Chuyện Người Chuyện Ta
Một cuốn sách bất ngờ gửi đến, mang theo niềm vui thú vị!
Hóa ra, người bạn học cũ của tôi, một cựu học sinh Lớp Chuyên Văn Nghệ An từ cách đây đúng 50 năm, vẫn giữ được niềm đam mê văn chương được vun đắp trong những năm tháng chiến tranh chống Mỹ đầy gian khó. Lớp Chuyên Văn ngày ấy, khi nhập học có 36 học sinh, nhưng đến khi tốt nghiệp chỉ còn 27 người vì nhiều lý do khác nhau, một số bạn đã nhập ngũ. Dù là học sinh chuyên Văn, nhiều bạn lại có năng khiếu với các môn Toán, Lý, Hoá, như Trần Đình Chất, và đã tham gia dự tuyển vào Đại học quân sự nước ngoài. Tuy nhiên, cuối cùng bạn vẫn thi Khối C như đã đăng ký và đạt kết quả cao, được chọn đi học nước ngoài. Nhưng sau đó, bạn lại chuyển sang chuyên ngành Kinh tế Thuỷ sản.
Tôi từng nghĩ rằng, những công thức, phép tính, và các công trình nghiên cứu khoa học có thể làm phai mờ cảm hứng văn chương của Trần Đình Chất. Thế nhưng… Thật sự, tôi đọc tập “Chuyện người, chuyện ta” với sự tò mò không nhỏ. Bạn tôi viết về điều gì đây?
Cuốn sách bao gồm cả chuyện của người khác và chuyện của chính tác giả. “Người” ở đây là những con người xung quanh, là các quốc gia, là đất nước Ba Lan mà Trần Đình Chất đã từng du học và sau này trở lại để hoàn thành luận án tiến sĩ. Còn “Ta” là đất nước mình, quê hương mình, nơi làm việc, nơi sinh sống và chính bản thân tác giả.
Cuốn sách được thể hiện qua nhiều phong cách viết khác nhau. Có những đoạn mang đậm chất hồi ký, đầy hoài niệm (Quả đất tròn, Giáo sư hướng dẫn tôi, Anh bạn người Ba Lan của tôi, Chuyện ông chủ nhà trọ của tôi). Có những đoạn lại là những câu chuyện được kể một cách sống động, với sự miêu tả chân thực (Chuyên về phố đèn đỏ, Chuyện ghi trên đường tập thể dục, Nghĩa trang Trường Sơn, Bạn tôi muốn làm giàu, Bạn tôi muốn thằng hàng xóm cũng giàu, Chuyện của nàng Thiên Hương, Lấy con gái của kẻ thù, Chuyện tình của bạn tôi). Tôi đặc biệt thích những bài viết chứa đựng sự suy tư, chiêm nghiệm sâu sắc, với những so sánh, phân tích và mổ xẻ thấu đáo (Chuyện học, Thần đồng, Giải Nobel, Cống hiến, Đại ngôn, Khôn vặt, Ăn mày, Kẻ thù, Người lãnh đạo). Tôi cảm nhận được đây là những bài viết thể hiện vốn sống, kinh nghiệm của một công dân toàn cầu, đồng thời cho thấy khả năng khái quát, tổng hợp tri thức phong phú và cách luận giải của một nhà khoa học. Điểm độc đáo của những bài viết này là tiêu đề ngắn gọn, chỉ gồm hai chữ, nhưng lại chứa đựng ý nghĩa sâu sắc. Trong “Thần đồng”, “Giải Nobel” và “Cống hiến”, độc giả được tiếp cận một hệ thống tư liệu đầy đủ và đáng tin cậy từ cả trong và ngoài nước về ba chủ đề này. Đọc rất thú vị và bổ ích.
Nhà báo, nhà văn Hồ Quang Lợi
Nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam
