dư luận nữ quyền tại huế tại huế (1926-1929) trên sách báo đương thời

Dư luận nữ quyền tại Huế (1926-1929): Một cái nhìn toàn cảnh

Dư luận nữ quyền tại Huế (1926-1929)là một công trình biên khảo, tập hợp các tư liệu quý giá do hai nhà nghiên cứu văn học Lại Nguyên Ân và Nguyễn Kim Hiền dày công sưu tầm, khảo cứu và giới thiệu đến độc giả. Cuốn sách thuộcTủ sách Phụ nữ tùng thư – Tủ sách Giới và Phát triểncủa Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam, đã nhận được sự đánh giá cao từ cả giới chuyên môn lẫn đông đảo độc giả.

Sự trỗi dậy của phong trào phụ nữ đầu thế kỷ XX

Phong trào phụ nữ ở Việt Nam bắt đầu khởi sắc vào những năm đầu thế kỷ XX, mang đến một làn gió mới, phá vỡ những tư tưởng cổ hủ, lạc hậu đang kìm hãm không chỉ người phụ nữ mà còn cả sự phát triển của xã hội Việt Nam nói chung. Các tờ báo, tạp chí ra đời trong giai đoạn này đóng vai trò quan trọng, trở thành “vũ khí” mạnh mẽ và trực tiếp nhất để các học giả, nhà tư tưởng bày tỏ mong muốn thay đổi số phận của người phụ nữ, thoát khỏi bóng tối của phong kiến và Nho giáo. Một số tạp chí tiêu biểu có thể kể đến như tạp chí Nam phong (1917-1920) với các bài viết về nữ học, mục “Văn đàn bà” của tạp chí Hữu Thanh, mục “Nhời đàn bà” của báo Trung Bắc tân văn, hay Phụ nữ tân văn ở Sài Gòn (1929-1935). Bên cạnh đó, còn có sự đóng góp của các cây bút như Đạm Phương – người tiên phong trong việc đặt ra “vấn đề phụ nữ”, Phan Bội Châu, Hoành Sơn Đặng Văn Bảy… Mặc dù phong trào diễn ngôn báo chí diễn ra sôi nổi, liên tục và kéo dài, nhưng phần lớn các hoạt động vẫn tập trung ở Hà Nội và Sài Gòn. Do đó, việc nghiên cứu và đánh giá một cách toàn diện về các dữ liệu và hoạt động báo chí nữ quyền sôi nổi ở Trung Kỳ đầu thế kỷ, đặc biệt là ở Huế, là vô cùng cần thiết để thấy được đây là một bộ phận ngôn luận mạnh mẽ và sắc bén không kém so với hai kỳ còn lại.

Cấu trúc và nội dung chính của cuốn sách

Cuốn sách được chia thành 04 phần chính:

• Phần I: Các tài liệu về nữ học, nữ công tại Huế (1926)giới thiệu các bài diễn thuyết, diễn văn của Phan Bội Châu, Huỳnh Thúc Kháng và Đạm Phương Nữ Sử tại các trường nữ thục, cũng như các hoạt động vận động chị em tham gia tích cực vào các chi nhánh Nữ công học hội. Các bài viết này thể hiện rõ mục đích, tôn chỉ và phương hướng hoạt động của Hội, coi đây là một lý tưởng mới để chị em phụ nữ ở dải Trung Kỳ có thể tự tin noi theo và thực hiện.
• Phần IItuyển tập các bài báo và tin tức trên báo “Tiếng dân” trong giai đoạn 1927-1929. Các cây bút thường xuyên xuất hiện và nổi bật bao gồm Huỳnh Thị Bảo Hòa, Nguyễn Thị Ngọc Trác, Dã Lan nữ sĩ, Hoàng Thị Xuân, Tuyết Như… Nội dung các bài báo đề cập đến nhiều khía cạnh của nữ quyền luận, từ những khởi đầu sơ khai đến những cuộc cách mạng tư tưởng và bạo lực ở nhiều quốc gia. Các bài báo không chỉ cập nhật tình hình phụ nữ trên thế giới mà còn kêu gọi chị em thay đổi bản thân, từ ngoại hình đến tư tưởng, để giải phóng mình và phát huy tối đa năng lực vốn bị xã hội kìm hãm.
• Phần III và Phần IVtập trung giới thiệu hai cuốn sách “Phụ nữ vận động” và phụ lục sách “Xã hội” – “Phụ nữ và xã hội” trong Quan hải tùng thư. Các tài liệu này lược lại những dấu mốc quan trọng trong phong trào nữ quyền ở các nước phương Đông và phương Tây, cho thấy phụ nữ trên toàn thế giới đã vượt qua những rào cản tinh thần và thậm chí sử dụng bạo lực cách mạng để đòi quyền bình đẳng với nam giới.

Giá trị và ý nghĩa của công trình nghiên cứu

Qua việc đọc và nghiên cứu hoạt động báo chí nữ quyền tại Huế giai đoạn 1926-1929, chúng ta có thể thấy rằng, bên cạnh những giải thích dễ hiểu về các quyền của phụ nữ, các cây bút còn thể hiện sự gần gũi, tâm tình và áp dụng các vấn đề vào đời sống thường ngày. Đồng thời, cũng có những tranh luận hóm hỉnh, thi vị qua các số báo, thể hiện sự tự tin và khẳng định quyền của phụ nữ. Tất cả đã tạo nên một bức tranh toàn cảnh về giai đoạn đấu tranh đòi bình quyền đầy màu sắc của phụ nữ Việt Nam đầu thế kỷ XX.

Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam trân trọng giới thiệu cuốn sách này đến bạn đọc.

Thông tin về tác giả

Lại Nguyên Ân

(bút danh: Vân Trang, Ngân Uyên, Tam Vị, Nghĩa Nguyên)

Nhà phê bình, nghiên cứu văn học. Sinh năm 1945 tại Hà Nam.

Hội viên Hội nhà văn Việt Nam.

Hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực phê bình, nghiên cứu văn học và biên dịch thông tin lý luận văn hóa văn nghệ.

Giải thưởng Phan Châu Trinh năm 2010.

Một số công trình và sách tiêu biểu đã xuất bản:Phê bình&Tiểu luận(NXB Hội nhà văn, 2009),Phan Khôi – Vấn đề phụ nữ ở nước ta(sưu tập chuyên đề, NXB Phụ nữ, 2016),Tìm lại di sản(tiểu luận – phê bình, NXB Văn hóa – Văn nghệ, 2012,Đọc lại người trước – Đọc lại người xưa(tiểu luận – tạp văn, NXB Hội nhà văn, 1998), tuyển tậpPhan Khôi – tác phẩm đăng báo(nhiều cuốn, NXB Tri thức)…

Nguyễn Kim Hiền

Nhà nghiên cứu văn học. Hiện đang sống và làm việc tại Pháp.

Về Tủ sách Phụ nữ tùng thư

Tủ sách Phụ nữ tùng thư (Tủ sách Giới và Phát triển) của Nhà xuất bản Phụ nữ là một tủ sách công bố các công trình về vấn đề phụ nữ, hướng tới các nhận thức và thực hành quyền phụ nữ, cũng như đấu tranh cho nữ quyền, vì sự tiến bộ của phụ nữ Việt Nam và sự phát triển bền vững của đất nước.

Tủ sách bao gồm:

• Loại Biên khảo, tư liệu: tập hợp các tư liệu trên báo chí, các công trình, bài viết của các nhà cách mạng, nhà văn, nhà báo, nhà nghiên cứu, nhà dịch thuật, nhà hoạt động nữ quyền, ở Việt Nam từ đầu thế kỷ XX đến nay.
• Loại Hợp tuyển, tinh tuyển: tập hợp sáng tác của các tác gia nữ trong di sản văn chương Việt Nam thời trung đại.
• Loại Nghiên cứu: giới thiệu các tập tiểu luận chuyên đề, các chuyên khảo nghiên cứu về các vấn đề phụ nữ ở Việt Nam và thế giới.
• Loại Dịch thuật: giới thiệu các công trình kinh điển của thế giới đấu tranh cho sự nghiệp của phụ nữ.

Với tủ sách này, Nhà xuất bản Phụ nữ mong muốn đem đến một cái nhìn toàn diện và có hệ thống về các vấn đề Giới và Phát triển, về vai trò và đóng góp của phụ nữ Việt Nam trên mọi phương diện, góp phần xây dựng xã hội Việt Nam phát triển hài hòa, bền vững.

Các tác phẩm đã xuất bản:

• Phan Khôi: Vấn đề phụ nữ ở nước ta
• Đạm Phương nữ sử: Vấn đề phụ nữ ở nước ta
• Phan Bội Châu: Vấn đề phụ nữ ở nước ta
• Nguyễn Văn Vĩnh: Nhời đàn bà
• Một Điểm tinh hoa
• Nam nữ bình quyền
• Tự Lực Văn Đoàn với Vấn đề phụ nữ ở nước ta