Giáo Trình Hán Ngữ 4 - Tập 2: Quyển Hạ (Phiên Bản 3)
Cấu trúc các bài học trong “Giáo trình Hán ngữ” Tập 1 và Tập 2 được xây dựng dựa trên năm thành phần chính: 1. Bài đọc, 2. Từ mới, 3. Chú thích, 4. Ngữ âm và Ngữ pháp, 5. Luyện tập.
1. Bài đọc
Từ bài 1 đến bài 50 trong Tập 1 và Tập 2, nội dung bài khóa chủ yếu tập trung vào các đoạn hội thoại thường gặp trong giao tiếp hàng ngày, bên cạnh đó là một số đoạn văn bản tường thuật.
Bài khóa đóng vai trò then chốt trong giáo trình, đồng thời là trọng tâm chính của quá trình giảng dạy trên lớp. Đây là môi trường lý tưởng để học viên ứng dụng những kiến thức ngữ pháp và từ vựng đã học. Ngữ pháp được xem như khung cấu trúc của bài khóa, đóng vai trò liên kết các thành phần một cách chặt chẽ. Khi tách rời khỏi bài khóa, ngữ pháp sẽ mất đi môi trường thực hành. Do đó, trong quá trình giảng dạy tiếng Hán sơ cấp, cần kết hợp hài hòa cả ba yếu tố này, tuân thủ nguyên tắc từ dễ đến khó. Điều quan trọng là giúp học viên hiểu rõ ngữ cảnh sử dụng câu, từ đó nắm vững cách diễn đạt chính xác trong từng tình huống cụ thể.
Mục tiêu của chúng ta là sử dụng ngữ pháp làm kim chỉ nam trong quá trình học bài khóa, thông qua các phương pháp như đọc diễn cảm, học thuộc lòng, viết lại bài khóa… nhằm nâng cao kỹ năng nghe, nói, đọc, viết và củng cố khả năng giao tiếp xã hội bằng tiếng Hán. Việc giảng dạy trên lớp nên tập trung vào việc cho học viên nghe, đọc và nói lại bài khóa. Tất cả các phần như từ mới, chú thích và ngữ pháp đều hướng đến mục tiêu hỗ trợ việc dạy và học bài khóa.
2. Từ mới
Tổng cộng, Tập 1 và Tập 2 của bộ giáo trình cung cấp hơn 1600 từ mới. Tiêu chí lựa chọn từ vựng dựa trên tần suất sử dụng phổ biến trong thực tế. Hơn nữa, mỗi bài học chỉ giới thiệu một số lượng từ nhất định. Trong quá trình giảng dạy, giáo viên nên trình bày từ mới trong ngữ cảnh câu bởi chỉ có câu và bài khóa mới có thể xác định ý nghĩa duy nhất của từ.
3. Chú thích
Phần chú thích trong giai đoạn ngữ âm tập trung vào việc giới thiệu những kiến thức cơ bản về phát âm tiếng Hán. Còn trong giai đoạn ngữ pháp và mẫu câu, chú thích chủ yếu cung cấp và giải thích các kiến thức trọng tâm về ngôn ngữ và bối cảnh văn hóa Trung Quốc. Đối với những câu có điểm ngữ pháp xuất hiện trong bài khóa nhưng chưa được giải thích, học viên có thể hiểu nghĩa thông qua phần dịch nội dung chú thích.
4. Ngữ âm, Ngữ pháp
Bộ giáo trình dành 10 bài để giảng dạy về ngữ âm. Tuy nhiên, việc luyện tập ngữ âm và ngữ điệu cần được thực hiện xuyên suốt trong giai đoạn sơ cấp. Tầm quan trọng của việc luyện tập ngữ âm là vô cùng lớn và cần được đặc biệt nhấn mạnh. Cần lưu ý rằng, trong giai đoạn mẫu câu và đoạn văn, việc giảng dạy ngữ âm cần kết hợp với việc luyện đọc to và học thuộc bài khóa. Các bài tập luyện đọc ngữ âm được thiết kế chỉ mang tính chất gợi ý.
Phần ngữ pháp của giáo trình không quá chú trọng tính hệ thống, nhưng được biên soạn theo nguyên tắc từ dễ đến khó, giúp học viên nắm bắt kiến thức một cách dần dần. Do đó, nếu không hoàn thành tốt việc giảng dạy Tập 1 và Tập 2, việc chuyển sang Tập 3 có thể gặp nhiều khó khăn. Cần nhấn mạnh rằng, bộ giáo trình này dựa trên cấu trúc ngữ pháp tiếng Hán để giảng dạy bài đọc, giúp học viên nói tiếng Trung theo đúng cấu trúc ngữ pháp. Vì vậy, việc giải thích ngữ pháp cần ngắn gọn, rõ ràng, đơn giản và mạch lạc, bắt đầu từ cấu trúc ngữ pháp rồi giải thích ý nghĩa, chức năng và cách sử dụng. Giáo viên có thể sử dụng nhiều phương pháp trực quan như tranh ảnh, động tác, phần mềm máy tính… để minh họa các hiện tượng ngữ pháp, giúp học viên nắm bắt ý nghĩa, chức năng và ngữ cảnh của từng điểm ngữ pháp, từ đó nâng cao khả năng giao tiếp bằng tiếng Hán.
5. Luyện tập
Các bài tập trong giáo trình được thiết kế theo nguyên tắc học tập từ lý giải, mô phỏng, ghi nhớ, thành thạo đến ứng dụng. Các dạng bài tập bao gồm bài tập lý giải, bài tập mô phỏng và bài tập giao tiếp,… hỗ trợ cả nhu cầu học trên lớp lẫn nhu cầu tự học ở nhà. Giáo viên có thể linh hoạt điều chỉnh để phù hợp với tình hình giảng dạy thực tế.
Việc giảng dạy tiếng Hán cho người nước ngoài khác biệt so với việc giảng dạy tiếng Hán cho người Trung Quốc ở chỗ, việc giảng dạy các yếu tố ngôn ngữ không thể tách rời khỏi việc rèn luyện kỹ năng ngôn ngữ và kỹ năng giao tiếp. Trên lớp, giáo viên và học viên nên tương tác, kết hợp giảng dạy và thực hành. Cho dù là dạy ngữ âm, ngữ pháp, mẫu câu hay từ vựng, đoạn văn đều cần tuân thủ nguyên tắc thực hành là hàng đầu, giao tiếp là chủ đạo, tinh giảng đa luyện. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể đạt được hiệu quả giảng dạy tối ưu.
