quả và bền vững.

Kinh tế học Vikinglà một cuốn sách đáng đọc để hiểu rõ hơn về những nền kinh tế đáng ngưỡng mộ, đồng thời tìm kiếm những bài học hữu ích cho Việt Nam trong quá trình phát triển kinh tế, xã hội.