Giáo Trình Hán Ngữ 1 - Tập 1 - Quyển Thượng
Các bài học trong “Giáo trình Hán ngữ 1” Tập 1 được xây dựng dựa trên cấu trúc gồm 5 phần chính: 1. Bài đọc, 2. Từ mới, 3. Chú thích, 4. Ngữ âm và Ngữ pháp, 5. Luyện tập.
1. Bài đọc
Từ bài 1 đến bài 50 trong Tập 1, nội dung bài khóa chủ yếu tập trung vào các đoạn hội thoại thường gặp trong giao tiếp thực tế, bên cạnh đó còn có một số đoạn văn bản tường thuật được biên soạn. Bài khóa đóng vai trò quan trọng nhất trong giáo trình, đồng thời là nội dung giảng dạy chính trên lớp. Đây là môi trường lý tưởng để ứng dụng những kiến thức ngữ pháp và từ vựng đã học. Ngữ pháp được xem như là khung cấu trúc của bài khóa, đồng thời đóng vai trò là sợi dây liên kết các thành phần trong bài. Khi tách rời khỏi bài khóa, ngữ pháp sẽ mất đi môi trường để thực hành. Trong quá trình giảng dạy tiếng Hán sơ cấp, cần kết hợp hài hòa cả ba yếu tố này, tuân thủ nguyên tắc ngữ pháp từ dễ đến khó. Điều quan trọng là giúp sinh viên hiểu rõ ngữ cảnh sử dụng câu, từ đó nắm vững cách diễn đạt chính xác trong từng tình huống cụ thể.
Mục tiêu của chúng ta là sử dụng ngữ pháp làm kim chỉ nam cho việc học bài khóa, thông qua các phương pháp như đọc diễn cảm, đọc thuộc lòng, viết lại bài khóa… để nâng cao kỹ năng nghe, nói, đọc, viết cho sinh viên và củng cố khả năng giao tiếp xã hội bằng tiếng Hán. Việc giảng dạy trên lớp nên tập trung vào việc giúp sinh viên nghe, đọc và nói lại bài khóa. Tất cả các phần như từ mới, chú thích và ngữ pháp đều nhằm hỗ trợ quá trình dạy và học bài khóa.
2. Từ mới
Tập 1 của bộ giáo trình này cung cấp hơn 1600 từ mới. Tiêu chí lựa chọn các từ này dựa trên tần suất sử dụng thường xuyên của chúng. Hơn nữa, mỗi bài học chỉ giới thiệu một số lượng từ vựng nhất định. Trong quá trình giảng dạy, giáo viên nên trình bày từ mới trong ngữ cảnh câu bởi chỉ có câu và bài khóa mới có thể xác định ý nghĩa duy nhất của từ.
3. Chú thích
Phần chú thích trong giai đoạn ngữ âm tập trung vào việc giới thiệu những kiến thức cơ bản về ngữ âm tiếng Hán. Còn trong giai đoạn ngữ pháp và mẫu câu, chú thích chủ yếu giới thiệu và giải thích các kiến thức trọng điểm về ngôn ngữ và bối cảnh văn hóa Trung Quốc. Đối với những câu có điểm ngữ pháp xuất hiện trong bài khóa nhưng chưa được giải thích, hãy để sinh viên hiểu nghĩa thông qua phần dịch nội dung chú thích.
4. Ngữ âm, ngữ pháp
Bộ giáo trình dành 10 bài để giảng dạy ngữ âm. Tuy nhiên, việc luyện tập ngữ âm và ngữ điệu cần được thực hiện xuyên suốt trong giai đoạn sơ cấp. Tầm quan trọng của việc luyện tập ngữ âm là rất lớn và cần được đặc biệt nhấn mạnh. Cần lưu ý rằng, trong giai đoạn mẫu câu và đoạn văn, việc giảng dạy ngữ âm cần được kết hợp với việc luyện đọc to và học thuộc bài khóa. Các bài luyện đọc ngữ âm được thiết kế trong phần bài tập chỉ mang tính chất gợi ý.
Phần ngữ pháp của giáo trình không quá chú trọng tính hệ thống, nhưng được biên soạn theo nguyên tắc từ dễ đến khó, nắm bắt dần dần. Do đó, nếu không hoàn thành tốt nhiệm vụ giảng dạy của Tập 1 mà chuyển sang giảng dạy Tập 3, sẽ gặp phải nhiều khó khăn. Cần nhấn mạnh rằng, bộ giáo trình này dựa trên cấu trúc ngữ pháp tiếng Hán để giảng dạy bài đọc, giúp sinh viên nói tiếng Trung theo kết cấu ngữ pháp. Do đó, việc giải thích ngữ pháp cần ngắn gọn, rõ ràng, đơn giản và mạch lạc, bắt đầu từ cấu trúc ngữ pháp rồi giải thích ý nghĩa, chức năng và ngữ dụng; hướng dẫn sinh viên cách vận dụng ngữ pháp để nói, viết và diễn đạt tiếng Hán. Trong quá trình giảng dạy, giáo viên có thể sử dụng nhiều phương pháp trực quan sinh động như tranh ảnh, động tác, phần mềm máy tính… để minh họa các hiện tượng ngữ pháp, giúp sinh viên nắm bắt ý nghĩa, chức năng và ngữ cảnh của từng điểm ngữ pháp, từ đó nâng cao khả năng giao tiếp bằng tiếng Hán.
5. Luyện tập
Các bài tập trong giáo trình tuân thủ nguyên tắc học tập đi từ lý giải, mô phỏng, ghi nhớ, thành thạo và cuối cùng là ứng dụng. Các dạng bài tập bao gồm bài tập lý giải, bài tập mô phỏng và bài tập giao tiếp,… hỗ trợ cả nhu cầu học tập trên lớp lẫn nhu cầu tự học ở nhà. Giáo viên có thể linh hoạt ứng dụng các bài tập này tùy theo tình hình giảng dạy thực tế.
Việc giảng dạy tiếng Hán cho người nước ngoài khác biệt so với việc giảng dạy tiếng Hán cho người Trung Quốc ở chỗ, giảng dạy yếu tố ngôn ngữ không thể tiến hành độc lập. Quá trình giảng dạy các yếu tố ngôn ngữ đồng thời là quá trình rèn luyện kỹ năng ngôn ngữ và kỹ năng giao tiếp ngôn ngữ. Trên lớp, giáo viên và sinh viên nên tương tác, kết hợp giảng dạy và thực hành. Cho dù là dạy ngữ âm, ngữ pháp, mẫu câu hay từ vựng, đoạn văn đều cần tuân thủ nguyên tắc thực hành là hàng đầu, giao tiếp là chủ đạo, tinh giảng đa luyện. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể đạt được hiệu quả giảng dạy tối ưu.
