Giải Bài tập tiếng Việt trang 44 sách bài tập Ngữ văn 9 - Cánh diều

Trả lời Câu hỏi 1 trang 44 SBT Văn 9 Cánh diều

(Bài tập 3, SGK) Tìm câu ghép trong các đoạn văn dưới đây. Cho biết vì sao không thể tách mỗi vế câu trong những câu ghép ấy thành một câu đơn.

a) Dế Choắt là tên tôi đã đặ t cho nó một cách chế giễu và trịch thượng thế. Choắt nọ có lẽ cũng trạc tuổi tôi. Nhưng vì Choắt bẩm sinh yếu đuối nên tôi coi thường...

(Tô Hoài)

b) Kể từ hôm đó, mặc dù mọi chuyện vẫn như cũ trong căn nhà của chúng tôi, nhưng tôi luôn luôn cảm thấy mình bất tài nên bị đẩy ra ngoài. Những lúc ngồi bên bàn học, tôi chỉ muốn gục đầu xuống khóc. (Tạ Duy Anh)

c) Vào mùa sương, ngày ở Hạ Long như ngắn lại. Buổi sớm, Mặt Trời lên ngang cột buồm, sương tan, trời mới quang. Buổi chiều, nắng vừa nhạt, sương đã buông nhanh xuống mặt biển. (Thi Sảnh)

d) Sáng hôm sau, bà con bên nội, bên ngoại đến rất đông. Cả con bé cũng theo ngoại nó về. Anh Sáu phải lo tiếp khách, anh như không chú ý đến con nữa. (Nguyễn Quang Sáng)

Phương pháp giải:

Xem lại cách hiểu về câu ghép và mối quan hệ ngữ nghĩa giữa các vế câu trong câu ghép

Lời giải chi tiết:

a.

- Câu ghép: Nhưng vì Choắt bẩm sinh yếu đuối nên tôi coi thường...

- Không thể tách mỗi vế câu trong câu ghép này thành một câu đơn là vì các vế câu có mối quan hệ ngữ nghĩa rất chặt chẽ với nhau (quan hệ nhân quả).

b.

- Câu ghép: Kể từ hôm đó, mặc dù mọi chuyện vẫn như cũ trong căn nhà của chúng tôi, nhưng tôi luôn luôn cảm thấy mình bất tài nên bị đẩy ra ngoài.

- Không thể tách mỗi vế câu trong câu ghép này thành một câu đơn là vì các vế câu có mối quan hệ ngữ nghĩa rất chặt chẽ với nhau (quan hệ liên kết)

c.

- Cây ghép: Buổi sớm, Mặt Trời lên ngang cột buồm, sương tan, trời mới quang. Buổi chiều, nắng vừa nhạt, sương đã buông nhanh xuống mặt biển.

- Không thể tách mỗi vế câu trong câu ghép này thành một câu đơn là vì các vế câu có mối quan hệ ngữ nghĩa rất chặt chẽ với nhau (quan hệ liệt kê)

d.

- Câu ghép: Anh Sáu phải lo tiếp khách, anh như không chú ý đến con nữa.

- Không thể tách mỗi vế câu trong câu ghép này thành một câu đơn là vì các vế câu có mối quan hệ ngữ nghĩa rất chặt chẽ với nhau (quan hệ liệt kê)

Trả lời Câu hỏi 2 trang 44 SBT Văn 9 Cánh diều

Xếp những câu dưới đây vào nhóm phù hợp: cầu đơn, câu ghép đẳng lập, câu ghép chính phụ. Chỉ ra chủ ngữ, vị ngữ của các cụm chú vị trong mỗi câu:

a) Mõ lại thúc, trống lại giục, tù và lại inh ói thổi lên. (Ngô Tất Tố)

b) Vì tên Dậu là thân nhân của hắn cho nên chúng con bắt phải nộp thay. (Ngô Tất Tố)

c) Từ bản tính rất dịu dàng, rất tận tâm. (Nam Cao)

d) Quần thể đền tháp Ăng-co dẫu không còn nguyên vẹn nhưng những gì được phát hiện và bảo tổn đến nay đã khiển cả thể giới ngưỡng mộ. (Theo Quỳnh Trang)

e) Cổ ông lão nghẹn ắng hẳn lại, da mặt tê rân rân. (Kim Lân)

g) Tôi tưởng con bé sẽ lăn ra khóc, sẽ giãy, sẽ đạp đổ cả mâm cơm hoặc sẽ chạy vụt đi. (Nguyễn Quang Sáng)

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức đã học về câu đơn, câu ghép

Lời giải chi tiết:

Trả lời Câu hỏi 3 trang 45 SBT Văn 9 Cánh diều

(Bài tập 2, SGK) Tìm các kết từ dùng để nối các vế câu trong những câu ghép dưới đây. Chỉ ra mối quan hệ ngữ nghĩa giữa các vế câu.

a) Vì tôi thắng lợn nên hai cậu chủ bé nhỏ của tôi yêu quý tôi lắm. (Tô Hoài)

b) Nếu Thạc hôm trước cũng ngạc nhiên như Huy chiều hôm nay thì tôi còn mất công phu tìm tòi nhiều hơn. (Thế Lữ)

c) Tuy rét vẫn kéo dài, mùa xuân đã đến bên bờ sông Lương. (Nguyễn Đình Thi)

d) Hai người giằng co nhau, du đẩy nhau, rồi ai nấy đều buông gây ra, áp vào vật nhau. (Ngô Tất Tố)

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức đã học về câu đơn, câu ghép

Lời giải chi tiết:

a. Vì - nên

=> nguyên nhân - kết quả

b. Nếu – thì

=> điều kiện – kết quả

c. Tuy

=> tương phản

d. giằng co nhau, du đẩy nhau, rồi ai nấy đều buông gây ra, áp vào

=> tăng tiến

Trả lời Câu hỏi 4 trang 45 SBT Văn 9 Cánh diều

Trong những câu ghép dưới đây (trích từ truyện Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng), ở câu nào có thể lược bỏ chủ ngữ của một trong hai cụm chủ vị, ở câu nào không thể lược bỏ? Vì sao?

a) Anh mong được nghe một tiếng “ba” của con bé, nhưng con bé chẳng bao giờ chịu gọi.

b) Chúng tôi là cán bộ đoàn thể, chúng tôi không đi tập kết.

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức đã học về câu ghép

Lời giải chi tiết:

a. Không thể bỏ chủ ngữ của một trong hai cụm chủ vị vì lược đi sẽ thiếu thông tin.

b. Có thể lược bỏ chủ ngữ của một trong hai cụm chủ vị vì lược đi thì người đọc vẫn hiểu được nội dung câu.