"Bàn cờ lớn" và tầm nhìn địa chiến lược của nước Mỹ
“Bàn cờ lớn” là một tác phẩm thể hiện tầm nhìn địa chiến lược táo bạo và đầy tính khiêu khích của Zbigniew Brzezinski về vị thế ưu việt của nước Mỹ trong thế kỷ 21. Trọng tâm phân tích của ông tập trung vào việc thực thi quyền lực trên lục địa Á-Âu, khu vực tập trung phần lớn dân số, tài nguyên thiên nhiên và hoạt động kinh tế toàn cầu. Lục địa Á-Âu, trải dài từ Bồ Đào Nha đến Eo biển Bering, từ Lapland đến Malaysia, được Brzezinski ví như một “bàn cờ vĩ đại”, nơi quyền lực tối cao của nước Mỹ sẽ được khẳng định và đối mặt với những thách thức trong dài hạn.
Từ đó, nhiệm vụ đặt ra cho nước Mỹ là nắm bắt những biến đổi địa chính trị mới trong khu vực, dự phòng các đối thủ cạnh tranh tiềm năng, quản lý các xung đột và mối quan hệ phức tạp ở châu Âu, châu Á và Trung Đông sau sự sụp đổ của Liên Xô. Mục tiêu cuối cùng là ngăn chặn sự trỗi dậy của bất kỳ siêu cường đối thủ nào có thể đe dọa đến lợi ích sống còn, sự thịnh vượng và sức mạnh toàn cầu của nước Mỹ.
Những câu hỏi trọng tâm được Brzezinski đặt ra
Cuốn sách đặt ra những câu hỏi quan trọng về vai trò của các cường quốc khác nhau trên bàn cờ địa chính trị này. Cụ thể:
- Tại sao Pháp và Đức lại đóng vai trò địa chiến lược then chốt, trong khi Anh và Nhật Bản lại không?
- Việc mở rộng NATO mang lại cơ hội nào cho Nga để khắc phục những sai lầm trong quá khứ, và Nga sẽ tận dụng cơ hội này như thế nào?
- Số phận của Ukraine và Azerbaijan có ý nghĩa gì đối với chiến lược của Mỹ?
- Trung Quốc có khả năng trở thành một mối đe dọa đối với vị thế của Mỹ hay không?
- Điều gì khiến nước Mỹ trở thành siêu cường thực sự toàn cầu đầu tiên và có lẽ là cuối cùng, và di sản của nước Mỹ sẽ là gì?
Những kết luận ban đầu và đầy bất ngờ của Brzezinski đã thách thức những quan điểm thông thường, đồng thời đặt nền móng cho một tầm nhìn mới mẻ và hấp dẫn về lợi ích sống còn của nước Mỹ. Ông đã cung cấp một hướng dẫn toàn diện, cả về mặt triết học lẫn thực tiễn, để duy trì và quản lý sức mạnh toàn cầu của Mỹ.
Đánh giá của giới chuyên gia
Đánh giá chung về cuốn sách
“Công lao to lớn của cuốn sách này nằm ở sự phân tích về triển vọng mang tính chiến lược và các vấn đề nan giải về chính sách của một loạt các quốc gia ở khối lục địa Á-Âu, một sự nghiên cứu tổng thể đầy đủ được thực hiện một cách sáng suốt. Phân tích của Brzezinski về mối quan hệ tay ba giữa Trung Quốc, Nhật Bản và Mỹ – cùng với các khuyến nghị chính sách xuất phát từ đó – là đặc biệt hữu ích.”– David C. Hendrickson, Foreign Affairs.
“Bàn cờ lớn là cuốn sách mà chúng tôi đã chờ đợi: một sự phơi bày thể hiện rõ ràng, cứng rắn, dứt khoát về lợi ích chiến lược của nước Mỹ trong thế giới thời kỳ hậu Chiến tranh Lạnh.” – Samuel Huntington, tác giả của Sự va chạm giữa các nền văn minh và sự tái lập trật tự thế giới.
“Bàn cờ lớn sẽ làm sửng sốt những bạn đọc còn rụt rè, làm điên đảo những độc giả thiếu sáng kiến, và truyền cảm hứng cho những ai suy nghĩ thấu đáo. Dành cho những người tin rằng Mỹ nên đứng ở vai trò lãnh đạo nhưng không chắc chắn có thể thực hiện điều đó bằng cách nào, cuốn sách cung cấp một tầm nhìn thực dụng và đầy tính thuyết phục. Đối với những người phụ trách quá trình hoạch định chính sách Mỹ, đây là một cuốn sổ tay hướng dẫn bắt buộc.” – Trung Tướng William E. Odom, Giám đốc Nghiên cứu An ninh Quốc gia, Viện Hudson.
Thông tin về tác giả
Zbigniew Brzezinski là cựu cố vấn quốc gia dưới thời Tổng thống Jimmy Carter. Ông đồng thời là nhà tư vấn và ủy viên của Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và Chiến lược (CSIS, Hoa Kỳ), cũng như là giáo sư chính sách đối ngoại Hoa Kỳ tại Trường Nghiên cứu Quốc tế Nâng cao thuộc Đại học John Hopkins.
