Đạo Phật Ứng Dụng Vào Đời Sống Hằng Ngày
Cuốn sách này, do Thiền sư Thích Nhất Hạnh và Hòa thượng Thích Huyền Quang đáng kính biên soạn, đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của việc áp dụng các giáo lý Phật giáo vào thế giới hiện đại. Với niềm tin sâu sắc, tác phẩm khẳng định tính bền vững của Phật giáo trong việc định hướng xã hội đương đại và giải quyết những vấn đề phức tạp của nó. Từ lĩnh vực giáo dục, y tế, chính trị, kinh tế, cấu trúc xã hội cho đến đời sống cá nhân và các mối quan hệ gia đình, hai tác giả nhiệt thành ủng hộ việc tích hợp những giáo lý cốt lõi của Phật pháp.
Trích đoạn sách:
Áp dụng đạo Phật trong đời sống mới
Phật tử Việt Nam nhận thức rõ thực tế tâm lý, kinh tế và xã hội của thời đại, đồng thời vận dụng giáo lý Phật giáo một cách sáng suốt vào cuộc sống mới, không bị giới hạn bởi những định kiến và thói quen cũ. Đức Phật, với tư cách là một bậc Đại Đạo Sư, đã thấu hiểu sâu sắc những điều kiện tâm lý, kinh tế và xã hội của con người trong thời đại của Ngài. Ngài đã truyền dạy những giáo lý phù hợp với con người của thời bấy giờ. Giáo lý của Đức Phật phù hợp với các điều kiện sinh hoạt tâm lý, kinh tế và xã hội của con người, do đó được gọi là một giáo lý khế cơ. Trong suốt lịch sử Phật giáo, chúng ta thấy sự xuất hiện của nhiều hệ thống giáo lý mới phát triển từ Phật giáo Nguyên thủy, như giáo lý Tịnh độ, giáo lý Thiền, giáo lý Duy thức, giáo lý Thiên thai, v.v. Những giáo lý này vừa hòa hợp với nền tảng đạo Phật, vừa phù hợp với những điều kiện tâm lý và xã hội của con người đương thời. Phật giáo là một tôn giáo không bảo thủ, luôn cởi mở và tiến bộ để mở rộng tầm nhìn tương lai.
Mặc dù cởi mở, tiến bộ và khai phóng, đạo Phật vẫn giữ vững gốc rễ, tiếp tục truyền thống từ bi, khoan dung, vô úy và giải thoát. Thái độ bảo thủ do thói quen, thành kiến và cố chấp là một thái độ trái ngược với tinh thần cởi mở và tiến bộ của đạo Phật. Người Phật tử không nên mù quáng tuân theo mọi hành động của người xưa, viện cớ “xưa bày nay làm”.
Người Phật tử cần xem xét liệu những điều do người xưa đề xuất còn phù hợp với hoàn cảnh hiện tại hay không. Nếu còn giá trị, chúng ta tiếp tục thực hành; nếu không còn phù hợp, chúng ta cần loại bỏ và tìm kiếm những phương pháp mới thích hợp hơn. Trong thời gian còn tại thế, Đức Phật và các môn đệ đã áp dụng pháp chế khất thực. Tuy nhiên, ở các nước Tây Tạng, Trung Hoa và Nhật Bản trong suốt 10 thế kỷ, các tăng sĩ ít khi thực hành pháp chế trì bát khất thực, vì điều kiện địa lý và tập quán ở các nước này khác biệt so với Ấn Độ cổ đại. Điều này không có nghĩa là Phật giáo ở các nước đó chống lại Phật giáo Ấn Độ, mà chỉ đơn giản là Phật giáo đã biết điều chỉnh để phù hợp với điều kiện sinh hoạt tại các quốc gia đó. Lấy ví dụ này, nếu chúng ta muốn Phật giáo có sức sống, chúng ta phải biết áp dụng Phật giáo một cách thông minh vào những điều kiện sinh hoạt tâm lý, kinh tế và xã hội của cuộc sống chúng ta. Phật giáo không chỉ dành cho những người ẩn dật trong tu viện, mà là của mọi tầng lớp nhân dân: thiếu nhi, thanh niên, phụ nữ, lao động trí thức và lao động chân tay.
Đạo Phật chỉ có sức mạnh khi giáo lý Phật giáo được áp dụng trong đời sống hàng ngày, trong các lĩnh vực giáo dục, y tế, chính trị, kinh tế, tổ chức, trong đời sống cá nhân cũng như trong đời sống gia đình, quốc gia và xã hội. Người Phật tử cần đặt ra những câu hỏi như sau: Trong một xã hội mà con người bị cuốn theo guồng máy kinh tế và chính trị đến nỗi khó có thể bảo tồn tự do và nhân tính của mình, đạo Phật dạy con người áp dụng thái độ nào và hành động gì để khôi phục tự do và nhân tính ấy? Đối với những cuộc chiến tranh diệt chủng và tàn phá sinh mạng và giá trị con người, đạo Phật dạy ta hành động thế nào? Trước những hiểm họa mà nhân loại đang phải đối mặt, đạo Phật chỉ dẫn chúng ta con đường nào để có thể tự cứu? Nếu đạo Phật không thể trả lời được những câu hỏi này, thì chúng ta không thể nói rằng đạo Phật là đạo của sự sống. Thực tế, người Phật tử tin rằng trong đạo Phật chứa đựng những nguyên lý cơ bản có thể trả lời được mọi vấn đề của sự sống; và do đó, khi áp dụng những nguyên tắc này vào đời sống cá nhân và xã hội hiện tại, chúng ta sẽ tìm thấy những câu trả lời thích hợp. Bản thân chúng ta và cuộc sống của chúng ta chính là môi trường thực nghiệm, từ đó tìm ra những giải đáp, gọi là Đạo Phật Ứng Dụng. Vì điều kiện sinh hoạt tâm lý, kinh tế và xã hội luôn thay đổi, mỗi thời đại và mỗi địa phương cần có một đạo Phật ứng dụng thích hợp. Thành kiến và thói quen thường khiến con người sợ hãi sự đổi thay và sáng tạo. Đạo Phật là một đạo sống động, do đó cần sự đổi thay và sáng tạo liên tục. Phật tử đừng để thành kiến và thói quen bó buộc, mà cần liên tục đánh giá lại cuộc sống để thực hiện những thay đổi và sáng tạo cần thiết, làm cho đạo Phật luôn là một đạo sống động, không khô chết trong những hình thức cũ kỹ và thiếu sức sống.
Mục lục:
CHƯƠNG 1: ĐẠO PHẬT VÀ SỰ SỐNG
- Đạo Phật Việt Nam trong quá khứ
- Đạo Phật Việt Nam trong hiện tại
- Áp dụng đạo Phật trong đời sống mới
- Con người là then chốt
- Nhân cách Phật Thích Ca
- Trí tuệ, từ bi và đại lực
- Những đạo lý căn bản
- Duyên khởi
- Vô thường, không và vô ngã
- Tứ diệu đế
- Bát chánh đạo
- Ý chỉ của đạo Phật nhập thế
CHƯƠNG 2: XÂY DỰNG BẢN THÂN
- Con người và xã hội
- Chánh niệm
- Quán chiếu
- Thiện tri thức
- Bát quan trai
CHƯƠNG 3: XÂY DỰNG GIA ĐÌNH
- Hạnh phúc gia đình
- Hai thế hệ sống chung
- Sự chia sẻ và tham dự của con cái
- Con cái và ngân sách gia đình
- Sự giàu có không phải là hạnh phúc
- Học để làm người
- Chia sẻ quan niệm
- Sám hối và tụng giới
- Đi chùa
- Sáu nguyên tắc sống hòa hợp
CHƯƠNG 4: XÂY DỰNG XÓM LÀNG
- Xây dựng từ dưới lên trên
- Trường học địa phương
- Chương trình học phải liên hệ mật thiết với thực trạng địa phương
- Công tác xã hội
- Chấm dứt thái độ thụ động
- Kiểm điểm tình trạng
- Tổ chức hợp tác xã
- Cải tiến và phát triển
- Tổ chức nghiệp đoàn
- Tổ chức tương trợ
- Hướng về nếp sống cộng đồng
- Thắp đuốc mà đi
CHƯƠNG 5: XÂY DỰNG GIÁO HỘI
- Đạo Phật phù hợp với đời sống mới
- Mục đích đi chùa
- Học theo đại bi, đại trí và đại nguyện
- Bảo vệ ngôi chùa
- Xây dựng ngôi chùa
- Ủng hộ Phật sự của chùa
- Phải học mới thật sự biết hành
- “Phụng sự chúng sanh là cúng dường chư Phật”
- Ủng hộ người thực hành chánh pháp
- Trách nhiệm với hội đồng Giáo hội trung ương
- Dung hợp hòa đồng
- Thái độ cởi mở
CHƯƠNG 6: XÂY DỰNG QUỐC GIA
- Việt Nam trong cộng đồng nhân loại
- Không chờ đợi, không phó mặc
- Lãnh thổ vẹn toàn
- Không chấp nhận chiến tranh giữa người Việt
- Đồng bào thiểu số là anh em ruột thịt
CHƯƠNG 7: XÂY DỰNG THẾ GIỚI
- Hiểm họa đe dọa nhân loại
- Tìm hiểu tình trạng
- Lý tưởng quốc gia trong lý tưởng thế giới đại đồng
- Hạn chế sinh sản
- Bảo vệ Trái Đất
- Liên đới trách nhiệm
- Giải pháp đại đồng
```
