Overthinking - Đời Vẫn “Xink”: Hành Trình Làm Chủ Suy Nghĩ và Cuộc Sống Cuốn sách "Overthinking - Đời vẫn “xink”" của bác sĩ tâm lý In Hyun Jin là kết quả chắt lọc từ quá trình tư vấn, điều trị cho vô số bệnh nhân, cùng với những trải nghiệm cá nhân và câu chuyện được lắng nghe. Tác phẩm mang đến những bài học hữu ích cho những ai thường xuyên đối diện với những suy nghĩ tiêu cực, luẩn quẩn. Cuốn sách tập trung vào việc phân tích các phản ứng tự động, vô thức gây ra những cảm xúc và hành vi tiêu cực. Đồng thời, nó cung cấp những phương pháp giúp giảm thiểu tác động của những phản ứng này, từ đó giúp bạn làm chủ cuộc đời mình. Nếu một nội dung nào đó trong cuốn sách chạm đến trái tim bạn, hãy trân trọng và nuôi dưỡng nó. Cuốn sách này đặc biệt phù hợp với:
- Những bạn trẻ đang trong giai đoạn trưởng thành, học sinh, sinh viên.
- Những người đã đi làm và có gia đình, đối mặt với những áp lực trong cuộc sống.
- Bất kỳ ai mong muốn giảm bớt những suy nghĩ tiêu cực, tìm thấy sự vui vẻ và hạnh phúc.
Nội dung cuốn sách được chia thành 04 phần chính:
- Phần 1: Tại sao tôi lại suy nghĩ nhiều như vậy?Khám phá nguyên nhân gốc rễ của việc "overthinking".
- Phần 2: Tại sao tôi bị ảnh hưởng bởi cảm xúc khó chịu?Tìm hiểu về cơ chế hình thành và tác động của cảm xúc tiêu cực.
- Phần 3: Tại sao cứ lặp lại hành vi khiến mình hối hận?Phân tích những thói quen xấu và cách vượt qua chúng.
- Phần 4: Tại sao tôi lại dễ bị tổn thương và ảnh hưởng?Nhận diện những yếu tố khiến bạn dễ bị tác động từ bên ngoài.
**Trích đoạn sách:** Trong quá trình tham vấn tâm lý, tôi đã gặp một câu chuyện thực tế về đôi giày đỏ. Thân chủ của tôi, dù đã ngoài ba mươi tuổi, vẫn chưa thể độc lập về cả tinh thần lẫn tài chính, vẫn phải phụ thuộc vào mẹ. Cô ấy vừa mong muốn được độc lập, vừa sợ hãi khi phải sống một mình. Dù cảm thấy khó chịu khi bị mẹ áp đặt, cô lại không dám bày tỏ suy nghĩ của mình. Và cái giá phải trả là cô nghiện mua sắm trực tuyến, mua xong chẳng buồn mở gói. Đống bưu kiện ngày càng chất chồng, lòng tự trọng của cô ngày càng suy giảm. Cô cho rằng nguyên nhân của vấn đề nằm ở phía mẹ. Nhân vật chính trong câu chuyện "Đôi giày đỏ" bị ám ảnh bởi đôi giày vì "cơn đói tâm lý". Càng không thể sống thật với chính mình, càng phải sống theo kỳ vọng của người khác, cảm giác thiếu thốn càng trở nên trầm trọng. Vì đôi giày đỏ đầu tiên đã bị đè nén trong vô thức, cô thậm chí không có thời gian để khám phá những lựa chọn khác. Những phản ứng theo thói quen trước các kích thích được gọi là “phản ứng tự động”, tương tự như chú chó Pavlov chảy nước miếng khi nghe thấy tiếng chuông. Dù chúng ta là con người, có khả năng suy nghĩ lý trí và đưa ra lựa chọn hợp lý, nhưng thực tế có thật như vậy không? Hãy thử nhớ lại, mỗi khi bạn cảm thấy bất an, thường có những suy nghĩ gì? Khi tức giận, bạn giải tỏa cảm xúc như thế nào? Và khi cô đơn, bạn hành động ra sao? Mỗi lúc như vậy, cách phản ứng của bạn có hợp lý, lựa chọn của bạn có đúng đắn hơn sau mỗi lần trải qua? Hay bạn vẫn vô thức lặp lại những hành động cũ? Phản ứng với kích thích là một điều hoàn toàn tự nhiên. Khi nghe thấy tiếng động, chúng ta sẽ hướng về phía phát ra âm thanh. Khi nghe những lời không hay, chúng ta sẽ cảm thấy khó chịu. Khi đói, chúng ta sẽ tìm kiếm thức ăn. Khi gặp người mình thích, chúng ta sẽ nảy sinh thiện cảm. Chúng ta có một vài phản ứng tự động và máy móc như vậy. Mỗi khi nảy sinh phản ứng tự động, chúng ta thường suy nghĩ, cảm nhận và hành xử một cách vô thức. Ví dụ, một đứa trẻ mỗi khi đói đều nổi giận. Rõ ràng, đói và nổi giận dường như không liên quan. Tuy nhiên, vì lý do nào đó mà hai điều này được gắn kết với nhau, tình trạng “đói” dẫn đến phản ứng “nổi giận”, và cứ thế lặp đi lặp lại, trở thành thói quen ăn sâu vào cơ thể. Những người xung quanh nếu không hiểu, sẽ nghĩ đứa trẻ "xấu tính" hay cáu kỉnh. Nếu người thân thường xuyên phản hồi với đứa trẻ rằng: “Sao con hay nổi giận thế?”, nhiều khả năng đứa trẻ sẽ dần tự nhận định bản thân như vậy, và không cần biết có đói hay không, chỉ cần bị kích động, nó sẽ phản ứng bằng cách nổi giận. Như vậy, nguyên nhân đã biến mất, chỉ còn kết quả ở lại, hóa thành thói quen. Phản ứng tự động có thể được coi là “thói quen” và không phải lúc nào cũng xấu. Khi có ý thức xây dựng thói quen tốt, bạn sẽ điều hòa được cuộc sống của mình. Những người có thái độ tôn trọng bản thân và người khác thường rộng lượng và giao tiếp tốt. Nhận thức được mình thường nhạy cảm với kích thích nào sẽ giúp bạn kiểm soát cảm xúc tốt hơn. Chúng ta không phản ứng tự động mọi lúc, mọi nơi. Phản ứng của chúng ta phụ thuộc vào hoàn cảnh lớn lên, những gì trải qua khi trưởng thành, những vết thương quá khứ, quá trình giao tiếp và cách thể hiện bản thân. Đây cũng là một vấn đề tâm lý cần khám phá và tìm hiểu nếu bạn muốn làm chủ cuộc đời mình. Khi phản ứng tự động chiếm ưu thế, chúng ta sẽ khó lòng làm chủ cuộc sống và có xu hướng tránh né những gì mình phải chịu trách nhiệm. Thay vì kiểm soát, chúng ta lại bị suy nghĩ, cảm xúc và hành vi chi phối. Thay vì tập trung vào vấn đề, chúng ta đổ lỗi cho người khác. Thay vì nỗ lực cố gắng, chúng ta đổ tại năng lực yếu kém. Thay vì sống ở hiện tại, chúng ta bị trói buộc trong quá khứ. Bởi vì phản ứng theo thói quen luôn đơn giản hơn việc tìm hiểu và đưa ra lựa chọn mới. Carl Gustav Jung, người sáng lập ra trường phái tâm lý học phân tích, từng nói: “Trước khi vô thức biến thành ý thức, nó sẽ tiếp tục định hướng cuộc đời bạn, còn bạn gọi đó là số phận.” Jung gọi việc sống như chính mình hay “quá trình hiện thực hóa bản thân” là “quá trình biến vô thức thành ý thức”. Vô thức là một khái niệm khó định nghĩa. Chúng ta thường có cái nhìn tiêu cực về nó, nhưng tôi nghĩ chúng ta nên loại bỏ định kiến này. Bởi vô thức là nơi ẩn chứa vô vàn tiềm năng to lớn mà chúng ta chưa khám phá ra. Vậy làm thế nào để biến vô thức thành ý thức? Có thể phân tích giấc mơ hoặc thiền định để đi vào thế giới nội tâm, nhưng điểm chung của các phương pháp này đều là nhằm “hiểu biết sâu rộng hơn về bản thân”. Đối diện với khó khăn, có người sẽ tiếp tục với cách làm cũ, nhưng cũng có người sẽ tìm ra con đường mới. Những người tìm đến phòng tham vấn là những người bắt đầu từ “bản thân” để kiếm tìm đáp án. Họ sẵn sàng dành thời gian để học cách nhìn nhận chính mình một cách khách quan hơn. Vì vậy, tôi cho rằng đó là những người thực sự muốn phát triển bản thân. Mục đích cuối cùng của tham vấn tâm lý là giúp thân chủ có thể “sống như chính mình” hay “sống như một cá nhân độc lập”. Cá nhân độc lập là người làm chủ được suy nghĩ, cảm xúc và hành vi của bản thân. Họ biết bày tỏ suy nghĩ một cách hợp lý, chịu trách nhiệm về cảm xúc, cũng như hành động nhằm mang lại lợi ích cho bản thân và người khác. Đây chính là những người mà chúng ta gọi là “người trưởng thành”. Từ góc độ tâm lý học, người trưởng thành là những người không “phản ứng tự động” trước kích thích bên ngoài và biết đưa ra “lựa chọn hợp lý” tùy theo hoàn cảnh. Họ có thể quyết định xem đây là việc nên tự mình xử lý hay nên nhờ người khác giúp đỡ, giờ là lúc nên tiến tới hay lùi lại. Họ thừa nhận sự khác biệt trong quan điểm và suy nghĩ, nếu chẳng may gây tổn thương cho người khác, họ nhất định sẽ chân thành xin lỗi. Họ chịu trách nhiệm về hành vi của bản thân, không đẩy cảm xúc tiêu cực của mình lên người khác. Họ nỗ lực biến đây thành thái độ sống mặc định và cảm thấy thoải mái với lối sống ấy. Nguyên nhân là bởi họ tin tưởng chính mình cũng như tin tưởng người khác.
