Bạn có thể mua sách tại Shopee, Lazada, TiKi, Fahasa theo liên kết ở dưới để ủng hộ tác giả bạn nhé.
Cư Trần Lạc Đạo Phú: Bản Văn Nôm Đầu Tiên và Triết Lý Sống Giải Thoát
Cư Trần Lạc Đạo Phúđược xem là tác phẩm đầu tiên của Việt Nam được ghi chép bằng chữ Nôm. Quan trọng hơn, đây là những lời chỉ dạy về cách sống an lạc, giải thoát ngay trong cuộc đời thường nhật, do chính vị sáng lập Thiền phái Trúc Lâm Việt Nam vào thế kỷ 13 – Trần Nhân Tông – biên soạn. Ngài là vị vua thứ ba của triều Trần, được đánh giá là một trong những vị vua xuất chúng nhất lịch sử, đồng thời là một Thiền sư có tầm ảnh hưởng lớn trong Phật giáo Việt Nam.
Ý Nghĩa Sâu Sắc Về Cuộc Sống
Câu hỏi đặt ra từ lâu: Tại sao lại tìm kiếm niềm vui trong đạo pháp mà không tận hưởng cuộc sống trần tục, hay ngược lại, tại sao không chọn cuộc sống an nhàn mà tìm cầu đạo lý? Trần Nhân Tông đã trả lời câu hỏi này một cách thấu đáo thông quaCư Trần Lạc Đạo Phú. Ngài đã thấu tỏ bản chất của sự tồn tại, nhận ra rằng đạo pháp chính là hiện thực của cuộc đời.
Những nhu cầu cơ bản như ăn uống, nghỉ ngơi đều là những phần tất yếu của cuộc sống, và cũng là đạo. Điểm tinh tế nằm ở cách sử dụng từ “thì” của ngài. Từ “thì” (tức) thể hiện sự hòa hợp, không phân biệt chủ thể và đối tượng, hành động không có người thực hiện và không có đối tượng tác động. Khi không còn hành động, cũng đồng nghĩa với việc không tạo nghiệp, bởi nghiệp (karma) bắt nguồn từ hành động.
Sự Chú Giải Đa Chiều
Nhà nghiên cứu Nguyễn Thế Đăng, với kiến thức uyên bác về nhiều trường phái Phật giáo, không giới hạn việc chú giảiCư Trần Lạc Đạo Phútrong khuôn khổ một học thuyết cụ thể. Thay vào đó, ông tiếp cận tác phẩm này bằng Thiền, Đại Toàn Thiện (Dzogchen, Maha Ati) của Ấn Tạng, và bằng Kinh điển, với mong muốn làm sáng tỏ nền tảng cốt lõi của Phật giáo, vượt qua mọi rào cản về quốc gia và văn hóa.
Đoạn Trích Kinh Điển
"Ở đời vui đạo hãy tùy duyên
Đói thì ăn, hề, mệt ngủ yên
Trong nhà có báu thôi tìm kiếm
Đối cảnh vô tâm, chớ hỏi thiền."
Cư Trần Lạc Đạo Phú: Tìm thấy sự giải thoát ngay trong cuộc sống thường nhật
Cư Trần Lạc Đạo Phúlà một dấu mốc quan trọng trong lịch sử văn học Việt Nam, được xem là bản văn đầu tiên viết bằng chữ Nôm. Tuy nhiên, giá trị của tác phẩm vượt xa tầm ngôn ngữ, bởi nó chứa đựng những triết lý sâu sắc về cách sống giải thoát ngay trong cuộc đời. Tác giả của áng văn này không ai khác chính là Trần Nhân Tông, vị vua thứ ba triều Trần, một vị vua lỗi lạc và cũng là một Thiền sư xuất chúng của dòng Thiền Trúc Lâm Việt Nam vào thế kỷ 13.
Vấn đề muôn thuở: Vui đạo hay vui đời?
Câu hỏi về việc nên tìm kiếm niềm vui trong đạo hay trong đời, hay thậm chí là từ bỏ cuộc đời để tìm đạo, đã được Trần Nhân Tông trả lời một cách thấu đáo trongCư Trần Lạc Đạo Phú. Ngài đã nhìn thấu bản tánh và hiện tướng của cuộc đời, nhận ra rằng chính cuộc đời này, với những điều giản dị nhất, cũng là đạo. Đói thì ăn, mệt thì ngủ, những nhu cầu cơ bản của con người cũng là một phần của đạo. Sự tự nhiên trong cách sử dụng từ “thì” (tức) của ngài thể hiện sự hòa hợp, không phân biệt chủ thể và đối tượng, hành động và người hành động. Khi không còn sự phân biệt, không còn nghiệp, bởi nghiệp sinh ra từ hành động.
Chú giải sâu sắc từ góc nhìn đa chiều
Nhà nghiên cứu Nguyễn Thế Đăng, với sự am hiểu sâu rộng về nhiều trường phái Phật giáo, đã không giới hạn việc chú giảiCư Trần Lạc Đạo Phútrong khuôn khổ một học phái cụ thể. Thay vào đó, ông tiếp cận tác phẩm bằng Thiền, Đại Toàn Thiện (Dzogchen, Maha Ati) của Ấn Tạng, và bằng Kinh, với mong muốn làm sáng tỏ nền tảng cốt lõi của Phật giáo, vượt qua mọi rào cản về quốc gia và văn hóa.
Lời thơ giản dị, ý nghĩa thâm sâu
Những câu thơ sau đây, tiêu biểu cho tinh thần củaCư Trần Lạc Đạo Phú, đã trở nên quen thuộc với nhiều người:
- "Ở đời vui đạo hãy tùy duyên
- Đói thì ăn, hề, mệt ngủ yên
- Trong nhà có báu thôi tìm kiếm
- Đối cảnh vô tâm, chớ hỏi thiền."
Lời thơ giản dị, gần gũi nhưng lại chứa đựng những triết lý sâu sắc về cách sống an nhiên, tự tại. Đừng tìm kiếm sự giải thoát ở những nơi xa xôi, mà hãy tìm thấy nó ngay trong cuộc sống hàng ngày, trong những điều bình dị nhất.
Kết luận
Cư Trần Lạc Đạo Phúkhông chỉ là một tác phẩm văn học cổ điển mà còn là một người thầy, hướng dẫn chúng ta cách sống một cuộc đời ý nghĩa và hạnh phúc. Tác phẩm nhắc nhở chúng ta rằng, sự giải thoát không nằm ở việc trốn tránh cuộc đời, mà là ở việc chấp nhận và sống trọn vẹn từng khoảnh khắc, tìm thấy sự bình yên trong tâm hồn.
