"Chuyện Chi Đây" - Khám phá Phật đạo qua những câu hỏi và trả lời thẳng thắn
“Chuyện Chi Đây” là cuốn sách thứ hai của thầy Lý Tứ, nối tiếp thành công từ tác phẩm “Câu chuyện trên mây”. Do Thái Hà xuất bản, cuốn sách tập hợp hơn 70 câu hỏi và những giải đáp trực diện, dễ hiểu về Phật đạo và cuộc sống từ thầy Lý Tứ, giúp độc giả có thêm cái nhìn sâu sắc về giáo lý Phật gia.
Tu đúng, tu sai – Làm sao để phân biệt?
Trong cuốn sách, một vấn đề được nhiều độc giả quan tâm được thầy Lý Tứ giải đáp một cách thấu đáo: “Thế nào là tu đúng, tu sai?”. Thầy chia sẻ: “Một chữ tu, chưa nói được điều gì. Trong đời có rất nhiều phép tu, cách tu, mỗi phương pháp đều có con đường (đạo lộ) và đích đến (cứu cánh) riêng. Rõ ràng, con đường này không thể dẫn đến mục tiêu kia. Ví dụ, muốn đến một ngôi làng ở hướng Tây, không thể đi trên con đường dẫn đến hướng Đông, cũng không thể dùng thuốc đau bụng để chữa nhức răng… Và cần biết rằng, trên đời không hề có một thứ thuốc chữa lành mọi căn bệnh. Đó là lý do vì sao Phật đạo có rất nhiều phương tiện.”
Do đó, việc xác định mục tiêu tu tập là vô cùng quan trọng. Chỉ khi biết rõ mình muốn đạt được điều gì, mới có thể đánh giá con đường đang đi là đúng hay sai. Tương tự như một thầy thuốc cần biết bệnh nhân mắc bệnh gì mới có thể kết luận loại thuốc đang dùng có phù hợp hay không.
Thầy Lý Tứ nhấn mạnh, nếu câu hỏi thực chất là: “Tôi muốn thành tựu các mục tiêu của Phật đạo, làm thế nào để biết những điều tôi đang tu tập trong hiện tại (so với mục tiêu của Phật đạo) là đúng hay sai?”, thì câu trả lời nằm ở bốn mục tiêu cốt lõi của Phật đạo, hay còn gọi là Tứ Diệu Đế.
Bốn mục tiêu của Phật đạo – Kim chỉ nam cho hành trình tu tập
Phật đạo có bốn mục tiêu cơ bản, được gọi là bốn đế: Khổ đế; Tập đế; Diệt đế và Đạo đế. Đây chính là “mực thước”, là giáo trình tu học từ thấp lên cao của Phật đạo. Nếu những phương tiện tu hành nào giúp ta lần lượt thành tựu các mục tiêu này – hết khổ, dứt tập, chứng diệt, tu đạo – và giúp ta nắm vững giáo trình tu tập của từng giai đoạn, thì có thể khẳng định con đường ta đang đi là đúng đắn.
Ngược lại, nếu con đường nào không giúp ta đạt được những điều đã nêu, không giúp ta hiểu rõ giáo trình tu tập, thì cần phải xem xét lại phương pháp đang tu học.
Cụ thể, bốn mục tiêu của Phật đạo là:
- Mục tiêu thứ nhất: Hết khổ– Giảm thiểu hoặc chấm dứt vĩnh viễn tám món khổ nhân sinh: Sanh khổ, Lão khổ, Bệnh khổ, Tử khổ, Ái biệt ly khổ, Oán tắng hội khổ, Cầu bất đắc khổ và Ngũ ấm xí thịnh khổ.
- Mục tiêu thứ hai: Dứt tập– Chấm dứt phiền não, kiết sử, lậu hoặc, để đạt đến “Vô lậu quả”.
- Vô lậu là trạng thái phiền não, kiết sử và ngu si không còn che mờ tâm trí.
- Phiền não gồm bốn món: Kiến nhứt thiết xứ phiền não trụ địa, Dục ái phiền não trụ địa, Hữu ái (hay Sắc ái) phiền não trụ địa và Vô minh ái phiền não trụ địa.
- Kiết sử gồm mười món: tham, sân, si, mạn, nghi, thân kiến, biên kiến, kiến thủ, giới cấm thủ và tà kiến.
- Lậu hoặc gồm ba cảnh giới: dục lậu, hữu lậu và vô minh lậu.
- Ngu si hay vô minh thế gian gồm: Nhuận chi vô minh và Căn bản vô minh; Vô minh xuất thế có Vô minh trụ địa.
- Mục tiêu thứ ba: Chứng diệt– Sau khi thực hiện hai mục tiêu trên, tâm và trí người tu hành trở nên sáng suốt, như trời hết mây, người hết mù. Lúc này, Thiện tri thức sẽ khai thị để người tu hành thấy được Bổn tâm và Bổn tánh, đạt đến sự tự độ, hay chứng Diệt đế.
- Mục tiêu thứ tư: Tu đạo– Sau khi tự cứu, người tu hành tiếp tục tinh tấn để đạt được mục tiêu cao cả hơn: Học trí tuệ để giúp người, học Nhất Thiết Trí hay Bát Nhã Trí, giống như Thiện Tài Đồng Tử hay Tát Đà Ba Luân ngày xưa. Sau khi học Đạo đế, người này thành tựu đạo quả Xuất thế gian thượng thượng.
Giai đoạn học tập này có thể được ví như người đã học xong phổ thông trung học tiếp tục học sư phạm để trở thành giáo viên, hoặc như người tìm được khối vàng lớn đi học nghề kim hoàn để chế tác thành những món trang sức quý giá, đem bố thí cho mọi người.
Hy vọng, những giải thích trên sẽ giúp bạn tự đánh giá con đường tu tập của mình.
Cuối cùng, thầy Lý Tứ nhắn nhủ: “Hỏi và đáp là một nghệ thuật. Phật thường khen ngợi người khéo hỏi và kẻ khéo trả lời. Vì thế, nếu ta đưa ra câu hỏi không cụ thể, chủ đích không rõ ràng, câu hỏi chung chung… sẽ khó nhận được câu trả lời thỏa đáng.”
