Tôi đã khám phá ra bốn chân lý cao quý của tình yêu như thế nào?
Cách đây không lâu, tôi và chồng, Duncan, thường xuyên xảy ra những bất đồng. Những bất đồng này không tập trung vào một vấn đề cụ thể, chủ đề hay đối tượng nào cả. Nó giống như chúng tôi bị ám ảnh vậy. Bất cứ khi nào chúng tôi thảo luận về điều gì, một cuộc xung đột lại nổ ra, dù là giờ giấc xem phim, tình trạng sạch bẩn của bát đĩa trong máy rửa, lựa chọn ngân hàng, hay thậm chí nghi ngờ về sự phù hợp của cả hai. Đôi khi, chúng tôi còn tranh cãi về thời gian hiện tại. Thậm chí, một câu hỏi đơn giản như “Tối nay ăn gì?” cũng có thể dẫn đến những cuộc cãi vã gay gắt về việc ly hôn. (Đây là một câu chuyện có thật: Vào một buổi tối khi tôi đặt câu hỏi này, chúng tôi đang lái xe trên một con đường quê và vì một lý do nào đó, chúng tôi đã hét vào mặt nhau. Tôi yêu cầu anh ấy dừng xe và cho tôi xuống xe khi chúng tôi đang ở… Pháp. Tôi không biết mình đang ở đâu, nhưng tôi không quan tâm – tôi chỉ muốn rời khỏi xe. Tôi bước xuống một cánh đồng cho đến khi cảm thấy sợ hãi và quay trở lại xe, run rẩy.)
Khi có kế hoạch đi đâu đó, chúng tôi lại tranh cãi về những việc cần làm khi đến nơi. Khi ai đó nói điều gì đó, chúng tôi lại cãi nhau về ý nghĩa thực sự của lời nói đó. Khi cố gắng giải quyết các vấn đề trong cuộc sống hôn nhân, chúng tôi lại tranh luận về việc ai là người có lỗi và làm thế nào để khắc phục. Tình trạng này không chỉ kéo dài trong vài ngày hay vài tuần, mà là hàng tháng trời. Chúng tôi đã thử nhiều cách khác nhau: nói chuyện, im lặng, âu yếm, tránh mặt, la hét, phớt lờ, và cuối cùng, ít nhất là ở phía tôi, khóc lóc. Nhưng không có gì thay đổi. Mọi tương tác đều dẫn đến sự tức giận, tổn thương hoặc tê liệt về mặt cảm xúc. Tôi cảm thấy vô cùng cô đơn, và tôi chắc chắn chồng tôi cũng vậy. Điều gì đang xảy ra vậy? Không có lý do gì để tranh cãi, nhưng mọi thứ đều dẫn đến xung đột. Thật khủng khiếp và mệt mỏi. Chúng tôi sợ hãi khi lại gần nhau.
Tôi đã gần như chấp nhận thất bại trong hôn nhân. Tôi nghĩ, “Mình không biết bắt đầu giải quyết vấn đề này từ đâu.” Và rồi, một giọng nói nhỏ nhẹ vang lên trong tâm trí tôi: “Hãy bắt đầu từ đầu.” (Tại sao những giọng nói này luôn súc tích và chính xác đến vậy? Và tại sao chúng không xuất hiện sớm hơn?) Giọng nói đó tiếp tục: “Ở nơi bắt đầu có Tứ diệu đế, hay bốn chân lý cao quý.” Đó là:
- Cuộc đời là bể khổ (vì mọi thứ đều thay đổi).
- Bám víu là nguồn gốc của khổ đau.
- Có thể chấm dứt khổ đau.
- Có một con đường để chấm dứt khổ đau.
Với hơn 20 năm học tập và thực hành Phật giáo, những lời này ngay lập tức chạm đến tâm can tôi. Tôi tự hỏi, Pháp (dharma) sẽ nói gì về tình thế khó khăn của tôi? Tại sao tôi chưa từng nghĩ đến việc áp dụng Pháp vào mối quan hệ của mình?
Trong suốt hai thập kỷ qua, việc tìm hiểu và thực hành Phật giáo luôn hỗ trợ tôi trong mọi lĩnh vực khác của cuộc sống. Nhưng liệu có thể áp dụng những chân lý cổ xưa này để xây dựng một mối quan hệ bền vững hay không? Tôi đã nghi ngờ điều đó. Bởi vì phần lớn các bậc thầy vĩ đại sống trong các tu viện hoặc hang động, từ bỏ những điều trần tục để tập trung vào con đường tâm linh, tôi nghĩ rằng lời dạy của họ có thể không liên quan đến những vấn đề trong đời sống tình cảm của tôi. Ý tôi là, họ sống trong các tu viện, chứ không phải trong các căn hộ. Họ thiền định trong rừng, chứ không phải trên tàu điện ngầm. Họ không có bạn đời, tài sản, nghề nghiệp hay tài khoản ngân hàng. Mặc dù những lời dạy của họ về tình yêu và thế giới thiêng liêng của cảm xúc rất sâu sắc và thấu suốt, nhưng cho đến lúc đó, tôi chưa từng nghĩ đến việc áp dụng chúng vào chuyện tình yêu đôi lứa, những mối quan hệ và sự đổ vỡ tình cảm của con người thời nay. Sau khi thử áp dụng, tôi như được soi sáng và có thể xử lý các vấn đề tình cảm của mình – không phải một cách hời hợt, mà là có được một tấm bản đồ chính xác giúp tôi khôi phục tình yêu và sự thân mật. Điều tuyệt vời nhất là, tấm bản đồ này không chỉ có ích cho tôi mà còn cho cả chồng tôi, mặc dù anh ấy không theo Phật giáo. Để lĩnh hội được sự minh triết này, chúng ta không cần đến đức tin, giáo lý hay sự tu tập đặc biệt nào cả.
Việc áp dụng quan điểm của Phật giáo vào các mối quan hệ giúp chúng ta mở rộng tầm nhìn. Nó vạch ra một thế giới quan hoàn toàn khác biệt, trái ngược với tinh thần của rất nhiều lời khuyên thông thường. Nó liên tục khơi gợi sự tò mò hơn là đưa ra những kết luận, thậm chí không bao giờ đi đến kết luận, đồng thời không ngừng mở rộng tâm trí và trái tim. Nó coi việc không có lịch trình là một con đường để đạt tới. Nó đề xuất giải pháp cho các vấn đề ở thế giới bên ngoài là thực hiện những thay đổi ở bên trong, còn các vấn đề ở bên trong sẽ được giải quyết bằng cách xóa nhòa ranh giới giữa cái tôi và cái khác. Xem xét kỹ lưỡng những quan điểm này tức là lật ngược bản thân hết lần này đến lần khác và, thay vì tìm ra những lời giải thích bằng cách ổn định bản thân trong trạng thái lộn ngược, chúng ta sẽ tìm thấy điều mình theo đuổi trong chính quá trình lộn ngược.
Theo như tôi được biết, đây là cuốn sách đầu tiên về các mối quan hệ mà tác giả là một giảng viên Thiền người phương Tây, đồng thời cũng là một người vợ. Tôi muốn góp một phần nhỏ bé để đưa những học thuyết Phật giáo uyên thâm nhất ra khỏi tu viện, ra khỏi những khuôn khổ văn hóa và đưa vào trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta, vào việc đi chợ, vào những cuộc tranh cãi về tiền bạc, và vào ý nghĩa của tình yêu nói chung. Những giới hạn tôi phải đối mặt khi chia sẻ điều này với bạn cũng chính là những giới hạn của cá nhân tôi trong vai trò người học cũng như người dạy. Một mặt, tôi cũng đôi khi nản chí vì biết rõ sự hạn chế về mặt tâm linh của bản thân, nhưng mặt khác, những trở ngại này khiến tôi đủ băn khoăn để liên tục đặt ra câu hỏi và suy xét kỹ lưỡng những ý tưởng của mình. Tôi không chia sẻ với bạn kinh nghiệm từ một mối quan hệ hoàn hảo, mà là từ một mối quan hệ đang gặp khó khăn, nhưng tôi được trang bị một chiếc túi chứa đựng hai thập kỷ học tập và thực hành Phật giáo nghiêm túc. Tôi hy vọng bạn sẽ thấy những điều tôi chia sẻ vừa hữu ích vừa chân thực. Mong rằng bạn sẽ thu được những lợi ích như nhau từ cả sự sáng tỏ lẫn mơ hồ của tôi.
Phần đầu của cuốn sách này sẽ đặt nền tảng cho hành trình khám phá của chúng ta. Chúng ta sẽ tìm hiểu Tứ diệu đế, hay Bốn chân lý cao quý, mà Đức Phật đã dạy từ hơn 2.500 năm trước. Sau đó, chúng ta sẽ áp dụng chúng vào các mối quan hệ dưới dạng Bốn chân lý cao quý của Tình yêu. Chúng ta sẽ xem xét từng chân lý thông qua việc thảo luận về các giáo lý cổ xưa cũng như những kinh nghiệm cá nhân của tôi khi áp dụng các giáo lý này vào mối quan hệ của mình. Chúng ta sẽ tìm hiểu các nguyên tắc và bài tập để thực hành Bốn chân lý cao quý của Tình yêu, và điều này quan trọng hơn nhiều so với việc phân tích tính logic của chúng. Tuy nhiên, đọc hướng dẫn là một chuyện, còn áp dụng những điều đã học được vào thực tế lại là chuyện khác, như tay đấm Mike Tyson từng nói: “Ai cũng có một kế hoạch cho đến khi bị đấm vào mồm.” Mấu chốt ở đây là mặc dù việc tìm hiểu các quy tắc có thể hữu ích, nhưng chỉ đến một mức độ nhất định. Cuối cùng, cuốn sách sẽ được cất lên giá, và điều thực sự quan trọng là bạn có thể làm gì khi tình yêu nảy nở, trái tim tan vỡ hay những kế hoạch hoàn hảo nhất sụp đổ.
Cuối cùng, tôi sẽ chia sẻ ba bài tập có thể giúp bạn tiến xa hơn chứ không chỉ dừng lại ở việc hiểu Bốn chân lý cao quý của Tình yêu. Chúng sẽ thực sự thay đổi cách trái tim bạn hoạt động, khiến nó trở nên cởi mở, linh hoạt và mạnh mẽ hơn, bởi những bài tập này có sức mạnh đào sâu lòng từ bi, trí tuệ và niềm tin vào tình yêu.
Bài tập đầu tiên là bài tập thiền chánh niệm vô cùng quan trọng. Nó tạo nền tảng vững chắc cho mọi điều bạn sẽ đọc được trong cuốn sách này. Nó là yếu tố then chốt.
Bài tập thứ hai là thiền maitri (từ ái). Nó có hai dạng: trước tiên là dạng truyền thống và sau đó là dạng dành riêng cho các cặp đôi. Bài tập này sẽ dạy bạn về tình yêu vượt ra ngoài (nhưng vẫn bao gồm) những gì bạn có thể cảm nhận.
Ở bài tập thứ ba, tôi sẽ đưa ra cho bạn một cách để trò chuyện với đối phương dưới dạng một bài thực hành tâm linh. Thay vì ngồi một mình và lặng lẽ xử lý tâm trí, kỹ thuật này đặt bạn vào trong một tương tác trực tiếp với đối phương. Đây là một bài tập để thực hiện cùng nhau.
Mặc dù những bài tập này (đặc biệt là hai bài tập đầu tiên) là cơ bản trong Phật giáo, nhưng tôi không gợi ý bạn và bạn đời nên trở thành Phật tử, tiếp thu một số đức tin hoặc bắt đầu tu tập tâm linh. Tôi đưa ra những bài tập này nhằm giúp bạn có phương cách xử lý suy nghĩ và cảm xúc của mình trong mọi mối quan hệ. Nếu không có một phương cách như vậy, bạn sẽ chịu sự chi phối của những thành kiến, những vết thương từ thời thơ ấu, những phán xét lỗi thời và những thói quen xấu. Bạn sẽ phóng chiếu tất cả những thứ này lên người khác, những người cũng đang phải vật lộn với tâm trí của họ. Khi chuyện này xảy ra, chúng ta không yêu bằng trái tim mà bằng những ảo tưởng.
Mọi thứ trong cuốn sách này đều được sắp xếp để dẫn dắt bạn, hết lần này đến lần khác, đến bản tính tốt đẹp vốn có và khả năng yêu thương bất diệt của mình. Bạn sẽ được khuyến khích để tiếp nhận quan điểm rộng lớn nhất về tình yêu, vốn không phải là nơi trốn tránh bảo vệ bản thân mà là con đường của sự can đảm và cởi mở dẫn đến hạnh phúc đích thực.
Mục lục:
- CHÂN LÝ 1: Các mối quan hệ không bao giờ ổn định 31
- CHÂN LÝ 2: Chính mong đợi các mối quan hệ ổn định là thứ làm chúng mất ổn định 55
- CHÂN LÝ 3: Yêu là cùng nhau đương đầu sự bất ổn 77
- CHÂN LÝ 4: Có một con đường để giải thoát 141
- Những thực tập duy trì sự kết nối 171
- Yêu em nhiều hơn yêu chúng ta 199
- Phụ lục A: Cách thiết lập thực tập thiền tại nhà 201
- Phụ lục B: Khuyên đọc 205
- Phụ lục C: Các câu hỏi 207
- Lời cuối 221
```
